Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm Lớp 2 đạt hiệu quả

 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng trong việc 
hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. 
Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất nhều vai trò: vừa là thầy dạy học vừa là 
người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ 
đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Giáo viên có chỉ đạo, quản 
lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi 
vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn. 
 Chính vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm 
và uy tín, có khả năng tổ chức tốt công tác dạy học và giáo dục học sinh của một 
lớp. 
 Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo 
viên chủ nhiệm Bậc Tiểu học phải là một "Người thầy tổng thể" là người thầy 
mẫu mực, tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học 
sinh noi theo.
 Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy và 
làm công tác chủ nhiệm lớp nhiều năm, với sự trăn trở, mong muốn, cần phải 
làm gì để thực hiện có hiệu quả, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục? Quá trình dạy 
học và giáo dục sẽ mang lại điều gì cho trẻ, đúc rút được kinh nghiệm gì, có 
sáng kiến gì góp phần vào cải tiến phương pháp dạy học và giáo dục? Với lòng 
yêu nghề mến trẻ, tinh thần hăng say học tập, rèn luyện, học hỏi, trao đổi kinh 
nghiệm, tích cực tham gia phong trào dạy học, góp phần nâng cao hiệu quả giáo 
dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học, tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu 
đề tài “Một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả”.
 Sáng kiến là những giải pháp đã được vận dụng có hiệu quả trong những 
năm qua. Với mong muốn được chia sẻ với đồng nghiệp nhằm thực hiện tốt hơn 
công tác chủ nhiệm lớp của người giáo viên Tiểu học.
 II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
 Thấy được tầm quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học. Từ đó 
tìm hiểu các biện pháp tích cực nhằm nâng cao hiệu quả trong việc giáo dục toàn 
diện học sinh ở trường Tiểu học, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học.
 II. 1.Đối tượng nghiên cứu
 Một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả.
 II. 2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 
 Với đề tài này chỉ hướng vào một số biện pháp tích cực trong công tác chủ 
nhiệm lớp đạt hiệu quả .
 Đề tài này thực hiện trong 2 năm học (2016 – 2017; 2017 – 2018).
 1 diện cho học sinh người giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học phải là người toàn diện, 
là người mẫu mực, là tấm gương sáng để học sinh noi theo. 
 Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường tiểu học 
nói chung đã được chú trọng. Trường TH Lê Hồng Phong cũng như các trường 
học khác trong huyện đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ 
nhiệm đầu năm học, chú trọng đến những giáo viên nhiệt huyết, giáo viên có 
năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng 
cao chất lượng giáo dục học sinh.
 2. Lý luận thực tiễn
 Ở trường, thầy, cô giáo chủ nhiệm các em là những người có uy tín với các 
em nhất, là người mà các em luôn yêu quý, tin tưởng nhất, phục tùng nhất. Các 
em nghe lời thầy, cô chủ nhiệm mình là trên hết. Thầy, cô giáo chủ nhiệm có 
ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động và sự phát triển toàn diện của các em.
 Học sinh Tiểu học thật ngây thơ và trong sáng, các em như tờ giấy trắng, 
thầy, cô là những người có trách nhiệm viết lên những điều đẹp đẽ nhất, những 
điều thật ý nghĩa đối với các em và đối với đất nước. Học sinh Tiểu học như 
mầm cây mới nhú, rất cần sự che chở, bảo vệ, chăm sóc, uốn nắn không chỉ của 
thầy cô giáo mà còn của gia đình, và của toàn xã hội. 
 Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo viên phải là người 
tổ chức các hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được công việc thích 
hợp và bộc lộ được khả năng của mình. Mở rộng và khơi sâu trí thức, rèn luyện 
kĩ năng, giáo dục ý thức tự giác và ứng xử, thỏa mãn nhu cầu, kích thích sự 
hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Trong mắt các em, giáo viên chủ 
nhiệm là “Thần tượng”, là người mà các em tin tưởng tuyệt đối nhất, cô giáo nói 
gì các em cũng nghe, vâng lời cô giáo là cái duy nhất có ở tất cả các em học 
sinh. Chính vì thế mà người giáo viên chủ nhiệm phải chú trọng từng lời nói, 
hành động, việc làm chuẩn mực nhất trước học sinh, là tấm gương sáng để các 
em noi theo. Qua công tác chủ nhiệm, người giáo viên tiểu học góp phần to lớn 
trong việc hình thành và phát triển toàn diện cho các em, giúp các em trở thành 
người có ích cho xã hội, gia đình. 
 3 chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo 
viên.
 Giáo viên chủ nhiệm lớp là những người nhiệt tình, có tâm huyết với công 
tác giáo dục (chuyên môn đã cân nhắc lựa chọn kỹ lưỡng trước khi phân lớp).
