Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh Lớp 2

 Biện pháp nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh lớp 2
 BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN TOÁN
 CHO HỌC SINH LỚP 2
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 I.1. Lý do chọn đề tài
 Những năm gần đây, giáo dục nước ta đang ngày càng phát triển và từng 
bước hội nhập với thế giới. Sự phát triển mạnh mẽ của giáo dục gắn liền với 
việc đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường. Quá trình đổi mới 
phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học 
sinh ngày càng được chú trọng và quan tâm. Trong sự phát triển chung của 
nền giáo dục, bộ môn Toán cũng đang phát triển và đóng một vai trò quan 
trọng. Từ đó, mỗi giáo viên phải không ngừng nỗ lực phấn đấu để nâng cao 
trình độ, chuyên môn nghiệp vụ nhằm đáp ứng cho mục tiêu giáo dục ngày càng 
phát triển của nước nhà.
 Trong chương trình Tiểu học, môn Toán là một môn học không thể 
thiếu trong nhà trường. Thông qua việc học Toán các em bước đầu hình 
thành và phát triển năng lực trừu tượng hóa, khái quát hóa, khả năng suy 
luận và diễn đạt ý đúng bằng lời. Thông qua việc học tập tốt môn Toán sẽ là 
chiếc cầu nối cho các em lĩnh hội và tiếp thu tốt các môn khoa học khác 
trong cuộc sống sau này. Nhận thức được vai trò quan trọng của môn học 
Toán, mỗi giáo viên khi giảng dạy phải tìm ra phương pháp dạy học phù hợp 
để giúp các em học sinh tiếp thu đầy đủ kiến thức và biết vận dụng được vào 
trong cuộc sống hàng ngày. Việc dạy học tốt đối với mỗi giáo viên không 
chỉ là việc giúp các em nắm được các kiến thức học trong nhà trường mà 
thông qua học trên lớp các em còn biết vận dụng kiến thức đã học vào thực 
tế, để các em trở thành những người có ích cho xã hội. Chính vì vậy môn 
Toán là một môn học đóng vai trò quan trọng trong cả quá trình học ở Tiểu 
học. 
 Năm học 2014 – 2015 tôi được phân công dạy lớp 2, qua một thời gian 
làm quen và nắm bắt tình hình học tập đầu năm của các em, bản thân nhận 
thấy đa số các em học sinh trong quá trình học còn thụ động, các em chưa 
khai thác hết khả năng tiềm ẩn trong nội dung bài học, vận dụng chưa linh 
hoạt và nhanh nhẹn trong một số trường hợp đơn giản trong thực tế cuộc 
sống. Một số giáo viên khi giảng dạy chưa mạnh dạn trong việc đổi mới 
phương pháp dạy học, hạn chế việc phát huy tính tích cực, chủ động của học 
sinh trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Mặt khác trường Tiểu học Võ Thị 
Sáu là một trong những trường có tỷ lệ học sinh đồng bào đông nhất trong 
các trường Tiểu học trên toàn huyện, việc tiếp thu kiến thức của các em còn 
chậm. Từ đó, bản thân luôn suy nghĩ để tìm ra được một số phương pháp 
dạy học mới phát huy tính tích cực, chủ động trong học tập cho các em và đã 
mạnh dạn áp dụng một số biện pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng môn 
Toán cho học sinh lớp 2.
Lưu Thị Hạnh 1 Trường Tiểu học Hà Huy Tập Biện pháp nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh lớp 2
kết với nhau thành tổng thể nhưng sự liên kết đó chưa mang tính tổng quát. 
Giáo viên nắm được tâm lý của các em và tìm ra phương pháp phù hợp để tư 
duy của các em dần phát triển thành tổng thể khi chiếm lĩnh các kiến thức 
được học. Việc kết hợp học và hành, kết hợp giảng dạy với đời sống được 
thực hiện thông qua việc cho học sinh tính toán, các bài toán liên quan với 
cuộc sống một cách thích hợp giúp học sinh hình thành và rèn luyện những 
kĩ năng thực hành cần thiết trong đời sống hàng ngày, giúp các em biết vận 
dụng những kỹ năng đó vào cuộc sống. Thông qua đó các em sẽ phát triển tư 
duy và vận dụng học tốt các môn học khác, rèn luyện cho học sinh năng lực 
tư duy tổng thể và những đức tính tốt của con người lao động mới.
