Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh Lớp 2 Trường TH Hoàng Lâu

 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
 1. Lời giới thiệu 
 Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trò rất to lớn, âm nhạc đem đến những 
khoái cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống con 
người. Học sinh tiểu học ở lứa tuổi từ 6 đến 11 là lứa tuổi rất nhạy cảm với âm 
nhạc. Cuộc sống của các em không thể thiếu được loại hình nghệ thuật này. Môn 
âm nhạc giúp các em hướng tới cái đẹp, góp phần giáo dục các em trở thành những 
người có đạo đức. Ngoài ra nó còn giúp các em có tâm hồn phong phú và bớt mệt 
mỏi sau những giờ học căng thẳng.
 Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi phải có 
sự hứng thú cao trong học tập. Từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát 
huy tính tích cực của học sinh. Từ tâm lí học sinh là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động 
ham thích ca hát. Nếu giáo viên gây được tính tích cực hứng thú trong bài dạy sẽ 
tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách hiệu quả. 
 Âm nhạc là một trong những nội dung nằm trong chương trình giáo dục bậc 
Tiểu học và quan trọng hơn, nó là một “Phương tiện giáo dục” hấp dẫn mang 
tính đặc thù. Môn Âm nhạc nhằm giúp học sinh thoải mái, tự tin, mạnh dạn trong 
học tập. Vì là một môn mang tính đặc thù riêng cho nên để dạy tốt môn học này 
trong nhà trường Tiểu học đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ nghiệp vụ sư 
phạm cao, có suy nghĩ sáng tạo chủ động tìm tòi những hình thức biện pháp để 
giảng dạy nội dung các bước sao cho nhẹ nhàng sinh động, hấp dẫn và mạng lại 
hiệu quả giáo dục thẩm mỹ cao.
 Nhiệm vụ của người giáo viên dạy môn Âm nhạc là giúp cho các em có 
thêm một số bài hát, kỹ năng ca hát, kỹ năng thực hành tập đọc nhạc giúp cho các 
em nâng cao lòng ham thích nghệ thuật Âm nhạc xây dựng và hình thành thị hiếu 
thẩm mỹ Âm nhạc tốt, có thói quen ca hát từ đó tạo nên năng lực nhạy bén trong 
quá trình tiếp thu sự phát triển về trí tuệ và tình cảm gần gũi thân thiện với tất cả 
mọi người xung quanh.
 1 Từ những lí do nêu trên tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao 
chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2.”
 2. Tên sáng kiến
 Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2
 3. Tác giả sáng kiến: Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm 
nhạc cho học sinh lớp 2
 - Họ và tên: Trương Thanh Toản
 - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học Hoàng Lâu - Tam Dương - 
Vĩnh Phúc
 - Số điện thoại: 0973 655 128
 - E- mail: truongthanhtoan.c1hoanglau@vinhphuc.edu.vn
 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
 Trương Thanh Toản - Giáo viên trường Tiểu học Hoàng Lâu, huyện Tam 
Dương, tỉnh Vĩnh Phúc
 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
 Môn Âm nhạc lớp 2 trong trường Tiểu học 
 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 9/2018
 7. Mô tả bản chất của sáng kiến
 7.1. Về nội dung của sáng kiến 
 7.1.1. Cơ sở thực tiễn
 Khi nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sau khi học song bậc tiểu học 
ngoài các kiến thức của môn âm nhạc với yêu cầu cần đạt thì học sinh của tôi còn 
có phát triển được năng lực của mình đến mức tối đa, đảm bảo cho mọi khả năng 
của học sinh nắm được công cụ quan trọng góp phần đào tạo nhân tài ngay từ 
trong nhà trường phổ thông. Từ đó hình thành thị hiếu thẩm mỹ Âm nhạc cho học 
sinh, các em có thói quen ca hát từ đó tạo nên năng lực nhạy bén trong quá trình 
 3 quen với việc thể hiện chính xác cao độ, trường độ của âm thanh dựa trên giai điệu bài 
hát.