 Một số giáo viên chuyên, thực sự quan tâm tới việc học của lớp nên đã có 
sự động viên, khuyến khích, dìu dắt các em trong học tập.
 Sĩ số học sinh không quá đông (24 em/ lớp), thuận lợi cho việc kiểm tra 
đôn đốc kịp thời.
 Việc chấp hành nội quy, nề nếp, đi học chuyên cần, đúng giờ, tham gia 
các phong trào hoạt động Đội đa số các em làm rất tốt.
 Đa số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo 
dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học 
của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục 
con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần 
thiết góp phần quyết định thành công của giáo viên chủ nhiệm, của người thầy 
và của nhà trường.
 Tuy nhiên, bên cạnh đó tôi cũng gặp một số khó khăn như sau:
 b. Khó khăn
 - Một số ít giáo viên vẫn còn tình trạng công tác chủ nhiệm lớp làm chưa tốt. 
 - Chưa quan tâm nhiều đến đặc điểm tâm sinh lý, hoàn cảnh của học sinh.
 - Chưa có sự phối hợp, gắn kết thường xuyên với cha mẹ học sinh (CMHS).
 - Chưa quan tâm đầu tư tiết sinh hoạt hàng tuần.
 - Việc xây dựng, triển khai thực hiện các quy định về nề nếp còn mang tính 
chất chung chung, thiếu kiểm tra đôn đốc, sơ tổng kết qua loa,
 - Việc đổi mới phương pháp, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh còn hạn 
chế.
 - Một số gia đình phương pháp và kĩ năng giáo dục trẻ chưa phù hợp.
 - Một số em mồ côi cha (mẹ); bố mẹ ly hôn phải ở với ông bà, các em này 
thường có tính khí bất thường, hay quậy phá, tự ti
 - Một số em thuộc gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, lo kiếm sống, 
ảnh hưởng đến việc học tập. Việc giáo dục con cái của họ là “Trăm sự nhờ 
thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy học và giáo dục của thầy cô ở 
trường, làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả 
hơn. 
 Trong khi đó mục tiêu giáo dục không chỉ giáo dục con người có tri thức mà 
còn cần đào tạo con người phát triển toàn diện.
 III. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 III.1.Mục tiêu của giải pháp
 5 + Sau buổi nhận lớp, tôi cho học sinh làm lí lịch ghi rõ họ tên cha mẹ, nghề 
nghiệp; Hoàn cảnh sinh sống nơi ở của gia đình: Nắm xem bao nhiêu em có 
hoàn cảnh gia đình khá giả? bao nhiêu em gia đình khó khăn? bao nhiêu em có 
sổ hộ nghèo? cận nghèo? Con thứ mấy? Công việc thường ngày ở nhà của học 
sinh? Ngoài ra, tôi còn trao đổi với giáo viên chủ nhiệm của lớp năm trước để 
nắm rõ hơn về hoàn cảnh gia đình của từng học sinh. Sau đó tôi tập hợp thành 
một quyển sổ theo dõi, phân loại đối tượng học sinh, đặc biệt học sinh có hoàn 
cảnh khó khăn có nguy cơ nghỉ học bỏ buổi.
 + Hàng ngày, tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời, khen ngợi 
những ưu điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tôi cố tìm ra 
những ưu điểm dù nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi 
khen, tôi cũng không quên chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục và ngày 
càng hoàn thiện hơn.
 + Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm 
của học sinh, tôi luôn thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một 
người thầy đối với học trò . Đó là lòng nhân hậu, bao dung, hết lòng vì học sinh 
thân yêu của mình. Có một người thầy như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm 
ngoan, tích cực và ham học, thích đi học.
 + Chọn ra ban tự quản là những em có học lực khá trở lên, đầy đủ uy tín, 
gương mẫu do chính tập thể lớp bầu ra. Phân công cụ thể trách nhiệm rõ ràng, 
người nào việc đó. Ngoài ra còn bầu các nhóm trưởng để giải quyết những vấn 
đề khó trong các môn học. Thêm vào đó còn chọn một em năng động khéo léo 
theo dõi các hoạt động của các bạn trong lớp để báo cáo riêng cho mình. Khi 
nắm bắt kịp thời các thông tin về tình hình của lớp mình thì công tác duy trì sĩ số 
và phát huy tính tích cực trong công tác chuyên cần của học sinh được tốt hơn.
 7 *Giải pháp 3: Khảo sát đối tượng học sinh để đưa ra những phương pháp 
giáo dục phù hợp
- Khảo sát đối tượng thông qua hồ sơ học bạ, qua giáo viên chủ nhiệm cũ, qua 
học sinh trong lớp hoặc qua phụ huynh.
