Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao chất lượng giờ dạy Đọc cho học sinh Lớp 2

 ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ
 TRƯỜNG TIỂU HỌC NGŨ HIỆP
 ----------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIỜ DẠY ĐỌC 
 CHO HỌC SINH LỚP 2
 Lĩnh vực : Tiếng Việt 
 Cấp học : Tiểu học
 Tên Tác giả : Lê Diệu Linh
 Đơn vị công tác: Tiểu học Ngũ Hiệp
 Chức vụ : Giáo viên
 NĂM HỌC: 2021 – 2022 1
 MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
 Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học 
đọc và học viết. Biết đọc, biết viết cả một thế giới mở ra trước mắt các em với 
bao điều lý thú. Đó là quê hương, đất nước, người thân, gia đình, bạn bè, vạn vật 
xung quanh. Nhiều điều mà qua các bài đọc đã góp phần nâng cao nhận thức về 
tự nhiên, xã hội, nâng cao năng lực thẩm mỹ cho các em. Từ đó, các em thêm 
yêu thiên nhiên, yêu gia đình, bạn bèđồng thời góp phần không nhỏ trong việc 
sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp và học tập.
 Đọc là một trong bốn kỹ năng cơ bản “nghe, nói, đọc, viết” của chương 
trình tiểu học. Có đọc tốt các em mới có thể hiểu đề toán nhanh hơn, lời giải rõ 
ràng hơn. Có đọc tốt thì học sinh viết chính tả mới đúng, làm văn miệng mới trôi 
chảy, mạch lạcPhân môn đọc đã làm giàu kiến thức về ngôn ngữ, góp phần 
hình thành lòng yêu quý và thói quen giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt cho 
các em.
 Trong khi đó, việc dạy đọc ở trường Tiểu học, bên cạnh những thành công 
còn nhiều hạn chế. Học sinh chưa đọc như mong muốn. Kết quả đọc của các em 
chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kĩ năng đọc. Các em còn phát 
âm sai, ngắt nhịp chưa đúng chỗ, hiểu sai nghĩa của từ. Có nhiều từ mặc dù đã 
được giáo viên chỉnh sửa nhiều lần vẫn cứ sai, thậm chí còn sai lại những chữ đã 
được sửa rồi. Dù đọc thành tiếng, đọc hiểu hay đọc diễn cảm các em đều được 
thầy cô hướng dẫn kĩ càng từng tiếng, từ, từng cách đánh vần, phát âm, dấu 
thanh những lỗi thông thường cứ sai đi sai lại mãi như thế thì đến bao giờ các 
em mới đọc đúng, hiểu đúng các từ, các văn bản của Tiếng Việt? Đối với trẻ lớp 
2, các em vừa hết lớp 1 chuyển lên còn nhiều lúng túng, bỡ ngỡ trong quá trình 
học tập nói chung và môn Đọc nói riêng thì việc dạy đọc cho các em để các em 
đọc tốt, đọc hay, đọc hiểu càng khó hơn.
 Giáo viên hướng dẫn đọc và sửa lỗi phát âm cho các em như thế nào để 
các em đọc đúng được? Làm thế nào để các em đọc hay và yêu thích môn học 
này? Làm thế nào để qua môn Đọc bồi dưỡng được cho các em khả năng cảm 
thụ văn học? 
 Vậy làm thế nào để nâng cao chất lượng Đọc cho học sinh lớp 2? 
 Tôi chỉ có một mong muốn duy nhất là góp một phần nhỏ bé của mình đưa 
ra một số biện pháp khi dạy đọc để nâng cao hiệu quả giờ dạy. Qua đó nhờ các 
cấp phụ trách chuyên môn và các bạn đồng nghiệp có thêm ý kiến đóng góp vào 
nội dung này để việc dạy đọc cho học sinh tiểu học đạt kết quả tốt hơn.
 Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài: “Biện pháp nâng cao chất lượng giờ 
dạy Đọc cho học sinh lớp 2”. 3
 NỘI DUNG
 1. Cơ sở lí luận : 
 Như chúng ta đều biết tất cả những kinh nghiệm của đời sống, những 
thành tựu văn hoá khoa học, những tư tưởng tình cảm của thế hệ trước và của cả 
những người đương thời phần lớn đã được ghi lại bằng chữ viết. Nếu không biết 
đọc con người không thể tiếp thu nền văn minh của loài người, không thể sống 
một cuộc sống bình thường có hạnh phúc đúng nghĩa của từ này trong xã hội 
hiện đại. 
 Đối với học sinh Tiểu học nói chung, học sinh lớp 2 nói riêng thì việc rèn 
cho học sinh đọc trơn, đọc lưu loát văn bản là việc làm hết sức cần thiết, tạo cơ 
sở để học sinh học tốt môn Tiếng Việt ở các lớp trên. Đồng thời, nhờ đọc học 
sinh được mở rộng sự hiểu biết về thiên nhiên, về cuộc sống con người; học 
sinh được bồi dưỡng về vốn hiểu biết, trau dồi kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, sử 
dụng tiếng mẹ đẻ. Việc đọc đối với học sinh mang ý nghĩa giáo dục, giáo dưỡng 
và phát triển rất lớn.
 Chính vì thế, khi dạy Đọc ở lớp 2, để giúp học sinh hình thành và phát 
triển kỹ năng đọc, giáo viên cần tổ chức tốt các hoạt động sao cho mỗi học sinh 
trong lớp đều được đọc, được trao đổi nhận thức riêng của mình với thầy cô, với 
bạn bè. Càng được luyện đọc nhiều, học sinh càng đọc thành thạo. Càng được 
trao đổi ý kiến nhiều, học sinh càng nâng cao năng lực diễn đạt và tư duy. Các 
biện pháp, hình thức, quy trình dạy Đọc ở mỗi lớp đều tập trung thực hiện mục 
đích đó.
 Rèn luyện kĩ năng đọc cho học sinh lớp 2 chính là chìa khóa mở ra mọi tri 
thức.Từ đây các em hiểu và cảm thụ được cái hay, cái đẹp trong mỗi bài học. 
Cao hơn nữa là các em cảm nhận được cái đẹp của thế giới xung quanh các em. 
Từ đó ghi nhận vào trí nhớ của các em
 Biết đọc con người đã nhân khả năng tiếp nhận lên nhiều lần. Đặc biệt khi 
đọc các tác phẩm về văn chương con người không chỉ thức tỉnh về nhận thức mà 
còn rung động về tình cảm, nảy nở những ước mơ cao đẹp, được khơi dậy năng 
lực hành động, sức mạnh sáng tạo cũng như được bồi dưỡng tâm hồn. 
 Đặc biệt trong thời đại bùng nổ thông tin thì biết đọc càng quan trọng vì 
nó sẽ giúp người ta sử dụng nguồn thông tin. Đọc chính là học, học nữa, học mãi 
đọc để tự học, học cả đời. Vì vậy, dạy đọc có ý nghĩa rất quan trọng. 5
 + Tập hai có 30 bài học, được sắp xếp theo 5 chủ điểm và học trong 15 
tuần, mỗi tuần 2 bài. Ngoài ra, có 1 tuần ôn giữa học kì và 1 tuần ôn tập, đánh 
giá cuối học kì.
 HKII
 Chủ điểm SL Tên bài
 Chuyện bốn mùa
 Mùa nước nổi
 Họa mi hót
 Tết đến rồi
 VẺ ĐẸP QUANH EM 8
 Giọt nước và biển lớn
 Mùa vàng
 Hạt thóc
 Lũy tre
 Vè chim
 Khủng long
 Sự tích cây thì là
 Bờ tre đón khách
 HÀNH TINH XANH CỦA EM 8
 Tiếng chổi tre
 Cỏ non cười rồi
 Những con sao biển
 Tạm biệt cánh cam
 Những cách chào độc đáo
 Thư viện biết đi
 GIAO TIẾP VÀ KẾT NỐI 4
 Cảm ơn anh hà mã
 Từ chú bồ câu đến in – tơ – nét
 Mai An Tiêm
 Thư gửi bố ngoài đảo
 CON NGƯỜI VIỆT NAM 4
 Bóp nát quả cam
 Chiếc rễ đa tròn
 Đất nước chúng mình
 Trên các miền đất nước
 Chuyện quả bầu
 VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG EM 6
 Khám phá đáy biển ở Trường Sa
 Hồ Gươm
 Cánh đồng quê em
2.1. Thực trạng : 
 Các bài đọc được thiết kế theo cách tạo cơ hội cho HS tăng cường tham 
gia vào các hoạt động giao tiếp tự nhiên.
