Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch chủ nhiệm Lớp 2

 PHÒNG GIÁO GD-ĐT KRÔNG ANA
 TRƯỜNG TH NGUYỄN THỊ MINH KHAI
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC
XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHỦ NHIỆM LỚP 2 
 TRƯỜNG TH NGUYỄN THỊ MINH KHAI
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm lớp
 Họ và tên tác giả: Phạm Thị Thanh Hoàng
 Đơn vị: Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai
 Krông Ana, tháng 3 năm 2018 dụng cho học sinh lớp mình. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp trong 
việc xây dựng và thực hiện kế hoạch chủ nhiệm lớp 2 trường Tiểu học 
Nguyễn Thị Minh Khai có hiệu quả”.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 - Đề tài đã đưa ra một số kinh nghiệm giúp giáo viên xây dựng và thực hiện 
kế hoạch chủ nhiệm có hiệu quả.
 - Giáo viên biết xây dựng, điều chỉnh và thực hiện kế hoạch chủ nhiệm.
 - Học sinh có ý thức thực hiện tốt quá trình học tập cũng như quá trình rèn 
luyện của bản thân.
 - Kích thích sự phát triển mọi mặt, phát triển toàn diện học sinh lớp mình 
chủ nhiệm.
 - Hình thành và phát triển một số năng lực và phẩm chất cho học sinh.
 - Phát huy tối đa vai trò tự quản, tự học của từng học sinh và tập thể học 
sinh.
 - Giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh.
 - Tạo mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Đề tài nghiên cứu một số biện pháp trong việc xây dựng và thực hiện kế 
hoạch chủ nhiệm lớp 2.
 4. Giới hạn nghiên cứu
 - Thời gian thực hiện từ đầu năm học 2016 – 2017 đến cuối năm học 2016 
– 2017.
 - Nghiên cứu một số kinh nghiệm trong việc xây dựng và thực hiện kế 
hoạch chủ nhiệm lớp.
 - Học sinh lớp 2A trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai, huyện Krông 
Ana năm học 2016 – 2017. của tập thể học sinh. Giáo viên chủ nhiệm lớp là cầu nối giữa tập thể học sinh 
với các lực lượng giáo dục trong nhà trường. Đây là một việc không đơn giản, 
đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm không những phải có trách nhiệm cao, say sưa với 
nghề, yêu thương học sinh mà còn phải có năng lực thuyết phục, có khả năng 
thiết lập quan hệ tốt đẹp với các lực lượng giáo dục, biết xây dựng và giữ gìn uy 
tín, có ý chí vượt khó, không ngại thử thách, đặc biệt trong những trường hợp 
cần đấu tranh bảo vệ quyền lợi chính đáng của học sinh, kiên định thực hiện lý 
tưởng giáo dục thế hệ trẻ. Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức phối 
hợp các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường. Hiệu quả giáo dục học sinh phụ 
thuộc không nhỏ vào khả năng phối hợp và phát huy tiềm năng của các lực 
lượng giáo dục ngoài nhà trường (gia đình, các đoàn thể xã hội,) về mọi mặt 
nhằm thực hiện nội dung giáo dục đối với lớp chủ nhiệm. Dựa vào đặc điểm, 
điều kiện của nhà trường, gia đình học sinh mà giáo viên chủ nhiệm tổ chức 
phối hợp các lực lượng giáo dục trên.
 Giáo viên chủ nhiệm không chỉ biết cách phối hợp tốt với gia đình học 
sinh mà còn là người tổ chức bồi dưỡng nhận thức lý luận giáo dục cho các bậc 
cha mẹ khi cần thiết.
