SKKN Một số kinh nghiệm để giúp học sinh Lớp 2 viết được đoạn văn ngắn từ 3 đến 5 câu

 1
 PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO ĐẠI LỘC
 TRƯỜNG TIỂU HỌC TRƯƠNG HOÀNH
 Sáng kiến kinh nghiệm
 Đề tài: 
 “MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP HỌC 
SINH LỚP 2 VIẾT ĐƯỢC MỘT ĐOẠN 
 VĂN NGẮN TỪ 3 ĐẾN 5 CÂU”
 Năm học: 2012 – 2013 
 Giaó viên: Lê Thị Nguyệt Nga
 Chức vụ: TTCM tổ 2
 Đơn vị: Trường Tiểu học Trương Hoành
 3
viết tốt một đoạn văn ngay từ còn ở những lớp nhỏ cũng là xây dựng cho các em 
một nền móng vững chắc để tạo hứng thú hơn trong việc học Tập làm văn cũng 
như trong việc học tốt môn Tập làm văn các lớp sau này. Hơn thế nữa, học tốt 
phân môn Tập làm văn sẽ học tốt hơn môn Tiếng Việt. Đó cũng chính là rèn cho 
các em sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, 
các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nên nhân cách của con người.
 Nhà văn Võ Thị Hảo đã nói: “ Theo tôi, trước hết cần thay đổi cái “vòng 
kim cô” đang đè nặng lên cách soạn giáo trình và dạy Văn theo lối “công cụ” gây 
tổn hại cho nhân tính lâu nay, để môn Văn thực sự là môn học hấp dẫn và cập 
nhật. Mục đích của việc dạy Văn phải là khuyến khích và huấn luyện con người 
khả năng cảm thụ, tự do bộc lộ suy nghĩ, biểu cảm, kỹ năng sống, biết yêu 
thương, có trách nhiệm và gắn kết với cộng đồng.” 
 Thật vậy, trong quá trình công tác, tôi nhận thấy, dạy học sinh viết văn tốt 
sẽ góp phần rèn luyện đạo đức và tính cách con người. Ta dạy cho các em viết 
đúng yêu cầu, viết đủ số lượng câu, viết gọn, rõ ràng, mạch lạc và sáng tạo là 
góp phần rèn luyện cho các em ý thức học tập, tính kỷ luật, tính cẩn thận, thận 
trọng trong công việc, lòng tự tin của bản thân Đồng thời, học tốt môn Tập 
làm văn chính là cơ sở, là nền tảng để học tốt các môn học khác nhằm thực hiện 
đúng mục tiêu mà Đảng ta đã đề ra nhằm đào tạo con người mới. 
III. CƠ SỞ THỰC TIỄN
 Thực trạng:
 Do đặc điểm tình hình địa phương là vùng nông thôn, điều kiện kinh tế 
khó khăn nên việc học của các em ít được phụ huynh quan tâm. Do vậy, gây 
không ít khó khăn cho giáo viên, đòi hỏi người giáo viên phải tìm mọi cách để 
giúp đỡ các em. Qua thực tế giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm nhiều năm, tôi 
nhận thấy rằng, muốn học sinh viết tốt đoạn văn, trước hết học sinh phải viết 
đúng yêu cầu và nhận thức được tầm quan trọng của môn Tập làm văn.
 Chính vì vậy, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp đúc rút từ kinh 
nghiệm của bản thân về việc giúp học sinh viết đoạn văn ngắn từ 3- 5 câu để 
cùng trao đổi với đồng nghiêp, hi vọng sẽ góp một phần nhỏ bé của mình đem lại 
kết quả khả quan cho học sinh. Để từ đó, giúp các em học sinh lớp 2A Trường 
Tiểu học Trương Hoành ngày càng học giỏi phân môn Tập làm văn hơn, góp 
phần nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình giáo dục.
