Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm dạy tập viết Lớp 2

 PHẦN I:
 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Đi học là một bước ngoặt lớn trong đời trẻ. Năm đầu tiên cắp sách đến trường, trẻ 
vô cùng bỡ ngỡ với việc chuyển hoạt động chủ đạo từ vui chơi sang học tập. Người ta 
thường nói: Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học 
đọc, học viết. Bởi vậy vấn đề rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiều học là vô cùng quan 
trọng và cấp thiết bởi chữ viết của học sinh, đặc biệt là của học sinh đầu cấp Tiểu học đặt 
nền móng cơ bản cho toàn bộ quá trình học tập, rèn luyện cho học sinh những phẩm chất 
đạo đức tôt như: tinh thần kỷ luật, tính cẩn thận và óc thẩm mĩ. Cố vấn Phạm Văn Đồng 
đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết 
cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với 
mình cũng như với thầy và bạn đọc bài vở của mình...”
 Tính đến nay, Bộ Giáo Dục đã nhiều lần ban hành những quy định về thay đổi chữ 
viết ở Tiểu học. Sau nhiều lần thay đổi, chúng ta lại quay trở về vơi mẫu chữ mềm mại, 
thanh gọn trước kia nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp và có thẩm mĩ hơn. Tuy nhiên, sau 
mỗi lần thay đổi như vậy lại có những điều làm được và chưa làm được. Thực trạng chữ 
viết của học sinh hiện nay còn xấu và thiếu chính xác. Các em còn viết sai, viết quá chậm 
hay có những học sinh viết tốt, nhanh, làm tính giỏi nhưng viết quá xấu, trình bày không 
sạch sẽ, rõ ràng thì không thể trở thành một học sinh giỏi toàn diện được. Điều đó ảnh 
hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói 
chung. Là một gioá viên dạy lớp 2, tôi nhận thấy Tập viết là một trong những phân môn 
có tầm quan trọng đặc biệt. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ cho học sinh, nhất là học sinh 
lớp 1, lớp 2 lại càng quan trọ ng hơn. Vậy nên, tôi rất muốn giảng dạy môn Tập viết thật 
tố t để học sinh viết đẹp hơn, sạch hơn và cẩn thận hơn. Đó cũng là nhằm nâng cao chất 
lượng dạy- học ở Tiểu học nói chung và dạy - học chữ viết nói riêng.
 Chính vì vậy thấy được tầm quan trọng của môn tập viết, tôi đa đi sâu tìm hiểu, học 
hỏi và nghiên cứu ra những yếu tố biện pháp giúp học sinh viết chữ đẹp , mong các em 
trở thành những con người phát triển toàn diện, có ích cho đất nước. -Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, phù hợp và cụ thể. Đặc biệt, học sinh còn 
được luyện thêm về cách viết chữ nghiêng.
 2. KHÓ KHĂN:
 - Vở Tập viết của học sinh còn mỏng nên rất dễ bị nhoè.
 - Trình độ học sinh không đồng đều nên gặp nhiều khó khăn trong việc kèm các 
cháu học tập, đặc biệt là trong môn Tập viết.
 PHẦN IV:
 BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 I.NHỮNG CĂN CỨ:
 1.Vị trí môn Tập viết ở Tiểu học (như đã trình bày ở phần I)
 2. Khả năng viết chữ và thực trạng dạy Tập viết của giáo viên Tiểu học hiện nay:
 Về cơ bản, giáo viên Tiểu học chữ viết đạt chuẩn theo mẫu. Tuy nhiên tỷ lệ giáo 
viên viết chữ đẹp chưa cao. Có những giáo viên còn viết theo thói quen của mình. Việc 
chuẩn bị cho một giờ dạy Tập viết của giáo viên cũng như việc cho điểm và nhận xét 
trong vở học sinh cũng chưa được chu đáo mà việc dạy Tập viết của giáo viên ở các lớp 
Tiểu học phải được tiến hành theo hai khâu cơ bản sau:
 - Soạn giáo án Tập viết:
 - Thực hiện giáo án trong giìơ dạy trên lớp.
 Nhận thức của người lãnh đạo và người dạy về vai trò của môn Tập viết chưa sâu 
sắc. Trong môn Tiếng Việt, chưa thực sự coi trọng phân môn Tập viết như các phân môn 
Tập đọc, Luyện từ và câu... Vì thế, chưa tạo được sự hững thú khi dạy và học các phân 
môn này. ở trong một số trường khi đi kiểm tra, giáo án Tập viết vẫn còn một số giáo 
viên chưa hướng dẫn học sinh một cách cơ bản và tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mấu, chưa 
kết hợp nhần nhuyễn việc dạy viết chữ với việc dãy nghĩa của từ, chưa hướng dẫn học 
sinh cách trình bày theo từng loại văn bản (thơ, văn xuôi). trạng của em này thì có ô to, bảng của em kia thì có ô nhỏ sẽ gây khó khăn khi dạy Tập 
viết.