 2. Thực trạng
 Đầu năm học 2016 - 2017 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công 
chủ nhiệm lớp 2A. Tuy trường nằm ở vùng dân cư phần lớn là người lao động 
chân tay, trình độ văn hóa của người dân chưa cao nhưng được sự quan tâm của 
Ban giám hiệu nên trường lớp khang trang, cơ sở vật chất đầy đủ. Tổng số học 
sinh lớp là 29 em trong đó có 17 em nam, điều này cũng gặp khó khăn khi lớp 
học có nhiều em nam, các em nam hay hiếu động và chưa chăm học bằng các 
em nữa. Bên cạnh những em học tốt thì nhiều em ý thức học tập chưa cao, chưa 
biết tự phục vụ bản thân nên cần nhiều sự trợ giúp, kĩ năng đọc và viết của các 
em còn nhiều hạn chế như em Hoàng Thịnh chưa đọc được (bố mẹ bận buôn bán 
nên không ôn tập được cho em trong hè). Bên cạnh đó cũng có nhiều nhiều 
nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của việc xây dựng và thực hiện kế 
hoạch chủ nhiệm lớp, có nguyên nhân chủ quan như điều kiện kinh tế gia đình nghiệp vụ, học hỏi các đồng nghiệp đi trước, luôn biết lắng nghe sự góp ý của 
đồng nghiệp để hoàn thiện bản thân.
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp
 3.1. Mục tiêu của giải pháp
 - Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên công tác dạy học, giáo viên không 
tốn nhiều thời gian cho việc tìm kiếm những biện pháp xây dựng và thực hiện 
kế hoạch chủ nhiệm lớp. Giáo viên sẽ nhẹ nhàng hơn trong việc giáo dục học 
sinh của mình và có những kế hoạch cụ thể trong công tác chủ nhiệm. Các biện 
pháp này có thể áp dụng hiệu quả cho các khối lớp khác nhau.
 - Giúp học sinh học tập tốt hơn, biết cách rèn luyện bản thân trở thành 
những những học sinh giỏi và ngoan. Hình thành và phát triển được một số năng 
lực và phẩm chất đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện
 Được Ban Giám hiệu giao trọng trách chủ nhiệm, tôi thấy rằng đó là trách 
nhiệm lớn, phải xem lớp chủ nhiệm là những người thân của mình, đó là con, là 
cháu trong gia đình. Xuất phát từ nhận thức trên, tôi đã để hết tâm trí, tình cảm 
của mình vào công việc quan trọng này. Từ đó tôi xây dựng được những biện 
pháp chủ nhiệm có hiệu quả, áp dụng cho lớp học của mình.
 3.2.1. Biện pháp 1: Khảo sát thực trạng đầu năm học.
 a. Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình học sinh
 Năm học 2016 – 2017 này tôi được phân công chủ nhiệm lớp 2A, sau khi 
nhận lớp xong, tôi tiến hành điều tra lí lịch của từng học sinh. Vì muốn hiểu kĩ 
học sinh, tôi phải biết rõ gia đình các em.
 Lớp 2A có 29 học sinh trong đó có 12 học sinh nữ, 17 học sinh nam. 1 em 
người dân tộc Tày. Không có học sinh lưu ban.
 * Trước tiên, tôi tìm hiểu sơ lược về thành phần gia đình từng cá nhân học 
sinh: 
 - Cha mẹ làm nông: 18/29
 - Cha mẹ buôn bán: 5/29 Kết quả khảo sát đầu năm học
 TSHS 9 - 10 7 - 8 5 - 6 Dưới 5
 29 TS % TS % TS % TS %
 TV 1 3 8 28 16 55 4 14
 Toán 2 7 8 28 16 55 3 10
 Từ kết quả trên, tôi nhận thấy phần lớn các em đã quên kiến thức cũ, có 
những em không thực hiện được phép tính đơn giản, đặc biệt là phép cộng và trừ 
trong phạm vi 10. 
 Bên cạnh đó, nề nếp lớp học chưa được ổn định, còn gây mất trật tự trong 
giờ học, còn tình trạng học sinh làm việc riêng trong giờ học. Hơn nữa các em 
chưa tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy ra vào lớp, nội quy của 
nhà trường đề ra. Để ổn định học sinh và đưa nề nếp của các em đi vào quỹ đạo 
của mình là điều rất khó và phải mất một thời gian dài mới ổn định được. 
