Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kĩ năng sống cho học sinh Lớp 2 thông qua công tác chủ nhiệm

 1. Tên sáng kiến: Rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 2 thông qua công tác chủ 
nhiệm
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Học sinh lớp 2
3. Thời gian áp dụng sáng kiến: 
 Từ ngày 15 tháng 9 năm 2020 đến ngày 10 tháng 4 năm 2021
4. Tác giả: 
 Họ và tên: 
 Năm sinh: 
 Nơi thường trú:
 Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm
 Chức vụ công tác: Giáo viên
 Nơi làm việc:
 Điện thoại: 
 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến: 
 Tên đơn vị: 
 Địa chỉ: 
 Điện thoại: - Rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hoá, đoàn kết các dân tộc anh em, phòng 
ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.
 Công tác chủ nhiệm lớp và HĐGDNGLL là hoạt động giáo dục quan trọng 
ở nhà trường phổ thông. Hoạt động này có ý nghĩa hỗ trợ cho hoạt động học tập, 
góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng 
sáng tạo của học sinh. Nội dung của hai hoạt động này rất phong phú và đa dạng 
thể hiện qua các hoạt động xã hội, văn nghệ, thể dục thể thao, tham quan, lao 
động, tìm hiểu khoa học, nhờ đó các kiến thức tiếp thu được ở trên lớp có cơ 
hội được bổ sung, áp dụng, mở rộng thêm trên thực tế, đồng thời có tác dụng 
nâng cao hứng thú học tập.
 Nhiều người cho rằng, văn hoá giao tiếp học đường hiện đang xuống cấp 
rất nghiêm trọng và tại các trường học vấn đề này cũng đang bị xem nhẹ. Nhà 
trường quá tập trung vào giảng dạy kiến thức mà quên đi việc giáo dục nhân 
cách, dạy làm người. Tình trạng thanh thiếu niên, đặc biệt là học sinh vi phạm 
đạo đức học đường ngày càng gia tăng và mức độ nghiêm trọng đã đến mức báo 
động . Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có nguyên 
nhân là do các em chưa được trang bị các kĩ năng sống cần thiết. Vì vậy, kĩ năng 
sống sẽ là hành trang không thể thiếu. Biết sống, làm việc, và thành đạt là ước 
mơ không quá xa vời, là khát khao chính đáng của những ai biết trang bị cho 
mình những kĩ năng sống cần thiết và hữu ích. Kĩ năng sống tốt thúc đẩy thay 
đổi cách nhìn nhận bản thân và thế giới, tạo dựng niềm tin, lòng tự trọng, thái độ 
tích cực và động lực cho bản thân, tự mình quyết định số phận của mình. Kĩ 
năng sống giúp giải phóng và vận dụng năng lực tiềm tàng trong mỗi con người 
để hoàn thiện bản thân, tránh suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen 
trên hành trình biến ước mơ thành hiện thực. Quá trình hội nhập với thế giới đòi 
hỏi phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ngoài kiến thức chuyên môn, yêu 
cầu về các kĩ năng sống ngày càng trở nên quan trọng. Thiếu kĩ năng sống con 
người dễ hành động tiêu cực, nông nổi. Giáo dục cần trang bị cho người học 
những kĩ năng thiết yếu như ý thức về bản thân, làm chủ bản thân, đồng cảm, II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
 + Thực trạng của việc rèn kĩ năng sống hiện nay.
 Thuận lợi:
 Ban giám hiệu nhà trường đã có kế hoạch với những biện pháp cụ thể để rèn 
kĩ năng sống cho học sinh như: Rèn luyện kĩ năng ứng xử hợp lý với các tình 
huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn 
luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kĩ năng phòng, chống tai nạn giao 
thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; rèn luyện kĩ năng ứng xử văn 
hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. Đặc biệt 
phần mềm kĩ năng sống poki được thực hiện 8 tiết/tuần đã hỗ trợ giáo viên rất 
nhiều trong công tác giảng dạy.
