Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm giúp học sinh Lớp 2 viết được một đoạn văn ngắn từ 3- 5 câu

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
 “MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH LỚP 2 VIẾT 
 ĐƯỢC MỘT ĐOẠN VĂN NGẮN TỪ 3 ĐẾN 5 CÂU”
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Dạy học Tiếng Việt là dạy học tiếng mẹ đẻ. Dạy học Tiếng Việt giúp các em hình 
thành 4 kỹ năng cơ bản: nghe, nói, đọc, viết. Phân môn Tập làm văn trong môn Tiếng 
Việt hội tụ đủ 4 kỹ năng trên. Đối với HS lớp 2 thì đây là một phân môn khó. Bởi ở lứa 
tuổi của các em, vốn kiến thức và hiểu biết còn hạn hẹp. Bên cạnh đó còn có một số 
khó khăn khách quan như điều kiện, hoàn cảnh sống của học sinh ở địa bàn dân cư lao 
động nghèo, gia đình không có điều kiện để quan tâm đến các em, việc diễn đạt ngôn 
ngữ kém, việc tiếp thu kiến thức khá chậm, học sinh nghèo vốn từ ngữĐiều này ảnh 
hưởng nhiều đến việc học tập nói chung, học phân môn Tập làm văn nói riêng. 
 Trong chương trình Tiếng Việt lớp 2, ngay từ đầu năm học, các em đựơc làm quen 
với đoạn văn và được rèn kỹ năng viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu. Trong quá trình làm 
bài, tôi nhận thấy các em còn lúng túng, nhiều học sinh làm bài chưa đạt yêu cầu. Các 
em thường lặp lại câu đã viết, dùng từ sai, có em viết không đúng yêu cầu của đề bài 
hoặc có những bài làm đảm bảo về số câu nhưng viết không đủ ý.
 Là một giáo viên giảng dạy ở lớp 2, tôi rất băn khoăn và trăn trở: Làm thế nào để 
giúp các em thực hiện được mục tiêu đã đề ra? Bản thân tôi luôn cố gắng để tìm ra 
những giải pháp nâng cao chất lượng học tập cho học sinh của lớp mình. Đây là lý do 
tôi chọn và áp dụng “Một số kinh nghiệm để giúp học sinh lớp 2A viết được đoạn 
văn ngắn từ 3 đến 5 câu”. Sau đây, tôi xin trình bày một số giải pháp mà bản thân đã 
đúc kết được trong thời gian qua.
 II. CƠ SỞ LÝ LUẬN
 Ngôn ngữ dưới dạng viết giữ vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của 
xã hội. Chính vì vậy, hướng dẫn học sinh học tốt phân môn Tập làm văn là hết sức cần 
thiết. Nhiệm vụ nặng nề đó phụ thuộc phần lớn vào việc giảng dạy môn Tiếng Việt nói 
chung và phân môn Tập làm văn nói riêng. Chính vì vậy, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp đúc rút từ kinh nghiệm của 
bản thân về việc giúp học sinh viết đoạn văn ngắn từ 3- 5 câu để cùng trao đổi với đồng 
nghiêp, hi vọng sẽ góp một phần nhỏ bé của mình đem lại kết quả khả quan cho học 
sinh. Để từ đó, giúp các em học sinh lớp 2A Trường Tiểu học Trương Hoành ngày 
càng học giỏi phân môn Tập làm văn hơn, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả 
của quá trình giáo dục.
 Trong thực tế hiện nay, việc rèn cho học sinh viết đoạn văn tốt chưa được giáo 
viên chú tâm nhiều. Bên cạnh đó, nhiều học sinh khi viết bài còn viết bừa, viết cẩu thả, 
không đúng yêu cầu, viết lan man, không đủ số câu, sai ý, trình bày ý lộn xộn, thiếu tự 
nhiên, sai nhiều chính tả,  Hơn thế nữa, một số em thiếu tự tin trong giờ Tập làm văn 
dễ dẫn đến hậu quả là các em chán nản, thiếu quyết tâm trong học tập. Để khắc phục 
tình trạng này, đòi hỏi người giáo viên phải có kinh nghiệm và sáng tạo trong giảng 
dạy, phải thật kiên trì và nhẫn nại, giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của 
môn học. Từ đó, giáo dục cho các em ý thức rèn luyện bài viết của mình đạt yêu cầu 
cao hơn.