 Ngay trong tuần đầu, tôi đã gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm năm lớp 1, giáo 
viên bộ môn, xem lại kết quả học tập của các em qua học bạ, nghiên cứu sổ bàn 
giao của năm học trước, đặc biệt là phần nhận xét của giáo viên trong việc theo 
dõi quá trình học tập, nhằm có kế hoạch rèn luyện cho các em đạt kết quả cao 
hơn. Tôi đã thống kê và phân loại như sau:
 - Về mặt hình thành và phát triển năng lực và phẩm chất: Bản thân đã điều 
tra học sinh trong lớp xem em nào còn yếu về năng lực và phẩm chất nào. Để có 
kế hoạch bồi dưỡng, giáo dục cho các em.
 - Về tình hình học tập trong giờ học trên lớp: 
 + Học sinh Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ (giỏi) hoạt bát, có ý thức xây 
dựng bài, ngoan ngoãn: (4 em ) 
 + Học có thành tích vượt trội (khen từng mặt) ngoan nhưng thụ động: 
(5em) - Xếp hàng: . ..
 - Học tập:  ..
 - Vui chơi:  ..
 - Sinh hoạt: . ..
 Đánh .. 
 giá cuối .. 
 tuần
 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng và thực hiện kế hoạch chủ nhiệm lớp.
 a. Xây dựng Hội đồng tự quản.
 Để được Hội đồng tự quản “Đầu tàu gương mẫu”, tôi đưa ra tiêu chuẩn lựa 
chọn là: những em học lực phải học tốt, có năng lực, phải nhanh nhẹn, năng nỗ, 
mạnh dạn, tự tin, có năng khiếu, có năng lực học tập tốt, hăng hái tham gia các 
hoạt động, các phong trào ở lớp, ở trường với tinh thần tự giác, có trách nhiệm 
cao và điều đặc biệt là những em này luôn được bạn bè tín nhiệm, yêu thương. 
Để xây dựng đội ngũ Hội đồng tự quản tôi đã tiến hành những công việc sau:
 - Lựa chọn những học sinh có năng lực phân công vào các chức danh trong 
đội ngũ của ban tự quản. Quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng vị trí trong 
đội ngũ Hội đồng tự quản
 - Làm rõ nội dung công tác của Hội đồng tự quản và hướng dẫn cụ thể về 
phương pháp công tác. Trong đó, cần lưu ý hướng dẫn các kỹ năng công tác cơ 
bản như: cách ghi chép trong sổ ghi chép công tác, kỹ năng điều hành lớp, nhóm 
kỹ năng trình bày thuyết phục, vận động, kỹ năng tổ chức hoạt động tập thể, 
 - Hướng dẫn cho Hội đồng tự quản lớp tổng kết, khái quát kinh nghiệm qua 
từng thành công hay thất bại trong hoạt động thực tiễn.
 - Thường xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động của Hội đồng tự quản, giúp 
các em khắc phục khó khăn, động viên kịp thời những cố gắng của các em.
 - Xây dựng, củng cố và bảo vệ uy tín Hội đồng tự quản trước tập thể. Hình 2: Các nhóm đang tự thực hiện các hoạt động trong tài liệu
 - Các ban tự quản trong lớp được hướng dẫn và giao nhiệm vụ cụ thể.
 + Ban học tập: Có nhiệm vụ phát đồ dùng và mời các nhóm trưởng nhận tài 
liệu và đồ dùng học tập. Kiểm tra bài tập ứng dụng, kiến thức cũ của các bạn và 
báo cáo với cô giáo vào đầu giờ học. Điều hành lớp thực hiện các hoạt động học 
tập theo lô gô. Mời các bạn chia sẻ bài học.
 + Ban vệ sinh – sức khỏe: Theo dõi vệ sinh chung của cả lớp. Theo dõi sức 
khỏe của cả lớp. Nhắc nhở cả lớp thực hiện vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
 + Ban thư viện: Cho các bạn mượn và thu truyện, sách. Sắp xếp thư viện 
ngăn nắp. Vận động các bạn cùng góp sách, truyện để đọc chung.
 + Ban ngoại giao: Thực hiện việc ngoại giao của lớp. 
