Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh Lớp 2

 I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
 Ở Bậc Tiểu học, Tiếng việt là một môn học vô cùng quan trọng trong hệ thống giáo 
dục quốc dân. Trong đó, Chính tả là một trong những phân môn quan trọng nhất của môn 
Tiếng Việt. Phân môn này hình thành cho học sinh tri thức và kỹ năng chính tả, phát triển 
năng lực sử dụng ngôn ngữ ở dạng thức viết và hoạt động giao tiếp. Nếu môn tập viết là dạy 
cho học sinh biết viết tạo ra chữ thì môn chính tả giúp học sinh hình thành năng lực và thói 
quen viết đúng chính tả góp phần giúp các em đọc thông, viết thạo. Bên cạnh đó, chữ viết 
trong phân môn chính tả còn là ký hiệu bằng hình ảnh thị giác ghi lại tiếng nói, mỗi hình nét 
tương ứng với một đoạn âm thanh có ý nghĩa của tiếng nói.
 Chính tả là toàn bộ các quy tắc, quy định về cách viết các đơn vị từ ngữ như cách viết 
hoa, viết tên riêng, cách viết dấu câu. Chính tả là những quy định mang tính xã hội có tính 
chất bắt buộc và thống nhất trong cả nước mà không cho phép sự sáng tạo của cá nhân nào 
trong chữ viết.
 Kỹ năng chính tả thực sự cần thiết đối với mọi người, không chỉ đối với học sinh lớp 
1,2,3 nói riêng mà học sinh tiểu học nói chung khi đọc một văn bản để viết đúng chính tả, 
người đọc có cơ sở để hiểu đúng nội dung văn bản đó. Trái lại một văn bản mắc nhiều sai 
sót về chính tả, người đọc khó nắm bắt nội dung và có thể hiểu sai hoặc không hiểu đầy đủ 
văn bản. Viết chính tả đúng còn giúp học sinh học tốt các phân môn khác, là cơ sở cho việc 
học tốt bộ môn Tiếng Việt ở tiểu học.
 Việc dạy chính tả được đưa vào chương trình từ rất lâu đến nay chúng ta có thể nhìn 
lại và có một số nhận xét qua thực tế giảng dạy giáo viên đều cho rằng: Đây là một phân 
môn cần thiết thể hiện “nét chữ, nết người”. Việc dạy chính tả hiện nay được thực hiện một 
cách có kế hoạch mang tính chủ động qua hệ thống các bài tập ở sách giáo khoa. Giáo viên 
hướng dẫn học sinh học chính tả qua các bài viết (tập chép, nghe viết). Qua làm các bài tập 
điền vần phụ âm đầu, phần vần hoặc qua các bài chính tả rèn kỹ năng viết đúng, viết đẹp. 
Tăng cường kỹ năng viết các văn bản học sinh có ý thức hơn khi viết văn bản trong thực 
tiễn ở một góc độ nào đó. Phân môn chính tả khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong 
việc giúp học sinh kỹ năng viết chữ nhưng do phân môn Chính tả là một phân môn đòi hỏi 
kỹ năng rèn chữ, viết đúng, viết đẹp cho học sinh cho nên giáo viên còn có những hạn chế 
trong việc tổ chức một tiết học sao cho đúng yêu cầu và đạt hiệu quả cao. Dưới cái nhìn của - Phương pháp luyện tập theo mẫu
 - Phương pháp giao tiếp
 II. PHẦN NỘI DUNG
 •
1. Cơ sở lý luận
 Giáo dục Tiểu học là vấn đề chính trị - xã hội quan trọng, có giá trị cơ bản và lâu 
dài, có tính quyết định đối với cuộc đời cá nhân mỗi người. Hiện nay, đổi mới phương pháp 
dạy học phát huy tính tích cực của học sinh là một vấn đề quan trọng. Trong hệ thống giáo 
dục Tiểu học môn Tiếng việt nói chung và phân môn chính tả nói riêng là bộ môn giáo dục 
toàn diện về lĩnh vực đọc, viết. Do đó, học sinh cần phải có vốn sống, vốn hiểu biết nhiều 
về ngôn ngữ, giúp các em nhận thức vấn đề một cách có khoa học, sáng tạo, tiếp thu kiến 
