Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy Tập đọc cho học sinh Lớp 2

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẬU LỘC
 TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH LỘC 2
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ 
 DẠY TẬP ĐỌC CHO HỌC SINH LỚP 2
 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH LỘC 2
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Ngát
 Chức vụ : Giáo viên
 Đơn vị công tác : Trường TH Minh Lộc 2
 SKKN thuộc môn: Tiếng việt
 HẬU LỘC, NĂM 2017 1. Mở đầu
1.1. Lí do chon đề tài:
 Việc đọc giúp cho con người hiểu biết, tiếp thu nền văn minh của loài 
người, làm giàu tâm hồn, tình cảm, giúp cho học sinh có công cụ học tập, giao 
tiếp và phát triển tư duy, hình thành trong học sinh các tính chất tốt đẹp – lòng 
yêu cái thiện, cái đẹp. Đọc trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên đối với mỗi học 
sinh. Nó tạo ra hứng thú, động cơ học tập các môn học khác. Vì vậy, việc dạy 
đọc có hiệu quả là một trong các yêu cầu cần thiết.
 Đặc biệt trong thời đại ứng dụng công nghệ thông tin, nếu muốn giao lưu 
không chỉ qua sách vở, báo chí trong nước mà còn giao lưu trên mạng với toàn 
thế giới thì biết đọc, hiểu càng quan trọng vì nó sẽ giúp con người nắm bắt, sử 
dụng được các nguồn thông tin vô cùng phong phú. Đọc chính là học, là tiếp 
thu, nhận thức, đọc để tự hiểu, biết tính toán.Vì vậy, dạy tập đọc có ý nghĩa rất 
quan trọng.
 Biết đọc đúng, đọc trôi chảy, lưu loát, ngắt câu vừa đảm bảo được đúng 
ngữ pháp, ý nghĩa thông tin của tác giả muốn truyền đạt cho người nghe hiểu, 
nhận thức được đúng cũng là góp phần làm trong sáng ngôn ngữ Tiếng Việt.
 Đọc giúp các em học sinh chiếm lĩnh được ngôn ngữ để dùng trong giao 
tiếp và học tập. Đọc cũng là công cụ để học tập các môn học khác. Đồng thời 
tạo ra hứng thú và động cơ học tập. Đọc tạo điều kiện để học sinh có khả năng 
tự học, đó là một khả năng không thể thiếu được của con người trong thời đại 
hiện nay. Đọc một cách có ý thức cũng sẽ có tác động tích cực tới trình độ ngôn 
ngữ cũng như tư duy của người đọc.
 Qua nhiều năm giảng dạy ở lớp 2 và sự giao lưu, học hỏi các bạn đồng 
nghiệp, tôi nhận thấy muốn cho học sinh nói và viết đúng chính tả, trước hết, 
phải biết cách đọc đúng, đọc lưu loát, trôi chảy văn bản. Đối với học sinh tiểu 
học, nhất là đối với học sinh lớp 1, lớp 2 thì yêu cầu đọc đến đâu hiểu - cảm 
nhận được đến đó và đọc đọc lưu loát, trôi chảy ngay khi đọc thì quả là một điều 
quá khó, mà giáo viên phải là người tìm ra giải pháp tốt nhất để truyền đạt, 
hướng dẫn, gợi ý và làm mẫu cho học sinh, tuỳ vào từng bài, từng thể loại giáo 
viên tìm cách khai thác, hướng dẫn cho học sinh hiểu từng đoạn văn và cả bài để 
có thể giúp học sinh đọc cho đúng. Ở đây, vấn đề chính là làm thế nào để học 
sinh thấy được tầm quan trọng của tập đọc để các em thích, có hứng thú trong 
giờ học và đọc lưu loát, trôi chảy được các bài thơ, bài văn. Từ những suy nghĩ 
đó, trong năm học 2016 – 2017 này, tôi đã chọn sáng kiến kinh nghiệm “Một số 
biện pháp nâng cao hiệu quả dạy Tập đọc cho học sinh lớp 2 ở trường Tiểu 
học Minh Lộc 2”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
 Là một giáo viên tiểu học, bản thân tôi luôn trăn trở phải làm thế nào để 
dạy 100% học sinh đọc đúng, đọc hiểu các văn bản được quy định trong chương 
trình Tiếng Việt lớp 2 và đạt được yêu cầu kiến thức, kỹ năng đã đề ra. Trên cơ 
sở dạy học sinh đọc đúng và hiểu các bài ứng dụng phù hợp với lứa tuổi, giáo 
viên còn giúp các em bước đầu mở rộng tầm nhìn ra thế giới xung quanh, rung 
 1 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
 Trong trường tiểu học, tập đọc là một phân môn thực hành. Nhiệm vụ 
quan trọng nhất của nó là hình thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đọc 
được tạo nên từ các kĩ năng, cũng là các yêu cầu về chất lượng của “đọc” đó là:
 - Đọc đúng.