 II.2. Thực trạng
 a, Thuận lợi, khó khăn
 *Thuận lợi
 Được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của ban giám hiệu nhà trường tới chất 
lượng dạy và học trong nhà trường.
 Nhìn chung các em học sinh đã nắm được kiến thức cộng, trừ cơ bản của 
môn Toán lớp 1.
 Một số em học sinh giỏi, khá trong lớp đã vui vẻ giúp đỡ bạn cùng tiến bộ 
trong hoạt động nhóm.
 Lượng kiến thức môn Toán lớp 2 được phân theo mạch kiến thức từ đơn 
giản đến phức tạp.
 Nhiều gia đình học sinh đã quan tâm đến vấn đề học tập của con em mình.
 Giáo viên, học sinh và phụ huynh nhiệt tình hưởng ứng và tham gia tích 
cực trong quá trình thực hiện đề tài. 
 *Khó khăn:
 Lớp chiếm trên 90% là học sinh đồng bào dân tộc thiểu số, đọc - hiểu 
Tiếng Việt còn hạn chế, sự tiếp thu kiến thức của các em còn chậm.
 Một số gia đình học sinh kinh tế còn khó khăn, chưa quan tâm đến vấn 
đề học tập của con em mình nên các em còn nghỉ học nhiều dẫn đến sự gián 
đoạn trong việc tiếp thu kiến thức.
 Đa số các em còn thụ động, chưa manh dạn trong quá trình học tập.
 Một số giáo viên ngại sử dụng đồ dùng minh hoạ, chuyển đổi phương 
pháp giảng dạy còn lúng túng, chưa phát huy tính tích cực, chủ động của học 
sinh. 
 b, Thành công, hạn chế
 Thành công: Đề tài được thực hiện nhằm nâng cao chất lượng môn Toán 
cho học sinh lớp 2, làm cơ sở cho các em áp dụng kiến thức vào thực tế.
Lưu Thị Hạnh 3 Trường Tiểu học Hà Huy Tập Biện pháp nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh lớp 2
 III. Giải pháp, biện pháp
 a, Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
 Nhằm nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh lớp 2. Từ đó, các em 
nắm được kiến thức toán học một cách toàn diện, nâng cao năng lực tư duy nhận 
thức để vận dụng vào các bài toán có liên quan. Giúp các em học tốt các môn 
học khác.
 b, Nội dung và cách thức thực hiện
 Biện pháp thứ nhất: Nắm bắt nội dung chương trình
 Đối với mỗi giáo viên, để giúp dạy tốt môn Toán lớp 2 ngoài các yêu 
cầu cần thiết về kiến thức, kĩ năng và chuẩn bị đồ dùng dạy học thì phải nắm 
bắt được nội dung chương trình sách giáo khoa Toán lớp 2. Từ đó, giáo viên 
mới có kế hoạch thiết kế tiết dạy phù hợp. Các khái niệm và quy tắc trong 
sách giáo khoa nói chung đều được giảng dạy thông qua việc thực hiện kiến 
thức từ đơn giản đến phức tạp. Trong mỗi bài học, đều xây dựng dựa trên 
việc hình thành kiến thức rồi vận dụng kiến thức vào thực hành tính, cuối 
mỗi bài học thường có một bài toán giải có lời văn để học sinh vận dụng 
kiến thức đã học vào thực hành giải toán, thông qua đó rèn kĩ năng cho các 
em.
 Ví dụ: Bài “ Phép cộng có tổng bằng 100” SGK/T40
 Đầu tiên, giáo viên hướng dẫn để các em nắm bắt được kiến thức mới 
với phép cộng có tổng bằng 100 thông qua cách thực hiện phép tính cộng 83 
+ 17. Khi thực hiện phép cộng dạng này giáo viên khắc sâu cho các em cách 
đặt tính thẳng hàng đơn vị với hàng đơn vị, hàng chục với hàng chục và khi 
thực hiện cách tính kết quả 100 viết số 1 lùi về phía tay trái là hàng trăm. 
