Sáng kiến kinh nghiệm Một vài kinh nghiệm dạy tập viết Lớp 2

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN thanh xu©n
 TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH XUÂN TRUNG
 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 MỘT VÀI KINH NGHIỆM DẠY TẬP VIẾT LỚP 2
 Người thực hiện: TRẦN MAI LINH
 Giáo viên: lớp 2A5
 Năm học 2011 – 2012 Chính vì vậy thấy được tầm quan trọng của môn tập viết, tôi đa đi sâu tìm 
hiểu, học hỏi và nghiên cứu ra những yếu tố biện pháp giúp học sinh viết chữ đẹp , 
mong các em trở thành những con người phát triển toàn diện, có ích cho đất nước.
2. Mục đích nghiên cứu :
Qua đề tài này, tôi muốn góp phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học môn 
Tập viết để tìm ra phương pháp giúp giáo viên rèn luyện cho học sinh lớp 2 viết 
đẹp hơn, đặc biệt chữ hoa tốt hơn.
3. Đối tượng nghiên cứu :
Học sinh lớp 2A5 và học sinh khối 2 – Trường tiểu học Thanh Xu©n Trung - 
Quận Thanh Xu©n – TP Hà Nội.
4. Thời gian nghiên cứu :
Năm học: 2009 – 2010
Năm học: 2010 – 2011
Năm học: 2011 – 2012
5. Thuận lợi :
 - Trong những năm trở lại đây, việc rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu 
học được Bộ Giáo Dục, Sở Giáo Dục, Phòng Giáo Dục, đặc biệt là Ban giám hiệu, 
các thầy cô và các bậc phụ huynh rất quan tâm. Chính vì thế, mục tiêu rèn chữ cho 
học sinh lớp 1 cũng như lớp 2 được đặt lên hàng đầu.
 - Mỗi giáo viên được trang bị bộ chữ dạy Tập viết.
 - Giáo viên được tham dự những chuyên đề về Tập viết và các cuộc thi “Viết 
chữ đẹp”, “Triển lãm vở sạch chữ đẹp”...để học hỏi và trau dồi kiến thức, trau dồi 
kinh nghiệm.
 - Hàng tuần, học sinh đều có thêm tiết học để luyện viết thêm.
 - Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, phù hợp và cụ thể. Đặc biệt, học sinh 
còn được luyện thêm về cách viết chữ nghiêng.
6. Khó khăn :
- Vở Tập viết của học sinh còn mỏng nên rất dễ bị nhoè.
 - Trình độ học sinh không đồng đều nên gặp nhiều khó khăn trong việc kèm 
các cháu học tập, đặc biệt là trong môn Tập viết.
 2 Từ loại bút và mực thích hợp đến cách chọn vở, chọn bảng và phấn viết 
cũng được tôi lưu tâm đến. Hướng dẫn học sinh, phụ huynh tìm mua cho các em 
những quyển vở có đường kẻ tin đều, rõ ràng và khi viết không bị nhoè mực. Được 
sự ủng hộ từ phía nhà trường, có vở của nhà trường được sản xuất với chất lượng 
cao, giấy không bị thấm mực. Đối với vở tập viết có nhãn vở, có tờ lót tay khi viết 
để thấm mồ hôi ở tay ra giấy trong mùa hè, mùa thu.
 Thực tế dạy viết hiện nay cho thấy sử dụng bảng con trong việc rèn chữ cho 
học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 1 vẫn là tối ưu nhất. Có nhiều học sinh được bố 
mẹ mua cho bảng làm chất liệu mêca màu trắng, dùng bút dạ viết bảng. Dùng loại 
bảng và bút này có nhiều hạn chế: bảng trơn, học sinh viết không chủ động, mực ra 
đậm nhạt không đều, khi xoá dễ gây bẩn, mất vệ sinh. Hơn nữa, do bút to quá cỡ 
tay cầm bút của học sinh khiến các em khó điều khiển ngòi bút khi viết chữ.
 Cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đưa ra những quyển vở, bút 
chì, bút mực để phụ huynh tham khảo. Riêng bảng con thì tôi thống nhất toàn lớp 
để tránh tình trạng của em này thì có ô to, bảng của em kia thì có ô nhỏ sẽ gây khó 
khăn khi dạy Tập viết.
 2.2. Sử dụng các đồ dùng trực quan khi dạy học Tập viết:
 2.2.1 Những đồ dùng dạy Tập viết hiện nay:
 Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ, 
nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những đồ dùng 
này nhằm mục đích là giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ viết, có ý 
thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết 
chữ theo hướng “Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử 
dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học.
