SKKN Một số biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi học môn Tự nhiên xã hội Lớp 2

 MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY
 TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH KHI HỌC
 MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2
 PHẦN MỞ ĐẦU:
1- Lý do chọn đề tài:
1.1. Thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của môn TNXH lớp 2:
Môn TNXH cung cấp một số kiến thức cơ bản, ban đầu và thiết thực về cơ
thể người. Học sinh biết cách giữ gìn vệ sinh cơ thể và phòng tránh một số bệnh
tật thông thường; biết một số sự vật, hiện tượng đơn giản trong tự nhiên và xã 
hội xung quanh. Đồng thời môn TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI bước đầu hình thành 
và phát triển ở hoc sinh những kĩ năng như: tự chăm sóc sức khoẻ bản thân, biết 
ứng xử và đưa ra nhưng quyết định hợp l. trong đời sống để phòng tránh một số 
bệnh tật và tai nạn. Môn TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI giúp học sinh biết quan sát, 
nhận xét, nêu thắc mắc, đặt câu hỏi, diễn đạt những hiểu biết của mình về các sự 
vạt, hiện tương đơn giản trong tự nhiên và xã hội. Không những thế, môn TỰ 
NHIÊN VÀ XÃ HỘI còn giúp học sinh hình thành và phát triển thái độ và hành 
vi như: Có ý thức thực hiện các quy tắc giữ vệ sinh, an toàn cho bản thân, gia 
đình và cộng đồng. Biết yêuthiên nhiên, yêu gia đình, yêu nhà trường, yêu quê 
hương đất nước.
Đối với học sinh lớp 2, sau khi học xong môn TNXH, học sinh biết sơ lược
về hoạt động cơ quan vận động và cơ quan tiêu hoá ở cơ thể người, phòng chống
cong vẹo cột sống; giữ vệ sinh ăn uống, cách phòng nhiễm giun. Ngoài ra học 
sính lớp 2 còn biết về công việc của các thành viên trong gia đình, nhà trường và 
một số nghề nghiệp trong xã hội, ở địa phương; biết giữ sạch nhà , trường học, 
giữ an toàn khi ở nhà, ở trường và khi đi đường. Học sinh biết cây cối và các 
con vật có thể sống được ở khắp nơi: trên cạn, dưới nước, trên không; biết quan 
sát bầu trời ban ngày, ban đêm; có hiểu biết sơ lược về hình dạng và đặc điểm 
của Mặt trời.Mặt Trăng và các vì sao.
1.2. Đáp ứng yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học hiện nay:
Theo tinh thần đổi mới phương pháo dạy học, việc học tập của häc sinh
phải dựa trên các hoạt động học tập tích cực, chủ dộng và sáng tạo, hướng tới sự
phát triển năng lực cá nhân thay cho việc học "áp đặt" nhưng kiến thức sẵn có
bằng cách dạy học sinh tự học, tự khám phá để chiếm lĩnh kiến thức. kết hợp với 
sử dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học. Chính vì vậy, trong kinh nhiệm
này, tôi xin đề cập đến vÊn đề "PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC
SINH KHI HỌC MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2"
1.3. Phù hợp với tâm sinh lÝ. học sinh lớp 2:
Đối với học sinh Tiểu học, đặc biệt là học sính lớp 2 tuy đã được làm quen
và củng cố thêm hiểu biết từ lớp 1 song trình độ nhận thức về TNXH còn nhiều
hạn chế. Các em nhận thức thế giới dưới dạng tổng thể, khả năng phân tích chưa
cao.Tư duy cụ thể còn chiếm ưu thế. VÌ vậy hoc sinh lớp 2 nhận thức thế giới
xung quanh thường dựa vào những đối tượng thực hặc những thay thế. Do đó,
nhưng kết luận mà hoc sinh rút ra chủ yếu dựa vào kình nghiệm sống và những
 1 đổi mới giáo dục ở mỗi nước nói chung, ở Việt nam nói riêng đó là việc coi 
trọngthực hành và vận dụng kiến thức, quan tâm đến năng lực tự học, tự khám 
phá kiến thức của học sinh.
2- Thực trạng dạy môn TNXH hiện nay:
Năm học 2009-2010tôi được nhà trường giao nhiệm vụ giảng dạy lớp 2c .hầu 
hết học sinh ở đây là con em nông thôn Học sinh tiểu học có trí thông minh, 
nhanh nhạy, có óc tưởng tượng phong.phú đó là tiền đề cho việc đổi mới 
phương pháp dạy học ở tiểu học nói chung và bộ môn TNXH nói riêng.