 7.1.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
 7.1.2.1. Đặc điểm của học sinh tiểu học
 Đối với các em học sinh khối 1, 2, 3 chủ yếu là các em học phân môn 
học hát, chưa biết các kí hiệu âm nhạc, chưa biết đọc tên nốt nhạc nên khi các 
em học lên lớp 4, 5 bắt đầu có các bài tập nhạc các em gặp rất nhiều khó khăn 
trong việc đọc nhạc.
 Với mong muốn nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2 
có thể nhận biết và nhớ được các kí hiệu Âm nhạc tôi nghiên cứu các biện pháp 
giúp các em nhận biết và nhớ lâu một số kí hiệu âm nhạc cho HS lớp 2. Từ đó chỉ 
ra ưu điểm của phương pháp này để đồng nghiệp chia sẻ nhằm nâng cao chất 
lượng môn học cho học sinh.
 - Các biện pháp đưa ra trong đề tài dễ hiểu, áp dụng phù hợp với tất cả đối 
tượng học sinh.
 - Giáo viên có thể lựa chọn các biện pháp phù hợp với từng bài bằng hình 
thức trò chơi "Học mà chơi, chơi mà học" thay cho phương pháp dạy truyền thống 
không gây sức ép cho HS trong quá trình học tập. Đối với phương pháp này các 
tạo cho các em niềm vui, hứng thú say mê học tập mà vẫn đạt hiệu quả 
 Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học. 
Vấn đề học và kết quả học tập của các em là rất quan trọng, điều đó không chỉ phụ 
thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức mà còn phụ thuộc vào 
phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập 
của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn xã 
hội.
 Vậy làm thế nào để các em không những biết hát đúng giai điệu, đúng tính 
chất các bài hát mà đặc biệt các em còn nhận biết được các nốt nhạc và các kí hiệu 
âm nhạc thường gặp trong quá trình học hát và tập đọc nhạc. Trước tiên GV phải 
tạo được động cơ, hứng thú học tập cho học sinh, nghiên cứu kĩ nội dung bài dạy 
 5 với âm nhạc và có cơ hội để học hát. Ngoài ra phần lớn học sinh đều thích học 
môn Âm nhạc và thích được học hát.
 * Khó khăn
 - Nhiều phụ huynh còn coi trọng môn Toán, Tiếng việt, xem nhẹ môn Âm 
nhạc, chưa quan tâm đầu tư thỏa đáng đến môn học này.
 - Ngoài ra học sinh còn có thói quen thụ động trong quá trình học tập, trong 
giờ học âm nhạc cụ thể là phân môn học hát, các em chưa chủ động tìm hiểu bài 
mà chỉ trông chờ vào giáo viên để hát lại một cách máy móc. Đối với các kí hiệu 
ghi trên bài hát thì các em tỏ ra lúng túng trong việc ghi nhớ. 
 - Học sinh đa số là con nông dân việc nhận thức về học năng khiếu cho con 
còn hạn chế, chưa được chú trọng như các môn Toán, Tiếng Việt. Vì vậy phụ 
huynh chưa đầu tư cho con về thời gian, vật chất để học bộ môn này trong thực 
tế. 
 - Cơ sở vật chất của nhà trường còn hạn chế, đồ dùng để các em thực hành 
trên lớp còn ít, chưa có phòng chức năng phần nào làm ảnh hưởng đến việc học 
tập và thực hành của các em.
 7.1.3. Các giải pháp cải tiến
 Căn cứ vào những thuận lợi và khó khăn trên trải qua nhiều năm giảng dạy 
tôi đúc rút ra một số kinh nghiệm bồi dưỡng, giảng dạy cho học sinh. Sau đây là 
một số giải pháp tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy.
 7.1.3.1. Giải pháp 1: Đổi mới phương pháp dạy
 Phương pháp dạy là một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong quá 
trình giảng dạy. Đối với một người giáo viên giỏi về chuyên môn chưa đủ mà còn 
cần có phương pháp giảng dạy tốt. Nếu phương pháp giảng dạy của giáo viên còn 
bị hạn chế về kiến thức thì người giáo viên truyền đạt cho học sinh sẽ trở nên khó 
khăn và nặng nề với các em. Ngược lại nếu người thầy có phương pháp hướng 
dẫn học sinh tốt thì các em sẽ cảm thấy tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng. 