 Trong thực tế hiện nay, việc rèn cho học sinh viết đoạn văn tốt chưa được 
giáo viên chú tâm nhiều. Bên cạnh đó, nhiều học sinh khi viết bài còn viết bừa, 
viết cẩu thả, không đúng yêu cầu, viết lan man, không đủ số câu, sai ý, trình bày 
ý lộn xộn, thiếu tự nhiên, sai nhiều chính tả,  Hơn thế nữa, một số em thiếu tự 5
cường sử dụng phương pháp phân tích ngôn ngữ rất cần thiết trong giờ học Tập 
làm văn. Sử dụng phương pháp này để giáo viên có cơ sở giúp học sinh nhận ra 
cấu tạo câu, nhằm giúp các em viết câu đúng, đủ bộ phận, diễn đạt ý rõ ràng, dễ 
hiểu. 
 Ví dụ: 
 Dựa vào các mẫu câu được học trong phân môn Luyện từ và câu: “ Ai – là 
gì?”, “ Ai – làm gì?”, “ Ai – như thế nào?”, GV hướng dẫn HS nhận biết những 
vấn đề sau:
 - Câu văn của em viết ra đã đủ hai bộ phận chưa: Bộ phận trả lời cho câu 
hỏi Ai?( hoặc Cái gì?/ Con gì)?, bộ phận trả lời cho câu hỏi Là gì (hoặc Làm gì?/ 
Như thế nào? ( Đó chính là đảm bảo về hình thức cấu tạo).
 - Người đọc, người nghe có hiểu nội dung chưa? (Đảm bảo về mặt nghĩa)
Trên cơ sở đó, giáo viên hướng dẫn học sinh viết dấu chấm câu phù hợp khi hết 
câu. 
 d) Phương pháp sử dụng từ ngữ trong câu 
 Với lứa tuổi của các em học sinh lớp 2, việc sử dụng từ ngữ trong bài tập 
làm văn còn nhiều hạn chế. Hầu hết học sinh sử dụng từ ngữ chưa phù hợp, chưa 
chính xác. Vì vậy, giáo viên cần cung cấp, giúp các em lựa chọn, phân tích để sử 
dụng từ ngữ cho hợp lý. Bên cạnh đó, giáo viên cũng cần giới thiệu, cung cấp 
thêm các từ đồng nghĩa phù hợp với bài văn.
 Ví dụ: 
 Khi viết đoạn văn kể về người thân thì HS sẽ có nhiều bài làm khác nhau, 
Giáo viên cần giúp học sinh chọn lựa từ ngữ cho phù hợp. Khi kể về bố là thầy 
giáo thì từ ngữ sử dụng phải khác với bài viết bố là bộ đội; viết về tình cảm của 
em đối với với cha mẹ, ông bà thì từ dùng phải khác với viết về tình cảm của 
mình đối với bạn bè; viết về cảnh biển buổi sáng có thể dùng các từ đồng nghĩa 
như: bình minh, hừng đông, sớm mai; viết về gia đình có các từ như đoàn tụ, 
sum họp, quây quần; để diễn tả mặt trời mùa hè có các từ: chói chang, gay gắt, 
đỏ rực, như mâm lửa khổng lồ, như quả cầu lửa Giáo viên cần chuẩn bị kỹ với 
mỗi bài để hướng dẫn học sinh vận dụng các từ ngữ thích hợp vào bài viết.
V. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
 1. Về kỹ năng 
 Để tránh tình trạng học sinh không làm được bài hoặc viết lan man quá 
nhiều câu dẫn đến lạc đề, giáo viên giúp học sinh cần biết làm như thế nào để 
viết được một đoạn văn và cần phải viết những gì trong đoạn văn ấy. 7
 - Câu kết thúc: Có thể viết một câu thường là nói về tình cảm, suy nghĩ , 
mong ước của em về đối tượng được nêu trong bài hoặc nêu ý nghĩa, ích lợi của 
đối tượng đó đối với cuộc sống, với mọi người.
 Ví dụ: Viết về một con vật:
 - Con vật em định kể là con vật gì? Nó sống ở đâu?
 - Hình dáng nó như thế nào?
 - Hoạt động của nó có gì nổi bật? Nó đem lại lợi ích gì?
 - Tình cảm của em đối với con vật đó?