Học sinh tiểu học ưa hiểu biết, khám phá những cái mới, tự nhiên, xã hội,
con người xung quanh 
Học sinh tiểu học tư duy cụ thể còn chiếm ưu thế, phương pháp dạy học
truyền thống làm cho học sinh dễ mệt mỏi chán nản trong giờ học, khó tiếp thu 
bàihọc. Giờ học diễn ra nặng nề, không duy trì được khả năng chú ý. của học 
sinh.
Do vậy muốn có giờ học hiệu quả thì người giáo viên phải thay đổi các
hình thức dạy học, lựa chọn kết hợp các phương pháp dạy học truyền thống và
hiện đại để nâng cao chất lượng giờ dạy. C ó như vậy học sinh mới hứng thú học
tập và giờ học mới đạt hiệu quả cao.
 Qua khảo sát đầu năm của lớp 2c như sau 
LỚP Tổng số G % K % TB % Y %
 2C 20 0 2 10% 13 65% 5 25%
2.2 Thực trạng vấn đề dạy môn TNXH hiện nay:
Môn TNXH là môn học tích hợp nhận thức của khoa học tự nhiên và khoa
học xã hội. Vì vậy phương pháp học phải thể hiện được các phương pháp đặc
trưng của các môn khoa học thực nghiệm. Song trong thực tế, người giáo viên
chưa coi trọng môn học này. Đặc biệt là thiếu đồ dùng dạy học của môn học 
trầm trọng. Tình trạng dạy “chay” còn phổ biến
Một số giáo viên không thấy được rằng dạy học theo hướng tích cực tức là
tăng cường hoạt động học tập của cá nhân, kích thích động cơ bên trong củ 
người học làm cho người học tích cực, chủ động, tự tin phát triển khả năng suy 
lí, óc phê phán ra kiến thức mới. Do vậy học sinh rơi vào thế thụ động nhận 
thức.
3- Các giải pháp thực hiện:
3.1. Tăng cường tính chủ động nhận thức của học sinh:
Để phấn đấu đạt được những yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học.
Phát huy tính chủ động của học sinh, người giáo viên cần tăng cường tính chủ
động nhận thức của học sinh. Để đào tạo những con người lao động có năng lực,
thích nghi với cơ chế thị trường hiện nay, ngay từ những lớp đầu cấp tiểu học,
người giáo viên phải biết dẫn dắt học sinh dựa vào kinh nghiệm cá nhân và vốn
 3 4. Người và xe cộ đi lại như thế nào?
5. Kể tên một số nghề của người dân qua tranh vẽ?
Bước 2: Tổ chức cho học sinh quan sát theo nhóm 4. Tất cả các nhóm 
cónộidung
thảo luận như nhau. Tất cả các thành viên trong nhóm đều tham gia. Đại diện
nhóm báo cáo kết quả.
Bước 3: Tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả quan sát
Những điểm cần lưu ý khi sử dụng phương pháp này là:
- Thảo luận tránh làm hình thức chỉ có cá nhân nhómn trưởng tham gia
- Giáo viên phải bao quát được lớp học tránh sự lộn xộng khi thảo luận.
Ví dụ:Dạy bài “Ăn uống đầy đủ” – có thể sử dụng phối hợp phương pháp: thảo 
luận - hỏiđáp – đóng vai.
Bước 1: Chuẩn bị nội dung thảo luận
Giáo viên chuẩn bị trước các câu hỏi thảo luận:
- Vì sao chúng ta cần ăn no đủ?
- Tại sao cần phải uống đủ nước?
- Nếu ta thường xuyên bị đói, bị khát thì điều gì sẽ xảy ra?
Bước 2: Học sinh thảo luận các nội dung trên
Bước 3: Đại diện nhóm trình bày ý kiến
Bước 4: Giáo viên tổng kết: Chúng ta cần ăn đủ các loại thức ăn và phải ăn đủ
lượng thức ăn; phải uống đủ nước để chúng biến thành các chất bổ dưỡng nuôi
dưỡng cơ thể chóng lớn, khoẻ mạnh. Nếu cơ thể thường xuyên bị đói, bị khát thì
sẽ mệt mỏi, gầy yếu và có thể còn mắc nhiều bệnh ảnh hưởng đến hiệu quả học 
tập và làm việc.
Bước 5: Đóng vai đi chợ mua thức ăn cho một ngày
Tóm lại: Nhờ phối hợp các phương pháp dạy học hiện đại và truyền thống mà 
học sinh có được cơ hội trình bày ý kiến, suy nghĩ của mình và tạo điều kiện 
phát triển kĩ năng giao tiếp, tranh luận mà trước đây chỉ dùng phương pháp 
truyền thống còn hạn chế.