 - Mẫu chữ trong khung chữ phóng to theo bảng mẫu chữ hiện hành treo trên 
lớp. Bảng mẫu chữ cần cố định thường xuyên để giáo viên có thể chủ động sử 
dụng khi cần thiết không chỉ trong giờ Tập viết mà ngay trong cả những môn học 
khác khi có học sinh viết chưa đúng mẫu chữ.
 - Bộ mẫu chữ in theo quy định cho giáo viên.
 4 - Giáo viên cũng có thể dùng đồ dùng này hướng dẫn học sinh cách viết một 
 con chữ hoàn chỉnh.
 Ví dụ: Trong bài Tập viết “Chữ hoa A” (lớp 2), giáo viên dùng que chỉ và đưa 
ra hệ thống câu hỏi:
 (?) Các con nhìn lên bảng và cho cô biết đây là chữ gì? (chữ A hoa)
 (?) Chữ A hoa được cấu tạo bởi mấy nét? (gồm 3 nét)
 (?) Cho cô biết nét thứ nhất của chữ A hoa là nét gì? (nét 1 gần giống nét 
 móc ngược (trái) và hơi lượn ở phía trên và nghiêng về phía bên phải).
 (?) Nét thứ 2 là nét gì? (giáo viên lật trang thứ ba ra và yêu cầu học sinh nêu: 
 nét 3 là nét lượn ngang)
Giáo viên chốt lại bằng câu hỏi: “Chữ A hoa gồm mấy nét chữ ghép lại?”
b) Đồ dùng viết hoàn chỉnh một chữ cái bằng cách di chuyển nam châm (dùng để 
hướng dẫn các nét tạo thành con chữ):
* Mục đích sử dụng của đồ dùng: Giúp học sinh điều chỉnh 1 chữ cái đúng yêu cầu 
từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc.
* Cách làm đồ dùng:
 - Một tờ bìa cứng khổ A4 có in mẫu chữ hoa hoặc thường theo đúng quy 
định.
 - Hai viên nam châm tròn, một viên có dán giấy màu đỏ ở trên, một viên để 
nguyên.
* Cách sử dụng đồ dùng:
 Giáo viên dùng thao tác viết ở phía sau tờ bìa bằng cách di chuyển viên nam 
châm không có giấy màu đỏ. Di chuyển viên nam châm đúng theo quy trình viết 
một con chữ từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc nét bút để viên nam châm có dán 
giấy màu đỏ phía trước đúng khi giáo viên viết một con chữ cái.
 Ví dụ: Hướng dẫn bài Tập viết “Chữ A hoa”
 Giáo viên giảng: Từ điểm đặt bút ở đường kẻ ngang thứ 3, viết nét móc 
ngược (trái) từ dưới lên, nghiêng về bên trái và lượn ở phía trên, dừng bút ở đường 
kẻ 6. Từ điểm dừng bút của nét 1, chuyển hướng bút viết nét móc ngược phải, 
 6 cũng luôn hỏi lại học sinh cầm bút và cách đặt vở. Những yếu tố tưởng chừng 
không quan trọng nhưng thực chất đã góp phần tích cực vào việc rèn chữ cho học 
sinh.
 2.4. Rèn kỹ năng viết cho học sinh:
 Trong quá trình dạy Tập viết và trong các hướng dẫn học, tôi sẽ củng cố, 
nhắc lại và khác sâu cho các em nhớ lại cách viết tử những ngày đầu các em cầm 
bút ở lớp 1.
 a) Trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhó các đường kẻ trong 
bảng con và trong vở Tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao 
chất lượng dạy viết chữ.
* Bảng con:
1. Đường kẻ ngang trên 3. Đường kẻ ngang dưới
2. Đường kẻ ngang giữa 4. Đường kẻ ngang phía dưới
 Có những chữ cái cao hơn một đơn vị được xác định bằng đường kẻ ngang 
trên và đường kẻ ngang dưới: a, o, c...
 Có những chữ cái cao 2 đơn vị rưỡi được xác định bằng đường kẻ ngang 
trên, đường kẻ ngang giữa và đườn kẻ ngang dưới: b, g, h...
* Vở Tập viết (vở in và vở ô li):
 Vở tập viết của các em đã có sẵn đường kẻ, giáo viên cần hướng dẫn để các 
em nắm được một số quy ước về cách gọi.
 b) Giúp học sinh củng cố, nhớ lại và nắm chắc các nét cơ bản:
 Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Với một số kinh 
nghiệm bản thân cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: nếu học 
sinh viết các nét cơ bản không đúng, không đẹp thì việc viết xấu, viết sai là điều 
không tránh khỏi. Vì vậy tôi sẽ củng cố lại cho các em cách viết các nét cơ bản. 