 - Đọc nhanh (đọc lưu loát, trôi chảy).
 - Đọc có ý thức (thông hiểu được nội dung những điều mình đọc).
 Các kĩ năng này được hình thành trong hai hình thức đọc là: đọc thành 
tiếng và đọc thầm. Chúng được rèn luyện đồng thời và hỗ trợ cùng nhau. Sự 
hoàn thiện một trong những kĩ năng này sẽ có tác động tích cực đến những kĩ 
năng khác.
 Ví dụ: Đọc đúng là tiền đề của đọc nhanh, cũng như cho phép thông hiểu 
nội dung văn bản. Ngược lại, nếu không hiểu điều mình đang đọc thì không thể 
đọc lưu loát, trôi chảy. Nhiều khi, khó mà nói được rạch ròi kĩ năng nào làm cơ 
sở cho kĩ năng nào, nhờ đọc đúng mà hiểu đúng hay chính nhờ hiểu đúng mà 
đọc được đúng. Vì vậy, trong dạy Tập đọc, không thể xem nhẹ yếu tố nào.
 Nhiệm vụ nữa của dạy Tập đọc là giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành 
phương pháp và thói quen làm việc với văn bản, làm việc với sách cho học sinh. 
Làm cho sách trở thành một sự tôn sùng ngự trị trong nhà trường, đó là một 
trong những điều kiện để trường học thật sự trở thành trung tâm văn hoá. Nói 
cách khác, thông qua việc dạy Tập đọc, phải làm cho học sinh thích đọc và thấy 
được rằng khả năng đọc là lợi ích cho các em trong cả cuộc đời, phải làm cho 
học sinh thấy đó là một trong những con đường đặc biệt để tạo cho mình một 
cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển.
 Nhiệm vụ khác: vì việc đọc không thể tách rời khỏi những nội dung được 
đọc nên bên cạnh nhiệm vụ rèn kĩ năng đọc, giáo dục lòng yêu sách, phân môn 
Tập đọc còn có nhiệm vụ:
 a) Làm giàu kiến thức về ngôn ngữ, đời sống và kiến thức vừa học cho học 
sinh.
 b) Phát triển ngôn ngữ và tư duy cho học sinh.
 c) Giáo dục tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị hiếu thẩm mỹ cho học sinh.
 (Phương pháp dạy học Tiếng Việt 2 - NXBGD)
 Để thực hiện tốt nhiệm vụ, mục đích của phân môn Tập đọc, sáng kiến 
kinh nghiệm: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy Tập đọc cho học sinh 
lớp 2” giúp cho học sinh lớp 2 có kĩ năng đọc.
 Qua một năm áp dụng, cùng với việc vận dụng một cách linh hoạt những 
đổi mới trong việc dạy môn Tập đọc, vận dụng những phương pháp và hình thức 
tổ chức dạy học tôi thấy học sinh rất hứng thú học tiết Tập đọc và nhiều học sinh 
đã có kĩ năng đọc đúng, đọc lưu loát, trôi chảy ở bất cứ một bài thơ, một bài văn 
nào đó.