 Nếu vận dụng tốt một số giải pháp mà tôi đưa ra dưới đây thì việc “ Giúp học sinh 
lớp 2A viết được một đoạn văn ngắn từ 3- 5 câu” sẽ đem lại nhiều kết quả khả quan 
hơn. Từ đó, rèn luyện cho các em tính cẩn thận, thận trọng trong công việc, lòng tự tin 
của bản thân. Đồng thời, phân môn Tập làm văn chính là cơ sở, là nền tảng để giúp các 
em học tốt các môn học khác.
 VI. NỘI DUNG THỰC HIỆN
 Để giúp HS học tốt tiết Tập làm văn viết đoạn văn ngắn theo yêu cầu của đề bài, 
tôi thường áp dụng những phương pháp sau: 
 Vận dụng phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh
 a) Kết hợp phương pháp quan sát và hỏi đáp
 Kỹ năng quan sát rất cần cho học sinh khi viết văn: Quan sát trên lớp theo gợi ý, 
hướng dẫn của giáo viên hoặc tự quan sát khi chuẩn bị bài ở nhà. Giáo viên cần khai 
thác kỹ tranh ảnh, hình ảnh, tập trung quan sát đặc điểm nổi bật của đối tượng, mục 
đích là giúp học sinh tránh được kiểu kể theo liệt kê. Bên cạnh đó, tôi cũng hướng dẫn 
học sinh cách quan sát bằng các giác quan để cảm nhận một cách có cảm xúc về sự vật. cha mẹ, ông bà thì từ dùng phải khác với viết về tình cảm của mình đối với bạn bè; viết 
về cảnh biển buổi sáng có thể dùng các từ đồng nghĩa như: bình minh, hừng đông, sớm 
mai; viết về gia đình có các từ như đoàn tụ, sum họp, quây quần; để diễn tả mặt trời 
mùa hè có các từ: chói chang, gay gắt, đỏ rực, như mâm lửa khổng lồ, như quả cầu 
lửa Giáo viên cần chuẩn bị kỹ với mỗi bài để hướng dẫn học sinh vận dụng các từ 
ngữ thích hợp vào bài viết.
 V. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
 1. Về kỹ năng 
 Để tránh tình trạng học sinh không làm được bài hoặc viết lan man quá nhiều câu 
dẫn đến lạc đề, giáo viên giúp học sinh cần biết làm như thế nào để viết được một đoạn 
văn và cần phải viết những gì trong đoạn văn ấy. 
 a) Giúp HS có một hệ thống câu hỏi gợi ý rõ ràng
 Trong chương trình, hầu hết các bài văn đều có câu hỏi gợi ý rõ, đầy đủ. Giáo viên 
có thể tranh thủ thời gian cuối tiết học hướng dẫn học sinh chuẩn bị, đọc câu hỏi gợi ý, 
suy nghĩ bài viết cho tiết sau. Hoặc chuẩn bị phần tự học khi ở nhà, trước khi lên lớp. 
Đối với những bài không có câu hỏi gợi ý, giáo viên có thể soạn, cung cấp cho các em.
 Ví dụ:
 * Bài viết về một người thân:
 - Người thân của em là ai?
 - Năm nay người ấy bao nhiêu tuổi? Làm công việc gì?
 - Tình cảm của người ấy đối với em ra sao?
 - Em sẽ làm gì để đền đáp lại sự quan tâm của người ấy dành cho em?
 * Bài viết về một loại quả:
 - Tên loại quả ấy là gì? Em đã nhìn thấy nó ở đâu?
 - Hình dáng bên ngoài ra sao? Bên trong như thế nào?