 Các nội dung được chọn lọc theo hướng tinh giản ở mức hợp lí, chú trọng 
dạy học tích hợp và dạy học phân hoá.
 Dạy Đọc có 3 phần: Khởi động trước khi đọc, Đọc VB, và Hoạt động sau 
khi đọc (Trả lời câu hỏi và Luyện tập theo văn bản đọc). Hệ thống câu hỏi đọc 7
 Cơ sở vật chất nhà trường khang trang, mát mẻ, thuận lợi cho việc giảng 
dạy của thầy và hoạt động học tập của trò. Ban Giám hiệu luôn tạo mọi điều 
kiện, quan tâm, giúp đỡ giáo viên trong mọi công việc.
2.1.2. Khó khăn:
 Các em còn phát âm sai, nói ngọng nhiều, đọc chưa diễn cảm, ngắt nghỉ 
tự do chưa đúng ngữ điệu đọc chưa lưu loát, trôi chảy. Các em thường phát âm 
sai các phụ âm đầu như đọc lẫn lộn giữa n/ l... ngọng dấu hỏi, dấu ngã. Có 
những học sinh chưa yêu thích môn học.
 Còn một số em đọc yếu, đọc ê a, đọc nhát gừng, ngắt nghỉ tùy hứng. Sự 
chênh lệch giữa học sinh về trình độ.
 Các em tự ti khi đọc bài, chưa mạnh dạn, đọc rất nhỏ.
 Học sinh ít có điều kiện giao tiếp nên kỹ năng nói còn yếu.
 Khả năng tự nghiên cứu còn hạn chế.
 Ở phần tìm hiểu nội dung bài, khi trả lời câu hỏi, học sinh còn trả lời 
không đúng nội dung câu hỏi mà trả lời theo cách đọc lại các câu văn hay câu 
thơ trong sách giáo khoa.
 Phụ huynh ít có thời gian kiểm tra việc đọc của con mình. Chưa chú ý 
đúng mức đến rèn đọc cho con, chỉ cần con đọc không sai từ ngữ là được rồi. 
Chưa hiểu hết tác dụng của việc đọc đúng và hay
 Học sinh tích cực tham gia các hoạt động nhưng thao tác còn chậm làm 
ảnh hưởng đến thời gian tiết học. Trình độ học sinh trong lớp chưa đồng đều nên 
khó khăn cho giáo viên trong việc truyền thụ kiến thức.
 Một số em phát âm chưa chính xác, hay sai do thói quen giao tiếp ở địa 
phương gây khó khăn cho giáo viên trong việc rèn đọc.
 Với thực trạng như vậy, tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu để tìm ra biện pháp 
chữa lỗi phát âm cho học sinh nhằm khắc phục tình trạng phát âm sai trong 
trường nâng cao chât lượng phát âm chuẩn, khắc phục những nhược điểm các 
em hay mắc. Từ đó, nâng cao chất lượng giảng dạy.
3. Biện pháp giải quyết:
3.1. Biện pháp thứ nhất: Kiểm tra, khảo sát thực trạng của học sinh để phân 
loại :
 Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng đọc của học 
sinh. Qua việc kiểm tra nhiều em còn đọc lí nhí trong miệng, diễn đạt chưa lưu 
loát, chưa biết ngắt nghỉ ở dấu phẩy, dấu chấm, có em lại nghỉ tự do, tùy hứng... 