 - Tiến hành phân loại đối tượng để đưa vào sổ kế hoạch công tác chủ nhiệm, cụ 
thể: Học sinh gặp hoàn cảnh khó khăn, học sinh cá biệt về đạo đức, học sinh 
yếu, học sinh có những năng lực đặc biệt.
 + Tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình: Gia đình có sự mâu thuẫn giữa bố và mẹ, 
gia đình thiếu quan tâm hoặc có thể bị bạn bè, kẻ xấu lôi kéo.Hoặc trẻ có 
những tính xấu mà bản thân gia đình chưa giáo dục được
 + Dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng 
không cứng nhắc. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp trách phạt, chú ý gần 
gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê kịp thời. Giao cho các 
em đó một chức vụ trong lớp nhằm gắn với các em trách nhiệm để từng bước 
điều chỉnh mình.
 + Tìm hiểu nguyên nhân vì sao em đó học yếu, học yếu những môn nào. Có thể 
là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập vì phải làm nhiều việc hoặc 
em đó có lỗ hỏng về kiến thức nên cảm thấy chán nản.
 + Giảng lại bài mà các em chưa hiểu vào những lúc ra chơi hoặc sau giờ tan 
học. 
 + Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó để học sinh có thể trả lời được nhằm tạo 
hứng thú và củng cố niềm tin ở các em. 
+ Thường xuyên kiểm tra các đối tượng đó trong qua trình lên lớp. 
+ Tổ chức cho học sinh học theo nhóm, để học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh 
yếu kém tiến bộ. 
+ Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự tiến bộ 
của con em để phụ huynh giúp đỡ thêm việc học ở nhà cho các em. 
+ Chú ý tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em nhụt chí, xấu hổ 
trước bạn bè. 
 * Tóm lại dù với đối tượng nào bản thân giáo viên phải lưu ý dùng phương 
pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để 
giáo dục và đặc biệt xác định vấn đề giáo dục đạo đức là then chốt. 
 * Giải pháp thứ ba: Tạo môi trường giáo dục tốt
 Với trường lớp khang trang như hiện nay, đội ngũ GV nhiệt tình, sự quan 
tâm của BGH, sân chơi rộng rãi thoáng mát đó là một thuận lợi rất lớn để xây 
dựng một môi trường sư phạm tốt cho học sinh vui chơi, học tập. 
 9 * Phải tùy hoàn cảnh cụ thể, tạo khung cảnh giáo dục tốt làm cho học sinh 
ngồi trong lớp học thấy vui tươi, thích thú không nặng nề, sợ sệt. 
 VD: Đường lên đỉnh Pan – xi - păng, kết hoa tặng mẹ, Hoa thơm dâng Bác ... 
 +Bằng cách mỗi buổi học được khen về thành tích học tập hoặc làm một việc 
tốt ( nhặt được của rơi, giúp đỡ bạn...) thì bạn đó sẽ leo lên 1 bậc của núi hoặc 
được dán một bông hoa vào sổ thi đua. 
 + Cuối tháng tổng kết, ai lên đỉnh núi nhanh hoặc ai kết được nhiều hoa thì 
người đó sẽ thắng cuộc. Nên dù không chấm điểm nhưng với các phong trào 
này, các em luôn luôn phấn đấu vươn lên để đạt thành tích cao nhất. Bạn nào đạt 
thành tích xuất sắc nhất trong tháng sẽ được chụp ảnh lưu vào cuốn sổ Vàng 
truyền thống của lớp và đây cũng là một tiêu chuẩn bình xét học sinh Tiêu biểu 
đạt cháu ngoan Bác Hồ mà nhà trường đã phát động từ nhiều năm nay.
 + Khuyến khích cha mẹ học sinh tham gia đánh giá bằng các hình thức phù 
hợp như: Lời nói, nhắn tin, viết thư...
 + Tôi thường xuyên nhận xét bằng lời nói trực tiếp hoặc viết vào phiếu nhận 
xét, vào vở của học sinh về những kết quả đã làm được hoặc chưa làm được; 
mức độ hiểu biết và năng lực vận dụng kiến thức; mức độ thành thạo các thao 
tác, kĩ năng cần thiết, phù hợp với yêu cầu của bài học hoạt động của học sinh. 
 + Học sinh tự đánh giá ngay trong quá trình hoặc sau khi thực hiện từng 
nhiệm vụ học tập, hoạt động giáo dục khác, báo cáo kết quả với giáo viên; Học 
sinh tham gia 
nhận xét, góp ý bạn, nhóm bạn ngay trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học 
tập 
môn học, hoạt động giáo dục; thảo luận, hướng dẫn, giúp đỡ bạn hoàn thành 
nhiệm vụ. 
 + Đặc biệt các tiết đọc sách thư viện.
 11