 2.Sử dụng các đồ dùng trực quan khi dạy học Tập viết:
 2.1 Những đồ dùng dạy Tập viết hiện nay:
 Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ, nó hỗ 
trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những đồ dùng này nhằm 
mục đích là giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ viết, có ý thức viết đúng 
mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết chữ theo hướng “Đổi 
mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử dụng trong quá trình dạy bài 
mới, luyện tập hoặc củng cố bài học.
 - Mẫu chữ trong khung chữ phóng to theo bảng mẫu chữ hiện hành treo trên lớp. 
Bảng mẫu chữ cần cố định thường xuyên để giáo viên có thể chủ động sử dụng khi cần 
thiết không chỉ trong giờ Tập viết mà ngay trong cả những môn học khác khi có học sinh 
viết chưa đúng mẫu chữ.
 -Bộ mẫu chữ in theo quy định cho giáo viên.
 2.2 Đồ dùng tự làm đạt hiệu quả trong việc dạy - học Tập viết:
 Để việc dạy Tập viết có hiệu quả, giáo viên có thể nghiên cứu tự làm các loại đồ 
dùng trực quan rất hữu ích cho việc dạy học Tập viết như: chữ mẫu phần từ ứng dụng để 
học sinh nhìn rõ cách viết, điểm đặt bút từ đâu đến đâu để viết cho liền mạch và giúp cho 
thao tác của giáo viên được nhanh hơn.
 Hay loại đồ dùng tự làm cũng rất tiện lợi cho các loại bảng con có đính nam châm ở 
sau để viết trực tiếp lên bảng cho học sinh lên viết để học sinh ngồi dưới dễ dàng nhận 
xét.
 a) Đồ dùng lật từng trang hiện ra từng nét (dùng để phân tích chữ mẫu):
 *Mục đích sử dụng của đồ dùng: Giúp học sinh nắm rõ cấu tạo, kích thước 
của con chữ: • (?) Chữ A hoa được cấu tạo bởi mấy nét? (gồm 3 nét)
 • (?) Cho cô biết nét thứ nhất của chữ A hoa là nét gì? (nét 1 gần giống nét móc 
ngược (trái) và hơi lượn ở phía trên và nghiêng về phía bên phải).
 • (?) Nét thứ 2 là nét gì? (giáo viên lật trang thứ ba ra và yêu cầu học sinh nêu: nét 
3 là nét lượn ngang)
 Giáo viên chốt lại bằng câu hỏi: “Chữ A hoa gồm mấy nét chữ ghép lại?”
 b) Đồ dùng viêt hoàn chỉnh một chữ cái bằng cách di chuyển nam châm (dùng 
để hướng dẫn các nét tạo thành con chữ):
 *Mục đích sử dụng của đồ dùng: Giúp học sinh điều chỉnh 1 chữ cái đúng yêu 
cầu từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc.
 * Cách làm đồ dùng:
 -Một tờ bìa cứng khổ A4 có in mẫu chữ hoa hoặ c thường theo đúng quy định.
 - Hai viên nam châm tròn, một viên có dán giấy màu đỏ ở trên, một viên để 
nguyên.
 * Cách sử dụng đồ dùng:
 Giáo viên dùng thao tác viết ở phía sau tờ bìa bằng cách di chuyển viên nam châm 
không có giấy màu đỏ. Di chuyển viên nam châm đúng theo quy trình viết một con chữ 
từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc nét bút để viên nam châm có dán giấy màu đỏ phía 
trước đúng khi giáo viên viết một con chữ cái.
 Ví dụ: Hướng dẫn bài Tập viết “Chữ A hoa”
 Giáo viên giảng: Từ điểm đặt bút ở đường kẻ ngang thứ 3, viết nét móc ngược (trái) 
từ dưới lên, nghiêng về bên trái và lượn ở phía trên, dừng bút ở đường kẻ 6. Từ điểm 
dừng bút của nét 1, chuyển hướng bút viết nét móc ngược phải, dừng bút ở đường kẻ 
ngang 2, (vừa nói, giáo viên vừa di chuyển viên nam châm ở phía sau tờ bìa).
 (?) Đến đây, cô đã viết xong chữ A chưa? tích cực vào việc rèn chữ cho học sinh.
 2.4. Rèn kỹ năng viết cho học sinh:
 Trong quá trình dạy Tập viết và trong các hướng dẫn học, tôi sẽ củng cố, nhắc lại và 
khác sâu cho các em nhớ lại cách viết tử những ngày đầu các em cầm bút ở lớp 1.
 a) Trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhó các đường kẻ trong bảng con 
và trong vở Tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy 
viết chữ.
 1
 2
 3
 4
 * Bảng con:
 1. Đường kẻ ngang trên 3. Đường kẻ ngang dưới
 2. Đường kẻ ngang giữa 4. Đường kẻ ngang phía dưới
 Có những chữ cái cao hơn một đơn vị được xác định bằng đường kẻ ngang trên và 
đường kẻ ngang dưới: a, o, c...
 Có những chữ cái cao 2 đơn vị rưỡi được xác định bằng đường kẻ ngang trên, 
đường kẻ ngang giữa và đườn kẻ ngang dưới: b, g, h...