Mặt khác, một số em đọc văn bản thì lại chưa biết biểu lộ sắc thái tình cảm trong 
cách đọc. Do đặc thù của địa phương, một số em còn ngọng chữ l-n dấu hỏi (?) 
dấu ngã (~), nên phần nào giảm bớt hiệu quả, chất lượng giờ Đọc. 9
thiệu: Thế còn bạn nhỏ trong bài Đọc – Cánh cửa nhớ bà đối với bà mình như 
thế nào, cô và các con cùng vào bài để biết rõ điều đó.
 Hay khi dạy bài “ Vè chim”, tôi cho học sinh hát bài Con chim vành 
khuyên. Bài “Thư gửi bố ngoài hải đảo” tôi cho hát bài Bố là tất cả hoặc bài Ba 
ngọn nến. sau đó dẫn dắt vào bài.
 *Khởi động bằng tranh
 VD: Khi dạy bài: Cây xấu hổ, sau khi trình chiếu tranh cho học sinh quan 
sát, tôi hỏi: “Có bạn nào biết trong tranh là loài cây nào không? Có học sinh trả 
lời: “Thưa cô! Là cây xấu hổ ạ”. Tôi lại giới thiệu tiếp: “ Vậy các con biết gì về 
cây xấu hổ?” - HSTL. Chúng mình sẽ cùng nhau tìm hiểu về loài cây có cái tên 
đặc biệt này qua bài đọc Cây xấu hổ nhé!
 Ở bài “Tớ nhớ cậu” tôi lại giới thiệu bằng tranh. Cô giáo treo tranh lên 
bảng cho học sinh xem đồng thời giới thiệu các nhân vật trong tranh:
 “Đây là Kiến, còn đây là Sóc. Đó cũng là các nhân vật trong câu chuyện 
mà cô sẽ dạy các con ngày hôm nay: “Tớ nhớ cậu”. Một đọc hết sức thú vị về 
tình bạn.
 Bây giờ chúng ta hãy cùng đọc bài xem tình bạn của chúng được bắt đầu 
thế nào và đã có chuyện gì xảy ra với đôi bạn nhỏ ấy nhé!
 Với cách vào bài như thế học sinh lớp 2 rất thích thú, các con bảo với 
nhau rằng rất thích học nhất giờ Đọc của cô giáo chủ nhiệm.
 *Khởi động bằng cách gợi nội dung của bài :
 Ví dụ: Bài Đọc “Gọi bạn” khi dẫn dắt vào đề tài tôi giới thiệu như sau: 
 - Con dê nó kêu như thế nào?
 + Điều gì mà khiến Dê trắng kêu hoài “Bê! Bê!” Cô cùng các con sẽ tìm 
hiểu qua bài Đọc ngày hôm nay “Gọi bạn”.
 *Tạo không khí sôi nổi trong giờ học
 Học sinh lớp 2 – lứa tuổi mang đặc điểm tâm sinh lý khá đặc biệt: Non 
nớt, ngây thơ, hồn nhiên, ít chú ý, lắm tò mò, dễ phân tán, thích học hỏi và rồi 
cái gì đối với các em cũng kỳ lạ, cũng thoáng qua. Tại sao thế? Vì các em còn bé 
vốn chưa hiểu nhiều, vốn từ còn nghèo, vốn hiểu biết còn quá ít, vốn nói năng vì 
vậy cũng hạn chế. Điều đó là tất yếu.
 Tôi đã cố gắng rèn luyện học sinh yêu thích Đọc bằng cách chuẩn bị phần 
đọc mẫu thật kỹ càng, cẩn thận, đọc nhiều lượt trước khi lên lớp, đọc đúng từng 
từ, từng ngữ, từng từ có dấu hỏi, dấu ngã; ngắt nghỉ chính xác, đọc đúng ngữ 
điệu và thật diễn cảm. Đọc thế nào để khi nghe, học sinh biết rung cảm trước 
những văn bản nhất là văn bản trữ tình.
 Đến phần học sinh luyện đọc, tôi lại uốn nắm cho các em từng li từng tí. 
Hướng dẫn học sinh cách đọc một văn bản, phải luôn tạo sự trầm bổng để gây