 Câu mở đầu: Giới Nhà em có nuôi một con chó tên là Ki Ki.
 thiệu con chó
 Phát triển: Kể về con Nó có bộ lông màu vàng mượt như tơ. Đôi 
 chó mắt của nó rất sáng và đôi tai vểnh lên trông 
 mới đáng yêu làm sao! Nó thường nằm 
 trước cửa để giữ nhà. 
 Câu kết thúc: Tình Hằng ngày, em thường cho nó ăn. Em rất 
 cảm của em đối với yêu quý con chó của nhà em.
 con chó này.
 Giáo viên cần giúp cho học sinh hiểu có nhiều cách diễn đạt để bài làm các 
em được phong phú, tránh tình trạng dạy học sinh làm văn mẫu. Cần chủ động 
hình thành kỹ năng từng bước ở từng thời điểm thích hợp. Không nên áp đặt và 
đòi hỏi các em phải thể hiện được ngay những kỹ năng mới được hình thành. 
Trong quá trình giảng dạy, giáo viên phải kiên nhẫn, luôn tái hiện và lặp lại kiến 
thức cho học sinh trong suốt năm học, giúp học sinh có được nền móng tốt cho 
việc học tập môn Tập làm văn ở các lớp trên.
 2. Về kiến thức
 a) Tổ chức ôn tập tốt cho học sinh 
 Giáo viên phải nắm các dạng đề Tập làm văn ở lớp 2 để tổ chức ôn tập 
cho học sinh. Có thể tập hợp từ chương trình một số đề bài sau đây: 9
 3. Hướng dẫn học sinh hình thành đoạn văn trên cơ sở các câu hỏi gợi ý
  Các bước hình thành: 
 Hướng dẫn học sinh làm miệng, trả lời miệng từng câu hỏi. 
 Gợi ý cho học sinh trả lời bằng nhiều ý kiến khác nhau.
 Nhận xét, sửa chữa những câu trả lời chưa đúng; cung cấp và gợi ý để các 
em có thể chọn từ đồng nghĩa thay thế cho từ ngữ các bạn đã dùng, có thể hướng 
dẫn mẫu các câu văn có hình ảnh nhân hóa hoặc so sánh để bài văn sinh động 
hơn (khuyến khích học sinh khá giỏi vận dụng, không bắt buộc tất cả các đối 
tượng học sinh thực hiện vì đây là phần kiến thức chưa học, giáo viên hướng dẫn 
mẫu và cung cấp các thành ngữ so sánh, cách nhân hóa nhưng không đưa những 
thuật ngữ này ra với đối tượng học sinh lớp 2).
 Hướng dẫn học sinh sắp xếp các câu trả lời đó theo một trật tự hợp lý để 
hoàn chỉnh bài làm miệng.
 Cho một số học sinh làm miệng cả bài. Sau đó hướng dẫn học sinh viết 
liền mạch các câu trả lời thành một đoạn văn ngắn đảm bảo số câu theo yêu cầu. 
 Hướng dẫn các em cách trình bày một đoạn văn; bên cạnh đó cũng không 
quên nhắc nhở các em viết chữ rõ ràng, sạch, đẹp. Chú ý không để sai chính tả. 
Kể cả việc chọn màu mực khi viết bài cho đẹp hơn. 
 Giới thiệu những bài văn hay của học sinh ở năm học trước nhằm kích 
thích tinh thần học tập của học sinh.
 4. Thực hiện nghiêm túc việc chấm và chữa bài
 Đây là việc làm hết sức cần thiết, giúp học sinh nhận ra lỗi sai để điều 
chỉnh, sửa chữa, hoàn chỉnh bài văn. Học sinh lớp 2 chưa được học và luyện tập 
nhiều về từ ngữ, ngữ pháp, chắc chắn trong bài viết của các em sẽ rất nhiều lỗi 
sai. Trong quá trình chấm bài, giáo viên phát hiện, giúp học sinh khắc phục, biết 
lựa chọn, thay thế các từ ngữ cho phù hợp. Đối với những bài làm có ý hay 
nhưng chưa hoàn chỉnh, giáo viên giúp học sinh gọt giũa, trau chuốt thêm cho 
bài văn được hấp dẫn hơn.