 Bên cạnh đó, bản thân tôi nhận được một tập thể học sinh ngoan và biết vâng 
lời, các em gần gũi với cô giáo. Ngoài ra Ban giám hiệu nhà trường luôn theo 
sát, quan tâm. Các bậc phụ huynh cũng luôn tạo điều kiện cùng giáo viên tham 
gia các hoạt động của lớp. Chính vì thế mà tôi luôn cố gắng hết mình trong việc 
giáo dục, rèn cho các em kĩ năng sống, giúp các em luôn mạnh dạn, tự tin, có 
niềm tin vào cuộc sống, tin vào tương lai. Giúp các em phát triển một cách toàn 
diện để trở thành con người năng động, sáng tạo phù hợp với hiện tại. 
 Khó khăn
 Trong lớp vẫn còn có hiện tượng học sinh chưa lễ phép, gây mất đoàn kết 
trong tập thể lớp ...các em khá rụt rè chưa quen với cách học cũng như mạnh dạn 
bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu các em nói không rõ ràng, trả lời trống không, 
không tròn câu và ít nói lời cảm ơn, xin lỗi với cô, bạn bè. Kĩ năng làm việc độc 
lập, thảo luận, chia sẻ với các bạn còn lung túng. Nhiều em chưa linh hoạt trong 
giao tiếp, trong học tập.Nhiều em đến trường tỏ ra nói nhiều vì ở nhà các em 
không có người trò chuyện, chia sẻ, ...
 Về phía cha mẹ học sinh luôn nóng vội trong việc dạy con; họ chỉ chú 
trọng đến việc con mình về nhà mà chưa đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm Toán 
thì lo lắng một cách thái quá! Ngoài ra, một trở ngại nữa là một số phụ huynh 
trong lớp thì quá nuông chiều con cái khiến trẻ có thói quen ỉ lại, không có kĩ 
năng tự phục vụ bản thân, một số thì đi làm ăn xa để con ở nhà với anh, chị hoặc 
ông bà, một số phụ huynh vì bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ, chỉ 
bảo con em trong các hoạt động cần thiết
 Từ các nguyên nhân, tình hình thực tiễn cũng như các thuận lợi và khó khăn 
nêu trên, tôi đã cố gắng tìm nhiều biện pháp rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh - Về nguyên tắc tổ chức: 
 + Xác định rõ yêu cầu của hoạt động .
 + Chọn lựa các hình thức tổ chức phải phù hợp với nội dung giáo dục, 
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh trong từng giai đoạn phát 
triển ở Tiểu học, đảm bảo được tính tập thể và phát huy tốt tính tự giác, chủ 
động của HS. 
 + Phải đảm bảo tính kế hoạch và sự cân đối với các hoạt động giáo dục 
khác trong nhà trường. 
 -Về hình thức và phương pháp tổ chức: 
 Chọn lựa hình thức tổ chức đa dạng, phong phú, hấp dẫn học sinh. Không 
nên lặp đi, lặp lại quá nhiều lần một hình thức tổ chức, dễ gây tâm lí nhàm chán 
trong HS.
 Việc chọn lựa hình thức, phương thức tiến hành các HĐGDNGLL cần có 
sự xem xét đến nhu cầu và đặc điểm tâm lí của từng đối tượng học sinh của 
mình. 
 Chi tiết các khâu tổ chức HĐNGLL
 Khâu chuẩn bị: Chuẩn bị là khâu quan trọng quyết định sự thành công của 
hoạt động. Nếu chuẩn bị tốt thì hoạt động giáo dục sẽ đạt hiệu quả giáo dục cao, 
ít sơ suất. Quá trình chuẩn bị, người tổ chức thực hiện phải xác định rõ: Làm cái 
gì? Ai làm? Và làm như thế nào? 
 Khâu tiến hành hoạt động: Khi tiến hành các hoạt động cần chú ý đến việc 
phát huy tốt vai trò chủ động tích cực của học sinh. Các hoạt động phải vừa sức 
với học sinh, phù hợp với lượng thời gian định tổ chức, đảm bảo được tính tập 
thể, tính sư phạm trong suốt quá trình của hoạt động. 
 Trong quá trình tiến hành hoạt động cần lưu ý khả năng tự điều khiển của 
học sinh để giáo viên hỗ trợ giúp đỡ khi cần thiết và giảm bớt được sự lúng lúng 
của học sinh khi điều khiển các hoạt động. 
