Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh Lớp 2 theo mô hình VNEN

 Tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh lớp 2 theo mô hình VNEN
 MỤC LỤC
 NỘI DUNG TRANG
 Mục lục 1
 I. Mở đầu 2
 I.1. Lý do chọn đề tài 2
 I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3
 I.3. Đối tượng nghiên cứu 3
 I.4. Phạm vi nghiên cứu 3
 I.5. Phương pháp nghiên cứu 3
 II. Nội dung 3
 II.1. Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài 3
 II.2. Thực trạng 4
 a. Thuận lợi, khó khăn 4
 b. Thành công, hạn chế 5
 c. Mặt mạnh, mặt yếu 5
 d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 5
 e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra 6
 II.3. Giải pháp, biện pháp 6
 a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 7
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 7
 c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp 14
 d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 15
 e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 15
 II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề 
 nghiên cứu 16
 III. Kết luận, kiến nghị 16
 III.1. Kết luận 16
 III.2. Kiến nghị 17
 Nhận xét của hội đồng chấm sáng kiến cấp trường – cấp huyện 18
 Tài liệu tham khảo 19
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗi 1 Tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh lớp 2 theo mô hình VNEN
 - Hình thức dạy học theo nhóm góp phần hình thành và phát triển các mối quan 
hệ qua lại trong HS, đem lại bầu không khí đoàn kết, giúp đỡ, tin tưởng nhau trong học 
tập.
 - Tổ chức cho học sinh học tập theo nhóm giúp các em học sinh nhút nhát, khả 
năng diễn đạt kém...có điều kiện rèn luyện, tập dượt, từ đó tự khẳng định bản thân. 
Tạo điều kiện để từng học sinh phát huy hết khả năng của mình, giúp cho việc phân 
hoá trong hoạt động dạy học được thuận lợi.
 Từ những thế mạnh trên, tôi thấy rằng việc “Tổ chức hoạt động nhóm cho học 
sinh lớp 2 theo mô hình VNEN” là nhằm góp phần nâng cao chất lượng học tập cho 
học sinh, đáp ứng yêu cầu học tập hiện nay trong thời kỳ hội nhập. Mong rằng đề tài 
này sẽ mang lại điều bổ ích cho học sinh, giáo viên và phụ huynh trong việc dạy và 
học theo mô hình VNEN hiện nay.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 Mục tiêu tổng thể của Mô hình VNEN là phát triển con người: Dạy chữ - Dạy 
người. Mô hình VNEN giữ nguyên nội dung, chuẩn kiến thức, kĩ năng và kế hoạch 
dạy học theo chương trình Giáo dục và Đào tạo. Như vậy nội dung, yêu cầu và thời 
lượng học các môn không thay đổi.
 Mục tiêu của đề tài này là xây dựng cơ sở khoa học về tổ chức hoạt động dạy 
học theo nhóm để tổ chức dạy học theo nhóm trong nhà trường hiện nay. Từ đó xây 
dựng định hướng cho GV trong việc thực hiện tổ chức hoạt động dạy học theo nhóm 
như thế nào là có tính khả thi, hiệu quả và phù hợp với đặc điểm nhà trường, khắc 
phục một số hạn chế, khó khăn và lúng túng trong quá trình thực hiện phương pháp 
dạy học theo nhóm. Học sinh chủ động hơn, tích cực hơn trong học tập. Giúp học sinh 
phát triển năng lực xã hội, năng lực hoạt động của bản thân và phát huy tốt khả năng 
sáng tạo. Nhằm góp phần vào tiến trình đổi mới phương pháp dạy học nói chung, 
phương pháp hoạt động theo nhóm nói riêng, từng bước nâng dần chất lượng giáo dục 
của nhà trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài này tập trung vào việc tổ chức hoạt động nhóm 
trong quá trình học tập ở khối lớp Hai, Trường TH Nguyễn Văn Trỗi, theo mô hình 
VNEN.
 4. Phạm vi nghiên cứu
 Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hình thức tổ chức dạy học (tổ chức hoạt động 
nhóm ở khối Hai, theo mô hình VNEN ) Trường TH Nguyễn Văn Trỗi.
 5. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu 
 - Phương pháp quan sát
 - Phương pháp điều tra phỏng vấn
 - Phương pháp thống kê toán học
 - Phương pháp thực hành giao tiếp
 - Phương pháp tổng hợp 
 II. NỘI DUNG
 1. C¬ së lý luËn để thực hiện đề tài
 Dạy học theo nhóm đây là mô hình nhà trường tiên tiến, hiện đại, phù hợp với 
mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục nước ta. Các phòng học dạy theo mô hình 
VNEN được bố trí giống như phòng học bộ môn, thư viện linh động với đồ dùng dạy 
và học sẵn có để HS tham khảo; góc đồ dùng học tập, góc cộng đồng, góc trưng bày 
sản phẩm... Mô hình VNEN thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo nguyên tắc 
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗi 3 Tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh lớp 2 theo mô hình VNEN
 - Chưa quen với các công việc, phương pháp làm việc theo nhóm, như: Không 
tập trung nghe bạn giao nhiệm vụ, chưa biết cách giao nhiệm vụ cho bạn, chưa biết 
cách giao tiếp, diễn đạt trong nhóm.
 b. Thành công, hạn chế
 * Thành công 
 - Tạo được không khí vui tươi, sinh động cho giờ dạy.
