Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh Lớp 2

 Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
 PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn sáng kiến
 Trong chương trình tiểu học môn Tiếng Việt giữ một vị trí đặc biệt quan trọng. Đó 
là môn học có chức năng “kép”(vừa là môn công cụ, vừa là môn khoa học). Tiếng Việt 
là môn chiếm thời lượng lớn nhất . Riêng phân môn tập đọc lại chiếm 3/10 số tiết trong 
phân môn Tiếng Việt. Nhiệm vụ chủ yếu của phân môn Tập đọc là rèn cho học sinh 
các kỹ năng đọc, nghe, nói. Muốn thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ của môn Tập đọc 
đòi hỏi mỗi một giáo viên phải đổi mới phương pháp và hình thức dạy học phù hợp để 
từng bước nâng cao chất lượng đọc tiếng của học sinh. Bản thân tôi đã xác định được 
tầm quan trọng của phân môn Tập đọc, nhất là đối với học sinh lớp 2. Mới vào đầu 
năm học tôi nhận thấy các em đọc còn chậm, một đa số các em còn đánh vần. Trong 
lớp chỉ có ít em đọc đúng tốc độ nhưng ngắt nghỉ hơi tùy tiện. Điều đó làm cho tôi băn 
khoăn suy nghĩ: Làm thế nào để giúp các em đọc tốt hơn? Từ đó tôi đã vận dụng các 
hình thức và phương pháp dạy học đổi mới linh hoạt trong các giờ học, nhất là các tiết 
học tập đọc. Sự tiến bộ của học sinh qua từng ngày càng thôi thúc tôi quyết tâm tháo 
gỡ những vướng mắc trong quá trình giảng dạy. Với mong muốn giúp các em học tốt, 
diễn cảm. tôi chọn sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập 
đọc cho học sinh lớp 2 
1.2. Điểm mới của sáng kiến:
 Việc suy nghĩ để lựa chọn, xây dựng sáng kiến kinh nghiệm này đã được tiến 
hành trong thời gian dài, bản thân tôi cũng đã rút kinh nghiệm qua quá trình giảng dạy. 
Từ những kinh nghiệm, những kết quả tích lũy được, trong đó có sự tiến bộ của học 
sinh, tôi đã thường xuyên cập nhật để so sánh, rút kinh nghiệm vào từng thời điểm 
trong năm học và so sánh kết quả với những năm học trước. Từ đó đề ra những biện 
pháp để giảng dạy đạt kết quả cao hơn. Ngoài ra, tôi cũng thường xuyên trao đổi kinh 
nghiệm cùng đồng nghiệp để từng bước cải thiện việc giảng dạy phân môn tập đọc, 
góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt.
1.3. Phạm vi áp dụng sáng kiến
- Các dạng bài tập đọc lớp 2
- Học sinh lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
Trần Thị Kim Quý Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
vặt.
 15,5% học sinh tỏ ra mạnh dạn trong giải quyết, xử lý tình huống giao tiếp của
bài tập đọc.
 53,8 % học sinh hứng thú, thích học tập đọc.
2- Các giải pháp cụ thể: 
Giải pháp 1: Giáo viên cần đọc mẫu tốt:
 a) Đọc mẫu toàn bài:
 Việc đọc mẫu của giáo viên là cần thiết vì muốn học sinh đọc đúng giáo viên phải 
đọc mẫu đúng, chuẩn xác. Lời đọc mẫu của giáo viên nhằm định hướng cho học sinh 
đọc đồng thời giúp học sinh nhận thức đúng nội dung bài học. Nếu là văn bản nghệ 
thuật bằng thơ thì giáo viên phải nắm chắc cách đọc, ngắt nhịp phù hợp với từng thể 
thơ. Nếu là bài văn xuôi thì giáo viên phải nắm được bài văn , đoạn văn có dạng văn 
gì? Văn miêu tả hay tự sự,hay văn bản nhật dụng. Từ “ chìa khóa” của bài là từ nào? 
Thâm nhập tốt bài đọc trước khi lên lớp để lựa chọn cách đọc, giọng đọc phù hợp diễn 
cảm là một việc làm thường xuyên của mỗi một giáo viên có tâm huyết với nghề nghiệp. 