 - Vì sao em thích loại quả ấy?
 * Bài viết về một loài hoa:
 - Loài hoa ấy có tên là gì? Em đã thấy ở đâu?
 - Hoa có những đặc điểm gì ( màu sắc, các bộ phận: cánh hoa, nhụy, hương 
thơm) Giáo viên cần giúp cho học sinh hiểu có nhiều cách diễn đạt để bài làm các em 
được phong phú, tránh tình trạng dạy học sinh làm văn mẫu. Cần chủ động hình thành 
kỹ năng từng bước ở từng thời điểm thích hợp. Không nên áp đặt và đòi hỏi các em 
phải thể hiện được ngay những kỹ năng mới được hình thành. Trong quá trình giảng 
dạy, giáo viên phải kiên nhẫn, luôn tái hiện và lặp lại kiến thức cho học sinh trong suốt 
năm học, giúp học sinh có được nền móng tốt cho việc học tập môn Tập làm văn ở các 
lớp trên.
 2. Về kiến thức
 a) Tổ chức ôn tập tốt cho học sinh 
 Giáo viên phải nắm các dạng đề Tập làm văn ở lớp 2 để tổ chức ôn tập cho học 
sinh. Có thể tập hợp từ chương trình một số đề bài sau đây: 
 Viết một đoạn văn ngắn về:
 .Gia đình
 .Một người thân
 .Cô giáo cũ (hoặc thầy giáo cũ) của em
 .Về trường của em
 .Các mùa trong năm
 .Một loài chim
 .Một con vật
 .Tả ngắn về biển
 .Tả ngắn về một loài cây
 .Tả về một loài hoa
 .Viết về Bác Hồ
 .Kể về một em bé
 .Kể một việc làm tốt
 Khi học sinh được ôn tập tốt, kiến thức được hệ thống hóa một cách chắc chắn, 
phân biệt rõ đặc điểm của các đối tượng sẽ giúp các em tránh được những nhầm lẫn 
đáng tiếc, ảnh hưởng đến chất lượng bài viết của các em. Hướng dẫn học sinh sắp xếp các câu trả lời đó theo một trật tự hợp lý để hoàn 
chỉnh bài làm miệng.
 Cho một số học sinh làm miệng cả bài. Sau đó hướng dẫn học sinh viết liền mạch 
các câu trả lời thành một đoạn văn ngắn đảm bảo số câu theo yêu cầu. 
 Hướng dẫn các em cách trình bày một đoạn văn; bên cạnh đó cũng không quên 
nhắc nhở các em viết chữ rõ ràng, sạch, đẹp. Chú ý không để sai chính tả. Kể cả việc 
chọn màu mực khi viết bài cho đẹp hơn. 
 Giới thiệu những bài văn hay của học sinh ở năm học trước nhằm kích thích tinh 
thần học tập của học sinh.
 4. Thực hiện nghiêm túc việc chấm và chữa bài
 Đây là việc làm hết sức cần thiết, giúp học sinh nhận ra lỗi sai để điều chỉnh, sửa 
chữa, hoàn chỉnh bài văn. Học sinh lớp 2 chưa được học và luyện tập nhiều về từ ngữ, 
ngữ pháp, chắc chắn trong bài viết của các em sẽ rất nhiều lỗi sai. Trong quá trình chấm 
bài, giáo viên phát hiện, giúp học sinh khắc phục, biết lựa chọn, thay thế các từ ngữ 
cho phù hợp. Đối với những bài làm có ý hay nhưng chưa hoàn chỉnh, giáo viên giúp 
học sinh gọt giũa, trau chuốt thêm cho bài văn được hấp dẫn hơn.
 Khi sửa bài, giáo viên nên giới thiệu những bài làm hay ở năm học trước, hoặc 
những bài hay của học sinh trong lớp cho các em tham khảo. Từ đó, giúp các em nhận 
thấy sự khác nhau về cách diễn đạt trong cùng một đề tài để các em hiểu rằng, những 
bài làm thể hiện sự suy nghĩ độc lập của cá nhân luôn được khích lệ và tôn trọng.