3.3. Đổi mới phương tiện dạy học
Phương tiện dạy học truyền thống bao gồm tranh ảnh sách giáo khoa, tranh
ảnh sưu tầm, vật thật. Phương tiện hiện đại hiện nay có rất nhiều phong phú như
ứng dụng CNTT, máy thu thanh, máy ghi âm, video, máy chiếu phimTuỳ theo
nội dung bài dạy, tuỳ theo tình hình thực tế về trình độ giáo viên, tuỳ theo trang
thiết bị hiện có của mỗi nhà trường giáo viên lạư chọn thiết bị dạy học phù hợp.
Cùng 1 bài dạy có thể sử dụng các loại đồ dùng dạy học khác nhau làm tăng 
hiệu quả giờ dạy.
Biện pháp thực hiện:
- Tích cực hoá chuẩn bị thiết bị dạy học
- Tự học tập nâng cao trình độ sử dụng kĩ thuật hiện đại
Lưu ý khi sử dụng phương tiện dạy học:
- Tuỳ theo điều kiện cơ sở vật chất, năng lực của giáo viên để lựa chọn
phương tịên dạy học phù hợp
- Khi sử dụng xong phải chú . bảo quản thiết bị dạy học, nhất là thiết bị
 5 D/ C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
 Ho¹t ®éng d¹y Ho¹t ®éng häc
1.æn ®Þnh tæ chøc: (1’) H¸t
2.KiÓm tra bµi cò: (3-5’)
- T¹i sao ph¶i ¨n uèng ®Çy ®ñ? -Tr¶ lêi.
 - NhËn xÐt- §¸nh gi¸.
3.Bµi míi: (30’)
a.Giíi thiÖu bµi:
- Ghi ®Çu bµi. - C¶ líp h¸t bµi: ThËt ®¸ng chª.
 - Nh¾c l¹i.
b.Néi dung:*Ho¹t ®éng 1:
- YC quan s¸t tranh .
 * §Ó ¨n s¹ch b¹n ph¶i lµm g×?
- YC c¸c nhãm th¶o luËn tr¶ 
 - Th¶o luËn theo c©u hái.
lêi c©u hái.
 - C¸c nhãm tr×nh bµy.
- Röa tay ntn lµ ®óng?
- Röa qu¶ ntn míi s¹ch?
 - Röa tay s¹ch b»ng xµ phßng.
 - Röa d­íi vßi n­íc ch¶y, hoÆc röa nhiÒu lÇn 
- B¹n g¸i trong tranh ®ang lµm 
 b»ng n­íc s¹ch.
g×?
 - §ang gät vá qu¶ tr­íc khi ¨n ®Ó ®ì bÞ ngé ®äc.
 - §Ó tr¸nh bÞ ruåi, nhÆng, gi¸n ®Ëu vµo.
Chèt l¹i: §Ó ¨n s¹ch, uèng 
 - §Ó n¬i cao r¸o s¹ch sÏ, óp n¬i kh« r¸o.
s¹ch ta ph¶i: Röa tay tr­íc khi 
¨n, röa s¹ch rau qu¶ vµ gät vá 
 - Nghe.
tr­íc khi ¨n, thøc ¨n ph¶i ®Ëy 
cÈn thËn.
* Ho¹t ®éng 2.
- BiÕt ®­îc nh÷ng viÖc lµm ®Ó 
 * Th¶o luËn nhãm vµ nªu ra nh÷ng ®å uãng mµ 
®¶m b¶o uèng s¹ch.
 m×nh th­êng xuyªn uèng h»ng ngµy hoÆc ­a 
- NhËn xÐt- KÕt luËn.
 thÝch.
 N­íc uèng hîp vÖ sinh lµ 
 - Tr×nh bµy tr­íc líp
n­íc uèng lÊy tõ nguån n­íc 
s¹ch vµ 
Ph¶i ®un s«i tr­íc khi uèng.
* Ho¹t ®éng3:
- YC c¸c nhãm th¶o luËn.
KÕt luËn: ¡n s¹ch, uèng s¹ch * T¹i sao ph¶i ¨n s¹ch, uèng s¹ch.
sÏ gióp chóng ta ®Ò phßng - Th¶o luËn – tr×nh bµy.
®­îc nhiÒu bÖnh ®­êng ruét 
nh­ ®au bông, Øa ch¶y, giun 
s¸n.
4.Cñng cè dÆn dß:(4’)
- CÇn ¨n uèng s¹ch ®Ó phßng 
tr¸nh bÖnh tËt.
- NX tiÕt häc.chuẩn bị bài sau 
 7