Đây là việc làm có tính chất quyết định sự thành công trong công tác dạy học mà đặc 
biệt là công việc rèn đọc cho học học sinh. Học sinh ở độ tuổi bắt chước nhanh “Cô 
sao, trò đó” nên việc đọc mẫu của giáo viên là rất quan trọng.Giáo viên đọc mẫu tốt, 
chuẩn mực thì không có gì đáng ngại nếu như học sinh bắt chước thầy cô.
 b) Đọc mẫu câu, đoạn:
 Nhằm hướng dẫn, gợi ý, tạo tình huống để học sinh nhận xét tự tìm ra cách đọc.
 Ví dụ: Khi đọc bài: Ông Mạnh thắng Thần Gió giáo viên đọc đoạn 2 cho học 
sinh so sánh với cách đọc đoạn 1 yêu cầu học sinh nói đoạn 1: Đọc với giọng kể, chậm 
rãi. Đoạn 2: Nhịp nhanh hơn, nhấn mạnh những từ tả sự ngạo nghễ của thần gió, sự tức 
giận của ông Mạnh như: “Xô, ngã lăn quay, lồm cồm, quật, ngạo nghễ”.
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
Trần Thị Kim Quý Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Trong một bài tập đọc cần xác định từ cần giảng và cách xác định từ là điều mà 
nhiều giáo viên còn lúng túng. Giảng ít từ khi thấy còn thiếu, giảng nhiều từ dẫn đến 
tham nói mất thời gian. Việc rút từ để tìm hiểu nội dung bài tập đọc là việc khó nhất 
trong giờ tập đọc. Theo tôi có 2 căn cứ giúp giáo viên rút từ chính xác, trọng tâm đó 
là:
 - Căn cứ vào nội dung cần truyền thụ chính là mục tiêu bài dạy.
 - Căn cứ tên bài (tiêu đề bài tập đọc). Giáo viên cần lưu ý việc giảng từ khó và 
rút từ chìa khoá hoàn toàn khác nhau. Từ khó hiểu chỉ yêu cầu học sinh đọc chú giải 
để hiểu nghĩa của từ. Còn từ chìa khoá là từ yêu cầu học sinh hiểu để nắm nội dung 
bài. Khi từ khó trùng với từ chìa khoá giáo viên ghi ở phần “tìm hiểu bài” (phần ghi 
bảng).
 Có 6 cách giải nghĩa từ:
 + Đặt câu với từ cần giải nghĩa.
 + Tìm từ đồng nghĩa.
 + Từ trái nghĩa.
 + Miêu tả sự vật,đặc điểm được biểu thị ở từ cần giải nghĩa.
 + Tách từ để miêu tả.
 + Sử dụng đồ dùng dạy hoc( vật thật, tranh ảnh)
 Cách tìm hiểu từ chủ yếu là phải đặt trong ngữ cảnh. Cần giới hạn việc giải nghĩa 
từ trong phạm vi nghĩa cụ thể bài đọc giải nghĩa, đơn giản với học sinh lớp 2 – tránh 
dài dòng, giải nghĩa cồng kềnh quá tải làm mất thời gian luyện đọc của học sinh.
 Ví dụ: Bài tập đọc: “Sơn Tinh, Thuỷ Tinh” Phần chú giải có 7 từ. Đó là: cầu hôn, 
lễ vật, ván, nộp, ngà, cựa, hồng mao. Các từ trên là từ khó hiểu nghĩa đối với các em 
song không phải là từ chìa khoá. 
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
Trần Thị Kim Quý Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Ví dụ 2: Khi đọc một số câu thơ do không chú ý đến quan hệ ngữ pháp mà chỉ chú 
ý đến sự cân đối về âm thanh mà học sinh đã ngắt nhịp sai.
 Anh Lừa / lo chuyện / gạo tiền.
 Giấy tờ thỏ chạy/ giao liên tài tình.