 3 + Đối với học sinh đọc ê a, đọc phát âm chưa chuẩn, ngắt nghỉ hơi chưa 
hợp lý thì giáo viên nhắc nhở và cho các em luyện đọc nhiều lần. Khi đọc ở lớp, 
giáo viên cho các em luyện đọc theo, sau khi cô giáo hay học sinh đã đọc mẫu 
và kèm theo lời nhận xét, tuyên dương kịp thời nhằm động viên, khuyến khích 
các em, giúp các em có lòng tin và tự tin hơn trong khi đọc. Để tạo sự ham thích 
và hứng thú khi luyện đọc, giáo viên chọn học sinh cùng đối tượng thi đọc với 
nhau. Giáo viên cần quan tâm đến các em nhiều hơn và kèm theo lời nhận xét, 
tuyên dương kịp thời khi các em có tiến bộ.
 + Khi phân loại khả năng đọc của từng đối tượng học sinh, giáo viên phải 
sắp xếp chỗ ngồi học của các em hợp lý, khoa học hơn: Những học sinh đọc tốt 
ngồi rải đều trong lớp để khi luyện đọc trong nhóm thì nhóm nào cũng có một 
hoặc hai học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy, lưu loát và những em này sẽ là nhóm 
trưởng để hỗ trợ, giúp đỡ các bạn trong nhóm mình đọc tốt hơn. 
2.3.2. Sử dụng phương pháp luyện theo mẫu:
 - Mục đích: Sau bài Tập đọc, các em có khả năng “đọc” thành thạo.
 - Cách thực hiện: 
 Giáo viên cần nghiên cứu bài đọc để xác định giọng đọc, cách ngắt nghỉ 
cụm từ, câu đến việc hiểu được ý nghĩa, tình cảm bài tập đọc để hướng dẫn cho 
học sinh đọc đúng và nhận ra lỗi phát âm, giọng điệu sai lệch để chữa cho các 
em đọc đúng, đọc lưu loát, trôi chảy.
 Đọc mẫu chính là đọc giới thiệu: Bài đọc mẫu của giáo viên chính là cái 
đích, mẫu hình thức rèn kỹ năng đọc mà học sinh cần đạt được. Do đó, yêu cầu 
đọc thành tiếng của giáo viên phải đảm bảo chất lượng đọc chuẩn: Đọc đúng, rõ 
ràng, trôi chảy, đọc đủ lớn, nhanh vừa phải - để diễn đạt được đúng nội dung và 
tình cảm mà tác giả muốn gửi gắm trong bài Tập đọc.
 Ví dụ:
 + Khi dạy bài“Người thầy cũ”giáo viên giúp học sinh đọc với giọng vui 
vẻ, trìu mến và ngắt hơi , nhấn giọng ở những từ ngữ có nghĩa, thể hiện tình cảm 
của thầy giáo:“À / Khánh //. Thầy nhớ ra rồi //. Nhưng // hình như hôm ấy / 
thầy có phạt em đâu //!”
 +Hay ở trong bài: Người mẹ hiền- Đọc với giọng buồn, ngắt hơi, nhấn 
giọng phù hợp ở các từ ngữ trong câu:
“Thưa thầy /, hôm nay / em chưa làm bài tập //.” Thể hiện nỗi buồn của An vì 
bà mất .
 + Hay ở bài “ Bé Hoa”, khi đọc đoạn ba ( Bức thư Hoa viết cho bố ), giáo 
viên cần giúp học sinh đọc với giọng tâm tình như Hoa đang trò chuyện vơí 
bố:“Em Nụ ở nhà ngoan lắm. Em ngủ cũng ngoan nữa. Con hết cả bài hát ru 
em rồi. Bao giờ bố về. Bố dạy thêm bài khác cho con. Dạy bài dài dài ấy , bố 
nhé!”( Đọc với tốc độ vừa phải, hạ giọng ở cuối câu).