 Trong quá trình tổ chức hoạt động cần chú ý động viên khích lệ học sinh 
kịp thời cho dù đó chỉ là một cố gắng, một tiến bộ rất nhỏ của các em. Luôn hòa 
đồng và gần gũi với các em, tạo không khí cởi mở, sự tự tin, hứng thú của các 
em trong tham gia hoạt động. Đồng thời mọi hoạt động khi tổ chức đều phải dự 
tính để đảm bảo thời gian hợp lí. 
 Khâu kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động: Đây là khâu quan trọng để 
chúng ta đánh giá lại kết quả tham gia hoạt động, tinh thần thái độ,của các em gia trang trí lớp, tự tổ chức các hoạt động vui chơi, đăng kí tham gia các câu lạc 
bộ, tránh làm thay, làm hộ học sinh. Giáo viên chỉ đóng vai trò là người tư vấn 
giúp đỡ. Làm như vậy các em mới có cơ hội bộc lộ khả năng của bản thân, rèn 
luyện các phẩm chất, năng lực cần thiết.
 Trong quá trình thành lập HĐTQ, tôi đã tạo cho học sinh có cơ hội được 
tự tranh cử vào các vị trí chủ tịch và phó chủ tịch, đây là một trong những bước 
phát hiện HS mạnh dạn, dám nói trước đám đông. Sau khi việc đăng kí hoàn tất, 
các ứng cử viên nên trình bày các đề xuất có liên quan đến những hoạt động mà 
các em có thể sẽ thực hiện khi trúng cử. Việc lựa chọn chủ tịch và phó chủ tịch 
là vô cùng quan trọng, đây chính là những người giúp GV rất nhiều trong việc 
quản tất cả các hoạt động của lớp cũng như trong tiết học. Sau đó, HĐTQ tự mời 
các thành viên tham gia vào các ban do HĐTQ điều hành. Nhưng muốn làm 
được điều này, đầu năm học sau khi nhận danh sách lớp, tôi đã phải trao đổi 
ngay với GVCN năm ngoái để tìm hiểu kỹ tình hình học tập của lớp mình như: 
số lượng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu, học sinh nhanh nhẹn, mạnh dạn, 
nói to, rõ ràngSau khi tìm hiểu xong, tôi đã đặt ra những tiêu chí để lớp lựa 
chọn các bạn trong HĐTQ thật chính xác như:
 - Phải gương mẫu trước các bạn về mọi mặt, nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự 
tin, năng khiếu, năng lực học tập tốt.
 Những tiêu chí nêu trên cũng là mục tiêu để tất cả học sinh cùng phấn 
đấu, quá trình phấn đấu của học sinh để được vào HĐTQ chính là quá trình các 
em tự phát triển năng lực, phẩm chất cho bản thân dưới sự giúp đỡ của cô giáo 
và các bạn trong lớp. 
 Sau khi đã thành lập được HĐTQ, tôi đã tổ chức tập huấn cho HĐTQ học 
sinh về nhiệm vụ cụ thể của từng ban và cách thức làm việc. 
 Ví dụ : Chủ tịch HĐTQ cần phải làm những việc như: Vào đầu và cuối 
mỗi tiết học hoặc khi có khách tới chủ tịch HĐTQ biết mời các bạn đứng lên 
chào. Vào mỗi tiết học, chủ tịch HĐTQ bước ra khỏi chỗ ngồi đứng trước lớp 
mời Ban văn nghệ lên sinh hoạt văn nghệ, sau đó mời Ban học tập lên phát tài 
liệu và đồ dùng học tập
 Ban Học tập: Giúp các bạn tự học tốt.
 - Kiểm tra, báo cáo kết quả các bạn thực hiện bài tập ứng dụng hoặc việc 
thầy cô giao ở nhà.
 - Thu, phát sách vở và đồ dùng vào góc học tập; giữ gìn góc học tập.
 - Giúp đỡ, hướng dẫn các bạn gặp khó khăn trong học tập cùng tiến bộ. - Hướng dẫn, nhắc nhở các bạn mượn sách, đọc sách, trả sách đúng quy định.