 Nếu học sinh ngắt nhịp như trên đã tách cụm từ thỏ chạy ra khỏi cụm “giao liên 
tài tình” làm người nghe tưởng như chú giao liên tài tình chứ không phải “thỏ chạy 
giao liên tài tình” để khắc phục tình trạng đó với lớp 2 thì việc luyện đọc, đọc mẫu của 
giáo viên là cần thiết. Ngoài ra giáo viên cũng cần giảng để học sinh hiểu nội dung câu 
văn, câu thơ, quan hệ ngữ pháp để học sinh điều chỉnh nếu như học sinh đọc sai.
 b) Ngắt giọng biểu cảm: Dạy cho học sinh biết cách ngắt giọng logic là yêu cầu 
quan trọng với học sinh lớp 2 giáo viên có thể dạy cho học sinh ngắt giọng biểu cảm ở 
một số bài thơ đây là phương tiện tác động người nghe. Ngắt giọng logic thiên về trí 
tuệ còn ngắt giọng biểu cảm thiên về cảm xúc.
 Ví dụ: Khi đọc 2 câu thơ cuối của bài tập đọc “Thư trung thu” (sách Tiếng Việt 
2 tập 2 trang 10). Giáo viên cần hướng dẫn học sinh đọc: 
 Các cháu/ hãy xứng đáng
 Cháu Bác Hồ Chí Minh
 Ngắt nhịp như thế người nghe sẽ thấy được tình cảm yêu thương sâu sắc của Bác và 
đó chính là lời động viên khuyến khích cũng là lời khuyên của Bác đối với thiếu nhi. 
Qua đó để thấy được tình yêu bao la của Người đối với các em.
 Tóm lại: Đọc đúng chỗ ngắt giọng và ngắt giọng hay là yêu cầu, mục đích của việc 
dạy tập đọc là phương tiện để phát triển ngôn ngữ cho học sinh.Thực tế giáo viên chúng 
ta chưa am hiểu sâu sắc về lý luận văn học tuy nhiên nếu giáo viên đầu tư, chuẩn bị bài 
kỹ lưỡng, đọc bài nhiều lần để tìm cách đọc đúng, chuẩn xác ,cách đọc hay nhất để có 
mẫu tốt cho học sinh học tập. Muốn vậy theo tôi giáo viên cần:
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
Trần Thị Kim Quý Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Sau đây là một số trò chơi mà bản thân tôi thường sử dụng trong tiết dạy tập đọc:
 Ví dụ: Khi dạy các bài tập đọc đầu tuần như bài: “Tôm Càng và Cá Con”
 Tôi tổ chức cho học sinh trò chơi “Thi đọc truyện phân vai” học sinh được thảo luận 
theo nhóm 4 – mỗi nhóm cử 3 em, một em được chọn đọc lời người dẫn truyện, một 
em đọc lời Tôm Càng, một em đọc lời của Cá Con. Sau khi học sinh đọc trong nhóm, 
giáo viên tổ chức cho từng nhóm tham gia thi đọc truyện phân vai. Giáo viên dành thời 
gian cho 2, 3 nhóm thi. Giáo viên cùng ban khảo nhận xét đánh giá chung và chọn 
nhóm đọc tốt để biểu dương.(Ban giám khảo do học sinh bầu ra) Đối với những tiết 
ôn tập ở từng giai đoạn ôn giữa kỳ I, cuối kỳ I, tôi thường tổ chức trò chơi “nghe đọc 
đoạn, đoán tên bài”. Hai nhóm tham gia chơi ngồi đối diện nhau. Cử nhóm trưởng điều 
hành hoạt động chung cả nhóm. Bắt thăm hoặc “oẳn tù tì” để chọn nhóm đọc 
trước.Nhóm đọc trước (A) được mở sách giáo khoa để lựa chọn đoạn văn (trong số các 
câu chuyện kể do giáo viên nêu ra, nhóm A cử người đọc đoạn cho nhóm B đoán tên 
chuyện, đoán tên bài tập đọc sau đó nhóm B đọc nhóm A đoán tên câu chuyện).Khi 
đoán tên bài tập đọc hoặc tên chuyện cả nhóm không được mở sách giáo khoa.Hai 
nhóm tham gia chơi đều được tính điểm so sánh – nếu tổ chức cho cả 4 nhóm cùng 
chơi – khi kết thúc giáo viên chọn nhóm giỏi nhất để khen ngợi. Nếu điểm bằng nhau, 