thức nội dung bài học một cách dễ dàng. Vì vậy, người giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học 
có một vị trí đặc biệt quan trọng. Ở đây, lao động của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu 
học là lao động sáng tạo không ngừng, sự sáng tạo đó đòi hỏi phải toàn diện: Sáng tạo trong 
soạn giảng, trong tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi, trong sinh hoạt tập thể và đặc biệt 
là trong các biện pháp giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
 Qua đó ta thấy được vai trò của chữ viết đặc biệt là rèn kĩ năng viết cho học sinh là 
một trong các mục tiêu chính của Bậc tiểu học. Việc rèn kĩ năng viết cho học sinh giúp cho 
học sinh nắm chắc quy tắc chính tả, học môn Tiếng việt tốt hơn, rèn đôi bàn tay khéo léo, 
phát triển tư duy, có óc sáng tạo... Chính vì thế câu nói của bác Phạm Văn Đồng: “Chữ viết 
cũng là một biểu hiện của nết người” đã thể hiện rõ tầm quan trọng của phân môn Chính tả 
cho học sinh trong chương trình tiểu học. Mặt khác, dạy chữ viết đúng chính tả còn bồi 
dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong công việc góp phần rèn luyện 
cho các em tính cẩn thận, chính xác, có óc thẩm mĩ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm.
 Hiểu rõ tầm quan trọng của phân môn này nên nhiều thÕ hô thỢy gi òo ® tr"n trẻ, 
gặp nhiều c«ng S0C c^i tiÕn kiÓu ch-, nội dung và phương pháp giảng dạy nhằm 
nâng cao chấtt lượng chữ viết cho họcc sinh. Phong trự.o “Vẻ s‘ch ch- ®ũp” lan 
rộng khắp cả nước nan chữ viết cho học sinh càng rộng được cfíí thiôn. Trong nhà 
trường phổ thông, phân môn Tiếng Việt có yêu cầu về mặt ngữ âm: phát âm phải hướng đến chữ viết, chưa chú trọng việc rèn chữ.
 Từ những nguyên nhân trên dẫn đến chữ viết của học sinh còn xấu, không đúng mẫu 
chữ quy định trong trường tiểu học, viết còn sai nhiều lỗi chính tả.. Do vậy, để đáp ứng được 
nhu cầu của gia đình, nhà trường và của Phòng giáo dục trong việc rèn "nét chữ, nết người" 
cho học sinh nên tôi chọn đề tài này để nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp hữu hiệu cho quá 
trình “Rèn kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 2”.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
 a. Mục tiêu của giải pháp: Xác định nhiệm vụ và mục tiêu phân môn chính 
tả, không tách rời việc xác định mục tiêu và nhiệm vụ dạy Tiếng Việt ở Tiểu học. Theo 
tôi xác định được mục tiêu của phân môn chính tả là phải cụ thể đúng hướng, đó là 
điều kiện quyết định sự lựa chọn nội dung và phương pháp dạy Chính tả.
 Phân môn Chính tả giải quyết vấn đề dạy cho trẻ biết chữ để học tiếng, dùng chữ để 
học các môn khác và để sử dụng trong giao tiếp. Chính tả là môn học có tính chất thực hành 
và được thực hiện qua 3 bước:
 - Bước 1 : Rèn luyện kỹ năng viết chính tả và kỹ năng nghe, viết đúng mẫu, đúng 
 chính tả:
 + Chính tả đoạn, bài: tập chép hoặc nghe viết một bài hoặc một đoạn có độ dài trên 
dưới 50 chữ (tiếng)
 + Chính tả âm, vần: luyện viết các từ có âm , vần dễ viết sai chính tả do không nắm 
vững quy tắc của chữ quốc ngữ hoặc do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương.
 + Viết chữ đúng mẫu, đúng chính tả, không mắc quá 5 lỗi/1 bài trên dưới 50 chữ.
 + Đạt tốc độ viết khoảng 50 chữ/15 phút.