 + Ban văn nghệ - TDTT: Tổ chức cho lớp hát, múa, chơi trò chơi vào đầu 
hoặc cuối tiết học. Tổ chức cho các bạn tập văn nghệ cho các phong trào của 
lớp. Phụ trách các phong trào về thể dục thể thao của lớp, hướng dẫn tổ chức 
cho các bạn tập luyện.
 Sau mỗi buổi học, Hội đồng tự quản ở lại về sau các bạn 5 phút để gặp 
giáo viên báo cáo những việc đã làm được những việc chưa làm được còn gặp của nhà, tổ chức cho các em đi vào nề nếp, tuy giáo viên không có mặt ở lớp các 
em vẫn làm tốt.
 Giao quyền tự quản cho HĐTQ lớp trong những hoạt động mà các em đã 
được hướng dẫn để phát huy tính năng động cho học sinh (thể dục giữa giờ, sinh 
hoạt đội, vệ sinh trường lớp,)
 Tuyên dương, nhắc nhở kịp thời với những cá nhân tiến bộ và chưa tiến bộ 
trong việc thực hiện nề nếp chung của lớp. Ví dụ: Đi học đúng giờ, nghỉ học 
phải xin phép. Các em đi học mặc đồng phục, vệ sinh cá nhân, để dép đúng nơi 
quy định, Từ đó tạo cho các em sự tự giác biết tự lo cho bản thân, tự giác học 
tập, thi đua để tạo thành tích giữa các thành viên trong lớp và thi đua giữa các 
khối lớp trong toàn trường. 
 Khi kết hợp chặt chẽ những hoạt động trên thì nề nếp lớp học sẽ đi vào 
khuôn khổ và điều đó sẽ là một phần quan trọng giúp giáo viên tiến hành các 
hoạt động học tập dễ dàng hơn. 
 Đưa quy định cụ thể khi các em xếp hàng, đứng thành 2 hàng và đánh số 
thứ tự, yêu cầu học sinh phải nhớ số thứ tự của mình. Điều này giúp các em có 
tính tự giác trong khi xếp hàng, không tốn thời gian và không gây mất trật tự. 
 Hình 3: Học sinh lớp 2A thực hiện việc xếp hàng ra vào lớp nhiệm. Kết quả hoạt động học tập không những thể hiện ở kết quả nắm tri thức, 
kỹ năng, kỹ xảo mà còn thể hiện ở kết quả phát triển năng lực của trí tuệ, năng 
lực tư duy sáng tạo ở học sinh.
 Tôi thường xuyên gần gũi với các em thì các em không còn e dè, các em đã 
biết hoạt động học tập ở trường là vì thích hơn là vì nghĩa vụ.
 Tôi yêu cầu các em viết cụ thể thời gian biểu ở nhà của mình. Kiểm tra sự 
chuẩn bị bài ở nhà của học sinh qua việc kiểm tra hoạt động ứng dụng. Hướng 
dẫn cha mẹ học sinh quản lý học sinh học tập ở nhà (có góc học tập ở nhà và 
thời gian biểu cho học sinh). Tích cực đổi mới phương pháp dạy và học phù hợp 
với đối tượng học sinh mình phụ trách, để tăng cường tính tự học của học sinh, 
thường xuyên sử dụng tranh ảnh, đồ dùng học tập mang tính minh họa cao để 
tạo hứng thú học tập cho các em. Tạo cho học sinh có thói quen tự lực, không 
dựa dẫm vào bạn khi làm bài ở lớp, khi kiểm tra. Trong các kì kiểm tra học sinh 
làm bài nghiêm túc, không có hiện tượng quay cóp, gian lận. Phân loại học sinh 
để có kế hoạch phụ đạo và bồi dưỡng: 
 Hình 5: Học sinh tự giác học bài ở nhà
 *Đối với học sinh có năng khiếu: Trong các tiết dạy, tôi đưa ra từ 1 đến 2 
câu hỏi với yêu cầu cao hơn, dạng các câu hỏi sao ( * ) hoặc các bài tập nâng cao. 
Để ra các câu hỏi này, tôi luôn nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy, tìm hiểu ở các tài