Chú ý điểm đặt bút, dừng bút.
 Chẳng hạn với nét khuyến xuôi (), nét khuyết ngược (), học sinh không rèn 
viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được tạo bởi 2 nét đó 
 8 - Ngoài ra giáo viên phải lưu tâm nhắc nhở học sinh viết ... chữ bằng một 
con chữ không tưởng tượng. Viết sát quá hoặc xa quá đều không được.
 - Tầm quan trọng của viết dấu thanh:
 Dấu thanh không được viết to quá, bé quá và phải viết đúng vị trí. Thực tế 
trong những năm dạy Tiếng Việt lớp 2 tôi thấy học sinh thường mắc tình trạng các 
dấu thanh viết cao quá, ảnh hưởng lớn đến chất lượng chữ viết. Tôi luôn nhắc học 
sinh dấu viết vừa phải và gần chữ nhưng không được dính vào chữ.
 Và đặc biệt lưu tâm đến những em hay viết dấu sai vị trí thường gọi lên bảng 
viết nhiều lần để các bạn nhận xét
 * Với học sinh Tiều học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, thiếu 
kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh 
chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: 
viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, 
viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có nhiều 
cố gắng thì tôi sẽ cho điểm động viên, tuyên dương trước lớp để các em khác nhìn 
vào noi theo.
 * Với học sinh, việc củng cố bài của giáo viên cũng góp phần rất quan trọng 
để tạo hứng thú cho học sinh, Giáo viên có tiến hành theo cách sau để thu hút học 
sinh đến với các giờ Tập viết theo:
 - Cho học sinh nhận xét bài viết của bạn và bài viết của chính mình để các 
em nhận ra những điểm được và chưa được để sửa chữa.
 - Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu.
 - Tổ chức một số trò chơi để tánh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh: Thi viết 
chữ đẹp, Thi viết nhanh...
 - Sau khi học sinh viết xong bài, giáo viên cần chấm điểm ngay một số vở, 
sửa lỗi sai cho học sinh: tuyên dương những bài viết tốt.
 * Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi 
còn trực tiếp gặp gỡ phụ huynh của em đó trao đổi và cùng ra hướng giải quyết hay 
thống nhất cách dạy nhằm giúp học sinh tiến bộ hơn.
 10 3. KÕt qu¶ 
 Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tập viết nên những việc làm trên 
đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ Tập viết. Nếu so với 
đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì 
chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp: tốc độ viết của học 
sinh đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên.
 Cụ thể là:
 - Nhiều em viết chữ đúng chuẩn, đẹp, sạch.
 - Một số em thời gian đầu còn bị điểm thấp nhưng giờ đã được điểm 7 – 8 
môn học này.
 - Chữ viết của các em tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chứ quy định và 
đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn.
 - Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận.
 - Lớp đạt lớp Vở sạch chữ đẹp.
 12 -Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để học hỏi kinh nghiệm của các 
đồng nghiệp, các trường có phong trào “Vở sạch – Chữ đẹp” tiêu biểu.
 Trên đây là một vài ý kiến tôi mạnh dạn đưa ra. Tôi rất mong có sự bổ sung, 
góp ý kiến Ban giám hiệu và các đồng chí giáo viên trong khối, trong trường.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Hà nội, ngày 02 tháng 04 năm 2012
 Người viết
 TrÇn Mai Linh
 14 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dạy và học Tập viết ở Tiểu học
(Trần Mạnh Cường – Phan Quang Thân – Nguyễn Hữu Cao – NXB Giáo dục)
2. Yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng các lớp 1, 2, 3, 4
(Bộ Giáo dục và Đào tạo)
3. Dạy Tập viết ở Tiểu học
(Lê A - Đỗ Xuân Thảo – Trịnh Đức Minh – NXB Giáo dục)
4. Giải đáp 88 câu hỏi về giảng dạy Tiếng Việt ở Tiểu học.
(Lê Hữu Tỉnh – Trần Mạnh Hưởng – NXB Giáo dục)
5. Sách giáo viên Tiếng Việt lớp 2
6. Thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 2.
7.Phạm Văn Đồng “Dạy nét chữ nết người”
(Báo Tiền Phong số 1760. Ra ngày 18 – 1 - 1968)
 16