2.3.3. Sử dụng phương pháp luyện tập thực hành:
 - Mục đích: Giúp các em đọc không chỉ đúng mà còn giúp các em đọc 
trôi chảy, mạch lạc, lời văn thể hiện rõ ràng, từ đó giáo viên đánh giá một cách 
chính xác khả năng đọc của học sinh.
 5 1.Tìm những hình ảnh đẹp của cây + Cây xoài cát được ông trồng khi nào?
 xoài cát? + “ Lẫm chẫm” có nghĩa là gì?
 2.Quả xoài cát chín có mùi, vị, màu Ghi từ: lẫm chẫm
 sắc như thế nào? + Tìm từ ngữ chỉ những nét đẹp của cây 
 3.Tại sao mẹ lại chọn những xoài cát 
 quả xoài ngon nhất bày lên bàn thờ Ghi bảng: sai lúc lỉu, quả to
 ông? + Nhìn quả xoài, bạn nhỏ rất nhớ ai?
 4.Tại sao bạn nhỏ lại cho rằng quả +Tưởng nhớ đến ông, mẹ bạn nhỏ làm gì? 
 xoài cát nhà mình là thứ ngon nhất ? * Đoạn 2
 + Quả xoài cát có mùi vị, màu sắc như thế 
 nào?
 Ghi bảng: đậm đà
 + “Đậm đà” có nghĩa là gì?
 * Đoạn 3
 + Bạn nhỏ ăn xoài cát chín làm với món gì 
 sẽ ngon?
 + Tại sao bạn nhỏ cho rằng xoài cát nhà 
 mình là thứ quả ngon nhất? 
 Để dạy thành công một bài Tập đọc, giáo viên cần phải dựa vào các câu 
hỏi trong sách học sinh (SHS), lựa chọn bổ sung có thể chẻ nhỏ ra, hoặc gợi ý 
phát biểu thêm để giảng từ, khắc sâu kiến thức cho học sinh. Từ hiểu sâu được 
nội dung bài đọc, các em sẽ đọc đúng, đọc hay được bài Tập đọc.
 Bước chuẩn bị đồ dùng dạy học
 Đây là bước quan trọng phục vụ cho giờ dạy, kể cả tranh ảnh và sưu tầm 
các câu thơ, ca dao, tục ngữ để hỗ trợ thêm bài giảng thêm phong phú, gây 
hứng thú trong học tập của học sinh. Giáo viên phải chịu khó sưu tầm (yêu cầu 
cả học sinh cùng tham gia) những tranh ảnh, tác giả xuất xứ của tác phẩm có 
liên quan đến bài học giáo viên phải suy nghĩ ghi vào giáo án, đưa ra vào lúc nào 
cho phù hợp để phục vụ cho mục đích tiết dạy, tận dụng tranh minh họa trong 
SGK và đồ dùng dạy học (ĐDDH) một cách thiết thực có hiệu quả nhất.
 Ví dụ: Ở bài tập đọc “ Cây xoài của ông em”, tôi sử dụng hình ảnh trực 
quan: Hình hai mẹ con bạn nhỏ đi dưới cây xoài sai trĩu quả do ông bạn nhỏ 
trồng.
 7 Tranh bài Tập đọc Mẩu giấy vụn- SGK Tiếng Việt lớp 2-Tập 1- Trang 48
 Tôi sử dụng bảng phụ viết câu cần luyện đọc cho học sinh, câu nói của cô 
giáo: “Các em hãy lắng nghe và cho cô biết / mẩu giấy đang nói gì nhé//!”... 
(Khi đọc đến dấu / học sinh ngắt hơi, dấu // học sinh nghỉ hơi và nhấn giọng từ 
ngữ được gạch chân).
 Cũng tương tự với bài tập đọc: Thương ông- tranh bạn nhỏ đang dìu ông 
mình gây sự tò mò, hứng thú cho học sinh.
 9