nhóm nào đọc rõ ràng, rành mạch chính xác hơn là nhóm đó thắng cuộc.Ngoài ra với 
cách tổ chức trò chơi ở tập đọc giáo viên có thể tổ chức một số trò chơi như : Thi đọc 
đồng thanh ; biết một câu, đọc cả đoạn ; tìm nhanh-đọc đúng ; nhớ nhanh, đọc đúng ; 
ghép các dòng thơ thành bài ; đọc thơ truyền điện,
 Qua thực tế giảng dạy việc tổ chức trò chơi học tập đã tạo hứng thú và thu hút nhiều 
học sinh tham gia. Nếu biết sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, các trò chơi học tập có tác 
dụng tích cực tạo chất lượng cao cho bài học. Chúng ta cũng nên tránh tổ chức trò chơi 
lặp đi lặp lại trong tiết không đủ hấp dẫn để thu hút sự chú ý của học sinh. Theo tôi với 
các tiết tập đọc chỉ nên sử dụng trò chơi vào cuối tiết học, khi xuất hiện yêu cầu cũng 
cố kiến thức, kỹ năng đã học. Tuỳ theo tiết học giáo viên có thể vận dụng linh hoạt tổ 
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
Trần Thị Kim Quý Một số biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc cho học sinh lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
 PHẦN III: KẾT LUẬN
 1. Ý nghĩa của sáng kiến
 Trước những yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo, việc nâng cao chất 
lượng dạy học là một trong những yêu cầu trọng tâm của chiến lược phát triển giáo dục 
từ nay đến 2020. Một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng giáo dục đó là đội 
ngũ giáo viên, để đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục, giáo viên phải không ngừng học 
hỏi, sáng tạo trong giảng dạy, đem hết khả năng và niềm đam mê, lòng nhiệt tình cho 
công tác thì mới có được những kết quả như mong muốn. Với việc dạy tập đọc, nhất 
là tập đọc lớp 2 thì việc làm này càng cần thiết hơn bởi việc dạy tập đọc lớp 2 là một 
bước ngoặc chuyển giao từ lớp 1 lên: từ chỗ đọc đúng chữ đến chỗ phải biết đọc hay, 
do đó cần phải dày công rèn luyện.
 Không phải ai sinh ra cũng mang sẵn trong mình một khả năng dạy- học tốt, mà 
khả năng ấy phải được bồi đắp dần qua năm tháng, qua trang sách và những bài giảng 
hàng ngày của thầy cô. Muốn có được khả năng ấy của mỗi học sinh thì chính mỗi giáo 
viên phải định hướng, gợi mở cho các em phương pháp học tập. Với học sinh lớp 2, 
các em không thể vừa mới lên lớp 2 là tự nhiên phải đọc tốt được, mà đọc tốt là kết quả 
của một quá trình rèn luyện liên tục, bền bỉ, dẻo dai. Với tinh thần đó, việc rèn kỹ năng 
đọc tốt vừa để nhằm mục đích nâng cao năng lực học Tiếng Việt vừa nhằm nâng cao ý 
thức tự rèn luyện của học sinh. Đó chính là động lực thúc đẩy tôi hoàn thành sáng kiến 
kinh nghiệm này.
 2. Kết luận sư phạm: 
 Từ thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy để giúp học sinh lớp 2 có kĩ năng đọc tốt, 
người giáo viên cần: 
 - Chuẩn bị bài dạy chu đáo, thâm nhập bài đọc để nắm rõ từ “ chìa khóa” của bài 
tập đọc từ đó hiểu sâu sắc nội dung ý nghĩa bài đọc để chọn cách đọc diễn cảm phù 
hợp với từng từ, từng câu,từng đoạn.Sử dụng đồ dùng trực quan, thiết bị dạy học 
đúng lúc, đúng chỗ.
------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
Trần Thị Kim Quý