 - Bước 2 : Kết hợp luyện tập chính tả với việc rèn luyện cách phát âm, củng cố nghĩa 
từ, trau dồi về phát âm Tiếng Việt, góp phần phát triển một số thao tác tư duy (nhận xét, so 
sánh, liên tưởng, ghi nhớ...) cho học sinh.
 - Bước 3 : Bồi dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong công 
việc như: tính cẩn thận, chính xác, có óc thẩm mỹ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm,.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
 Kĩ năng viết đúng, viết đẹp là một kĩ năng phức tạp, đòi hỏi một quá trình lâu dài. 
Trong những năm đầu Bậc Tiểu học, đặc biệt là ở lớp 2, quá trình viết đúng, viết đẹp ngày 
càng nâng cao. Học sinh cần phải rèn chữ viết trong tất cả các phân môn song người giáo 
viên cần chú ý nhiều đến phân môn tập viết và chính tả. Một tuần có một tiết tập viết và hai có được tư thế ngồi thoải mái, ngồi tốt thì ít nhất bàn ghế phải phù hợp với lứa tuổi đó là 
điều kiện giúp các em học tốt suốt buổi. Giáo viên phải hướng dẫn tư thế ngồi ngay từ đầu 
để các em hình thành thói quen. Giáo viên cần kiểm tra và nhắc nhở thường xuyên trong các 
tiết học. Bên cạnh thư thế ngồi viết, ta cần chú ý đến cách cầm bút, cách để vở của học sinh. 
Khi viết ta cầm bút và điều khiển bằng ba ngón tay (ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa) của 
bàn tay phải. Đầu ngón tay trỏ đặt ở phía trên cách đầu bút khoảng 3 cm, đầu ngón tay cái 
giữ bên trái, phía bên phải của bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay giữa. Ba điểm tựa này giữ 
bút và điều khiển ngòi bút dịch chuyển linh hoạt. Khi viết cần có sự phối hợp cử động của 
cổ tay, khuỷu tay và cánh tay luôn tạo cho đôi tay mềm mại khi cầm bút để viết, không viết 
bằng toàn thân. Vở phải để nghiêng về bên trái so với mép bàn từ 20->25 độ để các em dễ 
viết.
 Trước tình hình học sinh còn sai nhiều lỗi chính tả của học sinh trong lớp, tôi đã áp 
dụng một số biện pháp như sau:
 • Luyện kĩ năng nghe, viết: Giáo viên phải đọc rõ ràng, phát âm thật chuẩn để học 
 sinh phối hợp các thao tác như nghe (Giáo viên đọc), viết (Học sinh thao tác), nhìn 
 (Chữ đã viết)... có như vậy học sinh mới viết đúng chính tả được.
 • Luyện đọc, luyện phát âm: Muốn học sinh viết chính tả đúng phải chú trọng đến 
 khâu luyện đọc nhiều lần, không những chỉ ở phân môn tập đọc mà còn ở các môn 
 khác nữa, phải kiên trì sửa lỗi cho từng em.
 Vì có đọc thông thì viết mới thạo mà học sinh đọc còn chậm và sai nhiều thì dẫn 
 đến viết chính tả cũng sai. Bên cạnh đó, giáo viên cần hướng dẫn học sinh học 
 theo nhóm để các em tự phát hiện ra lỗi và chỉnh sửa cho nhau.
 • Giải nghĩa từ: Vì học sinh phát âm chưa đúng nên dẫn đến hiểu nghĩa từ sai, viết 
 sai vì vậy giáo viên cần cho học sinh nắm rõ nghĩa của từ để viết cho đúng:
 Ví dụ: Đọc “ sửa chữa” nhưng lại viết là “sữa chữa”, cho nên cần cho học sinh hiểu 
 được: “ sữa” là chỉ sự vật: sữa mẹ, vú sữa, sữa tươi, uống sữa,... còn “sửa” là chỉ hoạt 
 động: sửa xe, sửa nhà, sửa đồ, sửa soạn,.
 • Phân tích so sánh: Những tiếng dễ lẫn lộn tôi nhấn mạnh những điểm khác nhau 
 để học sinh nhớ.