 - Có thể phát triển năng lực toàn diện cho học sinh từ tâm lí, tính cách cho đến 
kỹ năng và hành vi giao tiếp
 - Học sinh hợp tác làm việc tập thể nên có thể bổ sung cho nhau những thiếu 
sót.
 - Qua quan sát hoạt động của các nhóm, giáo viên có thể đánh giá chính xác 
năng lực của từng học sinh từ đó kịp thời điều chỉnh hoạt động dạy học cho phù hợp, 
đồng thời cũng kịp thời chấn chỉnh thái độ học tập không tốt của học sinh.
 * Hạn chế 
 - Giáo viên thường bị động về thời gian.
 - Trong nhóm thường chỉ tập trung ở một số đối tượng tích cực, có năng lực nên 
chưa mang lại hiệu quả như mong muốn.
 Do sự hạn chế về thời gian, kinh nghiệm của bản thân, nên phạm vi, giới hạn 
nghiên cứu của đề tài chỉ tập trung vào giải quyết một số vấn đề về tổ chức hoạt động 
nhóm cho học sinh khối lớp 2 theo mô hình VNEN
 c. Mặt mạnh, mặt yếu
 * Mặt mạnh 
 Sau thời gian thực hiện hình thức hợp tác nhóm trong giảng dạy, tôi đã thu nhận 
được những kết quả khả quan.
 Về phía giáo viên:
 - Hiệu quả tiết dạy được nâng cao.
 - Tiết dạy sinh động, GV rèn được kĩ năng giao tiếp và kĩ năng xã hội cho học 
sinh.
 - Được bồi dưỡng về phương pháp dạy học theo nhóm.
 Về phía học sinh:
 - Được hấp dẫn, lôi cuốn vào các hoạt động học, thu lượm kiến thức bằng chính 
khả năng của mình. Phát huy cao vai trò của từng thành viên trong nhóm, đề cao năng 
lực cá nhân bởi vì các em đã được đảm trách nhiều vai trò khác nhau trong nhóm của 
mình.
 - Tăng cường sự hợp tác. 
 - Rèn được sự tự tin, mạnh dạn trước đám đông, khả năng diễn đạt lưu loát hơn.
 Sau khi áp dụng hình thức này trong công tác giảng dạy qua năm học 2014-
2015, với tính hiệu quả của biện pháp nêu trên, cộng với sự quan tâm và nỗ lực của 
bản thân, sự tự giác hợp tác học tập của học sinh, các em đã có những tiến bộ rõ rệt. 
Động cơ học tập và chất lượng học tập của các em yếu cũng được nâng lên, các em đã 
tự tin, hòa đồng, bớt mặc cảm, tự ti trong học tập.
 * Mặt yếu 
 - Đòi hỏi GV phải chuẩn bị kĩ lưỡng kế hoạch dạy học, lựa chọn những nội 
dung thực sự phù hợp với hoạt động nhóm và thiết kế được các hoạt động phù hợp với 
học sinh.
 - Chưa mang lại hiệu quả rõ rệt đối với học sinh, nhất là đố tượng học sinh yếu.
 d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗi 5 Tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh lớp 2 theo mô hình VNEN
 a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
 Giải pháp này hướng đến các mục tiêu:
 - HS mạnh dạn trong giao tiếp, nói đúng nội dung cần trao đổi, biết lắng nghe 
và chia sẻ với bạn.
 - Nâng cao hiệu quả giờ học cho học sinh, nhất là trong các giờ có tổ chức hoạt 
động nhóm.
 - Phát huy được tính chủ động tích cực của học sinh, đáp ứng mục tiêu xây 
dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
 - Mỗi giờ dạy đều đem lại cho HS những giây phút thật sự hứng khởi đúng 
nghĩa. 
 - Rèn luyện cho các em kỹ năng hợp tác, làm việc theo nhóm – một yếu tố rất 
quan trọng trong cuộc sống hiện đại cho các em sau này.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
 Học theo mô hình trường học mới VNEN học sinh và GV có đặc điểm chủ yếu:
 - Học sinh: Tự giác, tự quản; Tự học, tự đánh giá; Tự tin, tự trọng.
 - Giáo viên: Tự chủ; Tự bồi dưỡng.