 * Vở Tập viết (vở in và vở ô li):
 Vở tập viết của các em đã có sẵn đường kẻ, giáo viên cần hướng dẫn để các em 
nắm được một số quy ước về cách gọi. b) Giúp học sinh củng cố, nhớ lại và nắm chắc 
các nét cơ bản: em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn. Vì vậy, tôi cũng cho các em luyện thêm cách viết 
theo nhóm trong các tiết hướng dẫn học.
 d)Hướng dẫn viết nối nét:
 Khi học sinh đã viết các con chữ đúng mẫu, thì việc hướng dẫn nối chữ cũng rất 
quan trọng. Học sinh biết cách nối chữ thì bài viết mới rõ ràng đều và đẹp được hơn nữa 
mới đảm bảo được tốc độ viết ở những lớp trên.
 Tôi hướng dẫn kỹ học sinh cách điều tiết điểm DB của chữ đứng trước sao cho hợp 
lý. Ví dụ chữ “uê”. Cần điều tiết điểm bắt đầu của chữ ê đi sau thấp xuống một chút và 
kéo dài, nét kết thúc của chữ cái đứng trước lên cao một chút.
 - Ngoài ra giáo viên phải lưu tâm nhắc nhở học sinh viết ... chữ bằng một con chữ 
không tưởng tượng. Viết sát quá hoặc xa quá đều không được.
 -Tầm quan trọng của viết dấu thanh:
 Dấu thanh không được viết to quá, bé quá và phải viết đúng vị trí. Thực tế trong 
những năm dạy Tiếng Việt lớp 2 tôi thấy học sinh thường mắc tình trạng các dấu thanh 
viết cao quá, ả nh hưởng lớn đến chất lượng chữ viết. Tôi luôn nhắc học sinh dấu viết vừa 
phải và gần chữ nhưng không được dính vào chữ.
 Và đặc biệt lưu tâm đến những em hay viết dấu sai vị trí thường gọi lên bảng viết 
nhiều lần để các bạn nhận xét
 *Với học sinh Tiều học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, thiếu kiên 
trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh chóng cho hết 
bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: viết từng dòng theo hiệu 
lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của 
học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi sẽ cho điểm động viên, 
tuyên dương trước lớp để các em khác nhìn vào noi theo.
 *Với học sinh, việc củng cố bài của giáo viên cũng góp phần rất quan trọng để 
tạo hứng thú cho học sinh, Giáo viên có tiến hành theo cách sau để thu hút học sinh đến -Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận.
 -Lớp đạt lớp Vở sạch chữ đẹp.
 PHẦN VI
 BÀI HỌC KINH NGHIỆM - KẾT LUẬN - ĐỀ XUẤT
 1. Bài học kinh nghiệm:
 Đối với mỗi giáo viên:
 - Đòi hỏi đầu tiên theo tôi đó là sự tận tâm, nhiệt tình, yêu thương con trẻ. Trong 
mỗi giờ dạy, người giáo viên phải tạo được sự say mê cho bản thân mình cũng như hứng 
thú cho học sinh.
 - Thường xuyên rèn luyện để có chữ viết mẫu chuẩn đẹp (vì tư duy của trẻ chủ 
yếu là trực quan và rất thích bắt chước theo cô giáo).
 - Chuẩn bị đồ dùng dạy học một cách cẩn thận, có chọn lọc và sáng tạo.
 - Luôn tạo hứng thú cho các em trong các giờ học bằng nhiều hình thức như: sưu 
tầm tranh ảnh, chữ mẫu đẹp để phục bài học.
 - Tuyên dương khen thưởng kịp thời những em có nhiều cố gắng, có tiến bộ trong 
việc “Rèn chữ - Giữ vở”.
 2.Kết luận:
 Trên đây là một số suy nghĩ và những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong việc rèn 
chữ cho học sinh lớp 2.
 Tôi tin rằng, nếu mỗi giáo viên luôn có ý thức rèn luyện và tận tâm dạy bảo thì chắc 
chắn các em sẽ có những bài viế t đẹp, sạch sẽ. Sau này, các em sẽ trở thành những con 
người có tính cẩn thận, kiên trì, làm việc có khoa học, xứng đáng là những chủ nhân tương 
lai của đất nước.
 3. Đề xuất ý kiến:
 Để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, tôi xin có một vài đề xuất sau: TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Dạy và học Tập viết ở Tiểu học
(Trần Mạnh Cường - Phan Quang Thân - Nguyễn Hữu Cao - NXB Giáo dục)
2. Yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng các lớp 1, 2, 3, 4
(Bộ Giáo dục và Đào tạo)
3.Dạy Tập viết ở Tiểu học
(Lê A - Đỗ Xuân Thảo - Trịnh Đức Minh - NXB Giáo dục)
4. Giải đáp 88 câu hỏi về giảng dạy Tiếng Việt ở Tiểu học.
(Lê Hữu Tỉnh - Trần Mạnh Hưởng - NXB Giáo dục)
5. Sách giáo viên Tiếng Việt lớp 2
6. Thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 2.
7. Phạm Văn Đồng “Dạy nét chữ nết người”
(Báo Tiền Phong số 1760. Ra ngày 18 - 1 - 1968)