Khi các em hiểu cách đặt tính và nắm được cách tính thì các em sẽ dễ dàng 
làm được những bài tập có liên quan.
 Tiếp đến là các bài tập 1,2,3 vận dụng kiến thức đã học vào thực hành 
tính cộng các số trong phạm vi 100, cuối cùng là bài toán giải có liên quan 
đến phép cộng các số trong phạm vi 100.
 Việc thiết kế mỗi bài học như vậy sẽ giúp các em nắm được kiến thức và 
vận dụng vào làm được những bài toán có liên quan, nâng cao chất lượng 
môn Toán cho học sinh, làm cơ sở cho các em tiếp thu phương pháp và vận 
dụng học tốt hơn môn Toán ở những năm tiếp theo ở cấp Tiểu học.
 Biện pháp thứ hai: Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học 
 Toán học là một môn khoa học mang tính trừu tượng cao. Để học sinh 
hiểu bài một cách sâu sắc, dễ tiếp thu ngoài việc sử dụng kiến thức, kĩ năng 
sư phạm thì giáo viên cũng cần chuẩn bị đầy đủ các phương tiện và đồ dùng 
dạy học. Đối với tâm lí học sinh lớp 2, tư duy nhận thức của các em chưa có 
chủ định, thiếu tập trung. Việc sử dụng đồ dùng dạy học là một giải pháp sư 
phạm tạo ra chỗ dựa ban đầu giúp học sinh nhận thức được những kiến thức 
Lưu Thị Hạnh 5 Trường Tiểu học Hà Huy Tập Biện pháp nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh lớp 2
cờ vào lúc mấy giờ ? Học sinh sẽ trả lời được thời gian là 7 giờ. Tiếp đến 
giáo viên gọi học sinh lên quay thời gian đúng 7 giờ trên chiếc đồng hồ mà 
giáo viên chuẩn bị cho tiết học, tiếp theo cho các em quan sát và đọc thời 
gian đúng.
 Từ cách cách dạy học vận dụng và liên hệ thực tế như vậy các em sẽ 
hiểu bài tốt hơn và vận dụng được cách xem thời gian đúng cho hoạt động 
trong ngày. Qua đó, giáo viên giáo dục các em thực hiện đúng nội quy 
trường, lớp và sử dụng quỹ thời gian trong ngày phù hợp, có hiệu quả.
 Phương pháp 2 : Phương pháp gợi mở vấn đáp
 Khi sử dụng phương pháp dạy học này, đối với việc hướng dẫn học sinh 
làm toán bản thân giáo viên không trực tiếp đưa ra những kiến thức ở dạng 
hoàn chỉnh mà gợi mở để các em tư duy, tự tìm ra những kiến thức mới, suy 
luận để hiểu được nội dung của bài học. 
 Ví dụ : Đối với bài tập 4/ SGK trang 60: Cô giáo có 63 quyển vở, cô đã 
phát cho học sinh 48 quyển vở. Hỏi cô giáo còn bao nhiêu quyển vở ?
 Khi dạy bài tập này giáo viên đã sử dụng hệ thống câu hỏi như sau :
 - Bài toán cho biết gì ? Bài toán cho biết : Cô giáo có 63 quyển vở, cô đã 
phát cho học sinh 48 quyển vở.
 - Bài toán hỏi gì ? Bài toán hỏi : Cô giáo còn bao nhiêu quyển vở ? 
 - Để biết cô giáo còn bao nhiêu quyển vở ta làm như thế nào ?
 Từ hệ thống câu hỏi gợi mở, học sinh tư duy và trả lời được cách làm 
bài toán (lấy 63 - 48) thông qua đó sẽ hiểu và nắm được cách giải của bài 
toán. Hình thức hỏi - đáp giữa giáo viên - học sinh giúp giáo viên nhận biết 
được việc tiếp thu bài của các em trong lớp và kịp thời uốn nắn, có biện 
pháp hỗ trợ kịp thời để các em cùng tiến bộ. 