 Khi sửa bài, giáo viên nên giới thiệu những bài làm hay ở năm học trước, 
hoặc những bài hay của học sinh trong lớp cho các em tham khảo. Từ đó, giúp 
các em nhận thấy sự khác nhau về cách diễn đạt trong cùng một đề tài để các em 
hiểu rằng, những bài làm thể hiện sự suy nghĩ độc lập của cá nhân luôn được 
khích lệ và tôn trọng.
 4. Phối hợp với phụ huynh học sinh 11
- Hình thành cho các em thói quen học tập, làm việc một cách khoa học: Đọc kỹ 
đề bài, xác định yêu cầu của đề bài, quan sát thực tế, sử dụng đồ dùng dạy học, 
câu hỏi gợi ý, dẫn dắt học sinh hình thành kĩ năng và kiến thức mới.
- Đặt các tình huống có vấn đề giúp học sinh luôn suy nghĩ, tìm tòi để phát triển 
tư duy, khơi gợi niềm say mê ở các em, học cách ghi nhớ để nhớ lâu kiến thức.
- Sử dụng nhiều hình thức thi đua, khen thưởng để khuyến khích các em nỗ lực 
học tập.
VII. KẾT LUẬN
 Bất kì mỗi ai nhìn đoạn văn của học sinh với những dòng chữ đều tăm tắp, 
sạch sẽ, diễn đạt đủ số câu, ý phong phú, lôi cuốn, hấp dẫn người đọc thì cả cha 
mẹ và thầy cô đều dấy lên một niềm vui, sự hãnh diện và thiện cảm. Chúng ta 
như đặt niềm tin vào tương lai con trẻ. Việc dạy cho học sinh biết cách học tốt 
phân môn Tập làm văn còn là môi trường quan trọng bồi dưỡng cho trẻ những 
phẩm chất tốt như: tính cẩn thận, chịu khó, tự tin, óc tư duy, sáng tạo. Qua đó, 
nhằm bồi dưỡng cho các em thế giới quan và nhân sinh quan cách mạng. Bên 
cạnh đó, tôi nhận thấy rằng, những em tiếp thu chậm, việc viết đoạn văn sạch sẽ, 
rõ ràng là yêu cầu không quá cao, nhưng muốn viết hay thì yêu cầu trẻ phải kiên 
nhẫn, gắng công khổ luyện nhiều hơn.
 Tôi nghĩ rằng, để gặt hái được nhiều thành công trong mọi việc đều phải 
có lòng say mê và tinh thần quyết tâm thực hiện. Chính vì vậy, ngoài những biện 
pháp trên thì người giáo viên còn phải khơi dậy ở các em lòng say mê học tập. 
Giáo viên phải thổi vào học sinh luồng sinh khí mới với những ước mơ cao đẹp, 
khơi gợi lên ở các em lòng say mê, ham thích học văn. Giáo viên liên tục nhắc 
nhở, động viên, khích lệ ở lớp những em học tốt môn học này nhằm động viên 
phong trào học tập ngày một tốt hơn trong nhà trường hiện nay.
 Cần giữ mối liên hệ thường xuyên với cha mẹ học sinh, vì cha mẹ học sinh 
là yếu tố thứ hai sau cô giáo chủ nhiệm, giúp các em thực hiện tốt việc học tập.
 Trên đây là một số giải pháp tôi đã thực hiện trong giảng dạy phân môn 
Tập làm văn. Tôi nhận thấy học sinh có tiến bộ trong từng năm học. Giải pháp 
này được áp dụng cho giáo viên giảng dạy lớp 2 và có thể thực hiện cho các lớp 
khác ở bậc tiểu học. 
VIII. ĐỀ NGHỊ
 Nhà trường cần khích lệ, tuyên dương học sinh học giỏi phân môn Tập 
làm văn hằng tháng, học kỳ.
 Đối với học sinh từ lớp Một, cần luyện nói theo chủ đề trong sách Học vần 
để rèn tính tự tin và diễn đạt trôi chảy hơn cho các em khi các em lên lớp 2.