 Với các đặc điểm đó, ta thấy lớp học theo mô hình VNEN đã có sự thay đổi căn 
bản về phương pháp và hình thức tổ chức lớp học so với kiểu truyền thống. Giáo viên 
tổ chức, hướng dẫn các hoạt động để học sinh tìm đến kiến thức bài học. Học sinh tự 
học, nghiên cứu tìm ra kiến thức bài học theo nhóm; nhóm luôn hỗ trợ lẫn nhau, với 
phương pháp chủ đạo là phương pháp dạy học hợp tác nhóm.
 b.1. Khái quát chung về Dạy học theo nhóm
 b.1.1. Khái niệm về Dạy học theo nhóm
 Dạy học theo nhóm là một phương pháp dạy học trong đó giáo viên tổ chức 
cho học sinh hình thành các nhóm học tập nhỏ. Mỗi thành viên trong nhóm học tập 
này vừa có trách nhiệm tự học tập, vừa có trách nhiệm giúp đỡ các thành viên trong 
nhóm để cùng hoàn thành mục đích học tập chung của cả nhóm.
 Học theo nhóm
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗi 7 Tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh lớp 2 theo mô hình VNEN
 - Ấn định thời gian họp lại sau khi thảo luận (để báo cáo kết quả làm việc ở 
nhóm)
 - Chuẩn bị địa điểm và những điều kiện tối thiểu cho nơi làm việc của mỗi 
nhóm.
 - Nêu cách thức làm việc của nhóm
 - Cung cấp các thông tin liên quan với chủ đề.
 Trong đó đặc biệt chú ý:
 1) Phải đặt ra nhiệm vụ cụ thể của từng nhóm bằng một câu hỏi. Câu hỏi phải rõ 
ràng, không mập mờ, đánh đố và phải duy nhất một cách hiểu.
 2) Phải có hướng dẫn cụ thể về yêu cầu và định hướng cách thức làm việc.
 3) Thời gian thảo luận phải tương ứng với nội dung yêu cầu của vấn đề thảo 
luận
 Bước 2: Chia nhóm 
 - Xác định số lượng người của mỗi nhóm phù hợp với yêu cầu làm việc. Thực 
hiện việc chia nhóm theo những cách: ngẫu nhiên (phát bìa, thẻ, điểm số...), theo sự 
chỉ định của GV hoặc theo sở thích của người học.
 - Cung cấp những câu hỏi định hướng quá trình làm việc của nhóm.
 Khi chia nhóm cần chú ý:
 1) Cần phải chia đều về số lượng và năng lực làm việc giữa các nhóm với nhau. 
Không chia nhóm này quá nhiều, nhóm kia quá ít; nhóm này tập trung học sinh giỏi, 
nhóm kia phần đông là yếu kém, ý thức học tập chưa cao.
 2) Không nên chia nhóm lẻ.
 3) Nếu vấn đề đặt ra trong bài học không nhiều, giáo viên có thể cho hai nhóm 
cùng thảo luận một vấn đề. Nhưng sau đó giáo viên có thể linh hoạt cho nhóm này báo 
cáo, nhóm kia đặt ra câu hỏi phản biện.
 Bước 3: Làm việc trong nhóm
 Rất nhiều trường hợp tổ chức thảo luận nhóm không thành công, trong đó 
nguyên nhân chính thường do giao nhiệm vụ cho các thành viên không rõ ràng, phân 
công không hợp lí. Nhiệm vụ được giao thì quá nhiều trong khi thời gian để làm thì 
quá ít. Trong những lần như thế, thảo luận nhóm đa phần chỉ mang hình thức đối phó, 
không có giá trị thiết thực.
 Vì thế, khi tổ chức chia nhóm, cần chú ý giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành 
viên trong nhóm. Mỗi nhóm phải có thư kí để tổng hợp ý kiến của các thành viên trong 
nhóm. HS được giao nhiệm vụ này phải là những HS khá – giỏi, tích cực, năng động, 
có khả năng tổng hợp và trình bày vấn đề trước tập thể. Đây là kỹ năng quan trọng cần 
được rèn luyện thường xuyên. Kỹ năng này rất có ích cho các em sau này khi bước 
vào đời. Vì thế, GV cũng nên tạo cơ hội cho tất cả được thử sức, không nên quá tập 
trung vào một em duy nhất.
 Bước 4: Giám sát hoạt động của từng nhóm
 Do đa phần học sinh của chúng ta có ý thức học tập không cao, năng lực học 
tập không đều. Thường với một nhóm đông thành viên, rất dễ dẫn đến nhiều em không 
tập trung, làm việc riêng. Hoặc trong quá trình thảo luận, có khi do lúng túng không 
hiểu rõ yêu cầu của vấn đề cần thảo luận dẫn đến làm lệch hướng, không đáp ứng yêu 
cầu đặt ra. Vì thế, giáo viên phải giám sát thường xuyên, kịp thời uốn nắn.
 Bước 5: Trình bày kết quả thảo luận
 Khi kết thúc quá trình thảo luận, mỗi nhóm cử đại diện trình bày kết quả thảo 
luận của nhóm. Thường, công việc này do thư kí nhóm trình bày. Tùy vào điều kiện, 
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thắm – Trường TH Nguyễn Văn Trỗi 9