 5. Phối hợp với phụ huynh học sinh
 Để học sinh học phân môn Tập làm văn của lớp đạt kết quả tốt, giáo viên cần làm 
tốt công tác tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh để cùng xây dựng tốt nề nếp tự học 
và chuẩn bị bài ở nhà. Cụ thể như sau:
 - Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm, tôi thông báo kết quả học tập cũng như kết 
quả khảo sát của các em về mọi mặt nhất là việc học phân môn Tập làm văn của từng 
em, sau đó tôi tuyên truyền cho phụ huynh biết về vai trò quan trọng của phân môn 
Tập làm văn nói riêng cũng như môn Tiếng Việt nói chung.
 - Hướng dẫn phụ huynh trong việc mua sắm đồ dùng học tập của học sinh về bút, 
vở viết, sách giáo khoa, các tài liệu tham khảo cũng như việc đọc thêm sách, báo ở nhà. - Sử dụng nhiều hình thức thi đua, khen thưởng để khuyến khích các em nỗ lực 
học tập.
 VIII. KẾT LUẬN
 Bất kì mỗi ai nhìn đoạn văn của học sinh với những dòng chữ đều tăm tắp, sạch 
sẽ, diễn đạt đủ số câu, ý phong phú, lôi cuốn, hấp dẫn người đọc thì cả cha mẹ và thầy 
cô đều dấy lên một niềm vui, sự hãnh diện và thiện cảm. Chúng ta như đặt niềm tin vào 
tương lai con trẻ. Việc dạy cho học sinh biết cách học tốt phân môn Tập làm văn còn 
là môi trường quan trọng bồi dưỡng cho trẻ những phẩm chất tốt như: tính cẩn thận, 
chịu khó, tự tin, óc tư duy, sáng tạo. Qua đó, nhằm bồi dưỡng cho các em thế giới 
quan và nhân sinh quan cách mạng. Bên cạnh đó, tôi nhận thấy rằng, những em tiếp 
thu chậm, việc viết đoạn văn sạch sẽ, rõ ràng là yêu cầu không quá cao, nhưng muốn 
viết hay thì yêu cầu trẻ phải kiên nhẫn, gắng công khổ luyện nhiều hơn.
 Tôi nghĩ rằng, để gặt hái được nhiều thành công trong mọi việc đều phải có lòng 
say mê và tinh thần quyết tâm thực hiện. Chính vì vậy, ngoài những biện pháp trên thì 
người giáo viên còn phải khơi dậy ở các em lòng say mê học tập. Giáo viên phải thổi 
vào học sinh luồng sinh khí mới với những ước mơ cao đẹp, khơi gợi lên ở các em lòng 
say mê, ham thích học văn. Giáo viên liên tục nhắc nhở, động viên, khích lệ ở lớp 
những em học tốt môn học này nhằm động viên phong trào học tập ngày một tốt hơn 
trong nhà trường hiện nay.
 Cần giữ mối liên hệ thường xuyên với cha mẹ học sinh, vì cha mẹ học sinh là yếu 
tố thứ hai sau cô giáo chủ nhiệm, giúp các em thực hiện tốt việc học tập.
 Trên đây là một số giải pháp tôi đã thực hiện trong giảng dạy phân môn Tập làm 
văn. Tôi nhận thấy học sinh có tiến bộ trong từng năm học. Giải pháp này được áp 
dụng cho giáo viên giảng dạy lớp 2 và có thể thực hiện cho các lớp khác ở bậc tiểu học. 
 IV. ĐỀ NGHỊ
 Nhà trường cần khích lệ, tuyên dương học sinh học giỏi phân môn Tập làm văn 
hằng tháng, học kỳ.
 Đối với học sinh từ lớp Một, cần luyện nói theo chủ đề trong sách Học vần để rèn 
tính tự tin và diễn đạt trôi chảy hơn cho các em khi các em lên lớp 2.