 - Hướng dẫn, nhắc nhở các bạn sắp xếp, bảo vệ thư viện trường, lớp gọn 
gàng, ngăn nắp.
 - Giúp các bạn tự quản tốt các "tiết đọc sách". Ra chơi cho các bạn mượn 
truyện đọc, thu truyện và sắp xếp thư viện gọn gàng ngăn nắp.
 - Vận động các bạn quyên góp, ủng hộ sách, truyện cho thư viện.
 - Thường xuyên vệ sinh tủ thư viện sạch sẽ.
 Ban Đối ngoại: Giúp lớp quan hệ tốt với người ngoài lớp.
 - Tổ chức các bạn giao lưu, hợp tác, ứng xử tốt với học sinh lớp khác; 
giao lưu, ứng xử tốt với thầy, cô giáo trong trường.
 - Chào hỏi, giới thiệu về trường, lớp, các góc học tập, cô giáo, các bạn với 
khách (nếu lớp có khách đến thăm thì ra mời khách vào và biết giới thiệu về 
trường, lớp các góc học tập, cô giáo, các bạn.) 
 Sau mỗi buổi học, HĐTQ ở lại về sau các bạn 5 phút để gặp giáo viên báo 
cáo những việc đã làm được những việc chưa làm được còn gặp khó khăn để 
giáo viên kịp thời tư vấn giúp đỡ và giao nhiệm vụ ngày mai cho các bạn.
 2.4 . Tổ chức có hiệu quả các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp 
(HĐGDNGLL):
 HĐNGLL gồm 9 chủ đề theo từng tháng. Đó là:
Tháng Chủ điểm
9 Mái trường thân yêu
10 Vòng tay bạn bè
11 Biết ơn thầy cô
12 Uống nước nhớ nguồn
1 Ngày Tết quê em
2 Em yêu Tổ quốc Việt Nam
3 Yêu quý bà ,mẹ và cô giáo
4 Hòa bình và hữu nghị thức tổ chức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm trước tập thể, có ý thức hợp tác, phê 
bình và tự phê bình.
 Hình thành cho học sinh một số năng lực về xây dựng tập thể, về tự quản, 
năng lực tổ chức, điều khiển và tham gia các hoạt động tập thể, kỹ năng đánh giá 
và tự đánh giá. Nhờ vậy, tập thể HS lớp tôi ngày càng được củng cố, phát triển 
về năng lực, phẩm chất, đặc biệt là nâng cao được tính tự quản của các em, đồng 
thời thông qua đó rèn cho HS tự giác hoàn thành công việc được giao đúng hạn.
 Tạo không khí vui tươi, cởi mở giữa giáo viên và học sinh, HS và HS. 
 b. Tăng cường tổ chức các hoạt động trải nghiệm (HĐTN):
 Tổ chức tốt các HĐTN sáng tạo nhằm hình thành cho học sinh những năng 
lực cần thiết nhằm phát triển khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân trong tập 
thể. Hình thành được ở các em năng lực phán đoán, óc tổ chức, năng lực tổng kết 
đánh giá cũng như các phẩm chất tự tin, tự chịu trách nhiệm, tinh thần hợp tác 
chia sẻ.
 Tôi tổ chức các HĐTN tại nhiều thời điểm, địa điểm khác nhau với nhiều 
nội dung và quy mô khác nhau. Tuỳ theo cách tổ chức để huy động sự tham gia, 
phối hợp của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường .
 * Hoạt động văn nghệ, thể thao
 Một biện pháp giáo dục kĩ năng sống hết sức hữu hiệu đó là thông qua các 
hoạt động văn nghệ, thể thao bởi vì ba lý do:
 - Các em tham gia các hoạt động này sẽ hạn chế được thời gian tham gia 
các hoạt động vô ích khác như trò chơi điện tử, trách bị rủ rê.
 - Tham gia các hoạt động này các em sẽ được tiếp xúc với bạn bè, thầy cô, 
một môi trường lành mạnh cho việc rèn luyện kỹ năng sống.
 - Đây chính là sân chơi tập thể, là hoạt động để thu hút học sinh quan tâm 
đến việc cần thiết phải trang bị kĩ năng sống cho bản thân.