 Ví dụ: Khi viết tiếng “tre” học sinh dễ lẫn lộn với tiếng ‘che”, giáo viên yêu cầu học 
sinh phân tích cấu tạo hai tiếng này:
“tre”= tr + e + thanh ngang • chén, chảo, chai, chổi, chiếu, chăn, chó, chuột,.Còn từ Hán Việt có dấu nặng, dấu 
 huyền được viết bằng tr như: trường hợp, truy nã, trạm xá, triệu phú,.
 Do đặc trưng của phân môn chính tả, đặc điểm về trình độ nhận thức của học sinh 
 Tiểu học mà giáo viên cần tìm tòi mọi biện pháp, hình thức tổ chức học tập nhằm đạt 
 hiệu quả cao. Ngoài ra, tôi đưa ra một số hoạt động cơ bản theo hướng phát huy tính 
 tích cực của học sinh trong dạy học phân môn chính tả như sau:
 + Hoạt động bằng tổ chức các trò chơi học tập cho học sinh:
 Giáo viên cần chú ý tổ chức trò chơi mang tính giáo dục, gắn liền với nội dung bài 
học, phù hợp với đặc trưng phân môn chính tả. Trò chơi học tập là chơi mà học, học có hứng 
thú. Để tiến hành trò chơi đạt hiệu quả giáo viên cần chú ý thực hiện các bước sau:
 - Giáo viên xác định trò chơi phù hợp với nội dung bài học, đảm bảo khả năng thực 
hiện của học sinh.
 - Học sinh tập dượt trò chơi theo cá nhân (tổ nhóm)
 - Thực hiện trò chơi:
 + Giáo viên hướng dẫn luật chơi và cách tiến hành trò chơi.
 + Học sinh thực hiện trò chơi
 + Học sinh nhận xét, đánh giá
 + Học sinh góp ý, khen ngợi
 - Có thể tổ chức các trò chơi sau: Trò chơi câu đố: Học sinh có thể trả lời câu đố của 
giáo viên hay của các bạn nêu ra và ghi câu giải đố vào bảng con thì xem ai giải đố đúng, 
viết đẹp đúng chính tả.
 - Ví dự': + Con gì có vẩy, có đuôi
 Không ở trên cạn mà bơi dưới hồ?
 + Để nguyên ai cũng nặc nè
 Bỏ nặng thêm sắc ngày hè chói chang
 - Trò chơi tìm từ (mang âm, vần do giáo viên yêu cầu)
 - Trò chơi tiếp sức. *Hướng dẫn học sinh chuẩn bị viết chính tả.
 - Giáo viên đọc đoạn bài viết chính tả cần viết giúp học sinh nắm vững nội dung 
chính tả của bài viết.
 - Hướng dẫn học sinh nhận xét những hình tượng chính tả trong bài (Những chữ nào 
viết hoa? Vì sao phải viết hoa? Chữ đầu dòng viết như thế nào?.)
 - Luyện viết chữ khó hoặc dễ lẫn.
* Đọc bài chính tả cho học sinh viết:
 - Đọc toàn bài một lượt
 - Đọc cho học sinh nghe- viết từng câu ngắn hay cụm từ.
 - Đọc toàn bài học sinh soát chính tả.
 *Chấm, chữa bài chính tả:
 - Mỗi giờ chính tả nên chấm 10-15 học sinh, chấm luân phiên trong giờ chính 
 tả.
 - Nêu hướng khắc phục cho cả lớp, đặc biệt khen những em viết đẹp, đúng mẫu 
 cỡ chữ, dành thời gian khác để học sinh khác quan sát và học tập.
 * Hướng dẫn học sinh làm bài tập chính tả âm, vần
 - Giúp học sinh nắm vững yêu cầu của bài tập.
 - Giúp học sinh chữa một số bài tập làm mẫu.
 - Cho học sinh làm bài vào bảng con, vào vở, giáo viên nhận xét, hướng dẫn 
 học sinh viết đúng, viết đẹp.
 - Chữa toàn bộ bài tập.
 Kết thúc giờ học, giáo viên nêu biểu dương những em viết đẹp, đúng mẫu chữ, 
 đúng chính tả.