Báo cáo Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hướng dẫn học sinh tìm thành phần chưa biết môn Toán Lớp 2

 PHÒNG GD-ĐT VŨNG LIÊM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT 
 NAM
 TRƯỜNG TIỂU HỌC Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 HIẾU THÀNH
 Hiếu Thành, ngày 25 tháng 3 năm 2022
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 1. Thông tin sơ lược
 - Họ và tên tác giả: Đỗ Mai Như Thủy. 
 - Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên, Trường Tiểu học Hiếu Thành, huyện 
Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long.
 - Nhiệm vụ được giao: Giáo viên dạy lớp 2/2.
 - Tên sáng kiến: Một số biện pháp hướng dẫn học sinh tìm thành phần chưa 
biết môn Toán lớp 2.
 - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục. 
 2. Nội dung sáng kiến
 a) Tóm tắt sáng kiến
 Môn Toán là một trong những môn học có vị trí rất quan trọng ở bậc Tiểu học. 
Nó có khả năng giúp học sinh phát triển các năng lực và phẩm chất trí tuệ. Trong 
chương trình bậc Tiểu nói chung và lớp 2 nói riêng, việc giải dạng toán tìm thành phần 
chưa biết nâng cao là để chuẩn bị cho việc giải phương trình cho các lớp học trên. Mục 
tiêu của việc dạy học toán lớp 2 biết thực hiện tìm số hạng, số bị trừ, số trừ và thừa số. 
Học sinh có kỹ năng giải toán tìm thành phần chưa biết của phép tính vẫn chưa có hiệu 
quả cao như mong muốn. Chính vì lẽ đó đã khiến tôi băn khoăn trăn trở, thôi thúc tôi 
giành thời gian vận dụng khả năng vốn có của mình để nghiên cứu “Một số biện pháp 
hướng dẫn học sinh tìm thành phần chưa biết môn toán lớp 2.”
 Tôi chọn học sinh lớp 2/2 trường Tiểu học Hiếu Thành là lớp tôi chủ nhiệm và 
trực tiếp giảng dạy năm học 2021 - 2022 để thực hiện “Một số biện pháp hướng dẫn 
học sinh tìm thành phần chưa biết môn Toán lớp 2.”
 Việc dạy học trực tuyến rất mới mẽ với học sinh, đa số học sinh không chú ý 
nghe giảng bài. Nhìn chung kĩ năng giải toán dạng tìm thành phần biết chưa được nâng 
cao, rất còn bỡ ngỡ với học sinh, phần lớn học sinh chưa biết điểm mấu chốt của bài 
toán để lập luận tìm ra cách giải. Một số học sinh còn giải toán theo cảm tính của 
mình, không theo quy trình. Chính vì vậy tôi tiến hành khảo sát dạng toán tìm thành 
phần chưa biết, kết quả cụ thể như sau:
 Hoàn thành tốt Hoàn thành tốt Chưa hoàn thành
 Thời 
 Tổng sổ
 điểm
 TS TL TS TL TS TL
 Đầu 28,6% 13
 28 7 25% 8 46,4%
 năm 3
 Giáo viên: Làm thế nào để tìm ra được 6? Học sinh dựa vào bảng cộng. 6 + 6 = 
12
 Giáo viên: Còn cách nào khác? (Lấy 12 trừ đi 6 được 6).
 Giáo viên: Vậy muốn tìm số hạng trong một tổng em làm như thế nào?
 Học sinh: Muốn tìm số hạng trong một tổng, ta lấy tổng trừ đi số hạng đã biết.
 Giáo viên yêu cầu học sinh giải lại.
 6 + ? = 12
 ? = 12 – 6
 ? = 6
 - Dạng bài toán tìm thừa số chưa biết.
 Chương trình lớp 2 đã có học nhân chia đến bảng 5. Khái niệm thừa số mới với 
các em đã được học, cách tìm thừa số ? chưa biết được tiến hành như sau: 
 Giáo viên nêu: Có phép nhân ? x 2 = 8
 Giải thích: Số ? là thừa số chưa biết nhân với 2 bằng 8.
 Từ phép nhân ? x 2 = 8 ta có thể lập phép chia theo nhận xét “Muốn tìm thừa 
số ? chưa biết, ta lấy 8 chia cho thừa số 2” Học sinh viết và tính kết quả.
 Cách trình bày : ? x 2 = 8 
 ? = 8 : 2 
 ? = 4
 Trên cơ sở phép tính nhân có tính chất giáo hoán, cũng dạng thừa số chưa biết 
nhưng ở vị trí khác nhau vẫn cách thực hiện như sau: 
 Giáo nêu: 3 x ? = 15 
 Tìm giá trị của ? để 3 nhân với số đó bằng 15.
 Nhắc lại: “Muốn tìm thừa số chưa biết ta lấy tích chia cho thừa số kia.”
 Kết luận: “Muốn tìm thừa số chưa biết ta lấy tích chia cho thừa số kia.” Đối với 
dạng toán này đa số các em hay mắc một số lỗi: Sai lỗi về trình bày. Để khắc phục tình 
trạng sai cách trình bày, tôi cho học sinh so sánh cách bày của tìm số hạng chưa biết, 
dấu “=” thẳng cột với nhau, dấu ? ngay với dấu chấm ?
 Biện pháp 2: Rèn cho học sinh kĩ năng xác định đúng tên và ghi nhớ thành phần 
trong phép tính.
 Để học sinh nắm và biết cách giải bài toán tìm ?, trước hết phải củng cố và 
khắc sâu nhớ được tên gọi các thành phần và kết quả của các phép tính đã học. 
 Phép cộng: Số hạng + Số hạng = Tổng
 Phép trừ: Số bị trừ - Số trừ = Hiệu
 Phép nhân: Thừa số x Thừa số = Tích 5
 Sáng kiến này được áp dụng tại Trường Tiểu học Hiếu Thành và được nhân 
rộng áp dụng tại các Trường Tiểu học Hiếu Nhơn B, Trường Tiểu học Nguyễn Văn 
Quỳ, Trường Tiểu học Trung An A, Trường Tiểu học Huỳnh Văn Lời, Trường Tiểu 
học Đỗ Quang Mười, Trường Tiểu học Trung Hiếu B, Trường Tiểu học Đặng Thị 
Chính trên địa bàn huyện Vũng Liêm.
 3. Quyết định công nhận sáng kiến. 
 Sáng kiến đã được Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hiếu Thành công nhận theo 
Quyết định số 33 /QĐ-HT, ngày 17/3/2022
 4. Tài liệu kèm theo chứng minh cho báo cáo: Không
 5. Cam kết không sao chép hay vi phạm bản quyền.
 Tôi xin cam kết đây là sáng kiến kinh nghiệm tôi đã nghiên cứu, không sao chép 
hay vi phạm bản quyền của người khác.
 Hiếu Thành, ngày 25 tháng 3 năm 2022
 HIỆU TRƯỞNG Tác giả sáng kiến
 Nguyễn Văn Tư Đỗ Mai Như Thủy