 Phương pháp 3 : Phương pháp luyện tập
 Luyện tập có một ý nghĩa quan trọng đặc biệt với môn Toán. Môn Toán 
là một môn học công cụ, được sử dụng rộng rãi trong các môn khoa học 
Lưu Thị Hạnh 7 Trường Tiểu học Hà Huy Tập Biện pháp nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh lớp 2
dụng vào làm được bài tập 1 và nhận biết được về đường gấp khúc và cách 
tính độ dài đường gấp khúc, giúp các em rèn kĩ năng cộng các số.
 - Đối với học sinh nắm được kiến thức theo chuẩn kiến thức - kĩ năng, 
giáo viên cho các em làm các bài tập 1, 3, 4, 5. Thông qua cách tính nhẩm 
các em sẽ làm được bài tập tính giá trị của biểu thức có liên quan giữa phép 
nhân - phép cộng - phép trừ, rồi vận dụng vào giải được bài toán có lời văn 
và nắm được cách tính độ dài đường gấp khúc.
 - Đối với đối tượng học sinh khá giỏi sau khi các em làm xong những 
bài tập theo chuẩn kiến thức, giáo viên cho các em làm thêm bài tập 2 hoặc 
có thể ra một số bài tập vận dụng nhằm phát triển từ duy nhận thức cho các 
em : 
 + Tìm giá trị của M : 5 x 4 + 12 < 9 x 5 – M < 8 x 3 + 10
 + Mẹ có 46 cái kẹo, mẹ cho em 12 cái và cho anh 10 cái. Hỏi mẹ còn lại 
bao nhiêu cái kẹo ?
 Phương pháp 5 : Phương pháp kiểm tra, đánh giá
 Kiểm tra, đánh giá là một hình thức nhằm phát hiện những thiếu sót của 
học sinh và giáo viên trong quá trình dạy và học. Kiểm tra, đánh giá phải 
được thực hiện thường xuyên trong mỗi tiết học, theo định kì. Từ đó, giúp 
giáo viên và học sinh có kế hoạch dạy - học phù hợp. 
 Ví dụ : Vào đầu tiết học tôi thường gọi học sinh lên làm lại bài cũ để 
nắm bắt bắt tình hình tiếp thu bài ở tiết trước của các em. Sau mỗi tiết dạy 
giáo viên thường tổ chức cho học sinh củng cố lại kiến thức bằng cách gọi 
các em lên bảng làm bài tương tự hoặc nêu lại quy tắc, kiến thức trọng tâm 
của bài học. Việc làm như vậy sẽ giúp giáo viên kiểm tra, nhận xét, đánh giá 
được quá trình tiếp thu bài của các em. Qua đó, giúp các em khác hiểu sâu 
nội dung bài học và khắc phục những thiếu sót của bản thân. Từ đó, bản 
thân có hình thức tổ chức dạy học phù hợp hơn.
 Qua việc kiểm tra sẽ đánh giá hiệu quả của việc nghiên cứu phối hợp 
một số biện pháp để nâng cao chất lượng môn Toán cho học sinh.
 Biện pháp thứ tư : Một số biện pháp cần làm giúp học sinh học tốt 
tuyến kiến thức Toán học lớp 2 :
 * Tuyến kiến thức về số học :
 Nội dung chủ yếu về số học trong chương trình môn Toán lớp 2 chủ yếu 
là cộng, trừ có nhớ trong phạm vi 100 ; bảng nhân, chia trong phạm vi từ 2 
đến 5. Giáo viên thực hiện đầy đủ các yêu cầu của mạch kiến thức thông qua 
việc dạy học và tăng cường luyện thực hành, kĩ năng tính toán cho học sinh, 
song cũng khuyến kích học sinh tính bằng nhiều cách, lựa chọn cách tính 
cho phù hợp. Học thuộc bảng cộng - trừ, bảng nhân - chia, nắm được các 
Lưu Thị Hạnh 9 Trường Tiểu học Hà Huy Tập