Chính vì vậy người giáo viên muốn khẳng định vị trí, vai trò của mình trong sự 
 7 - Cho lớp hát ôn lại một bài hát lớp 1
 3. Bài mới
 a. Giới thiệu – ghi bảng
 b. Giảng bài mới
 Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1
A. Giới thiệu - Giới thiệu bài hát, tên tác giả, - Ngồi ngay ngắn chú ý lắng 
bài nội dung bài hát nghe
B. Hát mẫu - Hát mẫu hoặc bật băng đĩa - Nghe hát mẫu
 bài hát cho học sinh nghe
C. Đọc lời ca - Hướng dẫn học sinh đọc lời 
 ca: - Tập đọc lời ca theo hướng 
 dẫn của giáo viên.
 + Đọc mẫu lời ca kết hợp với + Lắng nghe
 tiết tấu. + Đọc lời ca kết hợp tiết tấu
 + Cho học sinh đọc lời ca kết 
 hợp tiết tấu
D. Khởi động - Đàn chuỗi âm giọng Cdur Thực hiện khởi động giọng 
giọng cho học sinh la bằng âm la theo đàn
E. Dạy hát theo - Dạy hát từng câu mỗi câu - Cả lớp thực hiện học hát
lối móc xích cho học sinh hát 2, 3 lần
 - Nhắc học sinh ngắt nghỉ lấy - Chú ý tư thế ngồi ngay ngắn
 hơi đúng chỗ. + Thực hiện theo hướng dẫn 
 của giáo viên
 9 - Bài hát hành khúc
 - Bài hát chữ tình
 - Bài hát nhanh vui
 Để thể hiện bài hát có chất lượng, có tình cảm phù hợp với nội dung tư 
tưởng, phong cách nghệ thuật của tác phẩm, người giáo viên cần phân biệt đặc 
điểm của từng thể loại có phương pháp riêng phù hợp với từng thể loại đó.
 * Thể loại bài hát hành khúc:
 - Đây là thể loại bài hát có đặc điểm chung là ô nhịp vừa phải, hợp với bước 
đi khỏe khoắn, rắn giỏi.
 - Ở lớp 2 các em được làm quen với thể loại này qua 1 bài hát: Chiến sỹ tí 
hon - nhạc Đinh Nhu, lời: Việt Anh.
 - Giáo viên cần dạy học sinh cần thể hiện đúng tính chất bài hát này nhưng 
cũng không quá dập khuân cứng nhắc.
 - Khi dạy bài hát này, giáo viên hướng dẫn học sinh hát thể hiện tình cảm 
rắn rỏi đặc biệt tiết tấu, nhịp và tư thế đướng vững chắc có thể vừa hát, vừa đánh 
nhịp nhẹ nhàng.
 - Các động tác phụ họa cho bài hát cũng phải đơn giản phù hợp với lứa tuổi 
cũng như tính chất hành khúc. Động tác phải phù hợp với thể lực của học sinh 
tránh các động tác quá mạnh mẽ, nặng nề và khó thực hiện gây ảnh hưởng đến 
tâm lý ngại vận động của các em.
 *Thể hiện bài hát chữ tình:
 - Bài hát chữ tình điển hình ở giai điệu mượt mà, du dương êm ái, sâu lắng.
 - Khi dạy những bài hát mang tính chất chữ tình giáo viên nhắc các em thẻ 
hiện đúng tính chất của bài hát.
 * Thể hiện bài hát vui, linh hoạt
 - Các bài hát vui linh hoạt giai điệu thường có tính chất vui vẻ, rộn ràng, 
hài hước, dí dỏm, châm biếm, có khi mô tả tiếng người và tiếng chim hót. Những 
 11 * Các mẫu âm trong quãng 5.
 - Bài tập số 1
 - Bài tập số 2 
 Tiểu kết
 Khởi động giọng là phương pháp khởi động ban đầu để chuẩn bị cho giờ 
học hát. Nó làm cho giọng của người hát mở ra và giọng hát được sáng, trong trẻo, 
những câu hát khó và cao người hát vẫn có thể thực hiện được.
 Những kiến thức chung về ca hát rất cần thiết cho mỗi giáo viên âm nhạc 
đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm nhạc vì vậy tôi đã thực hiện và lựa chọn biện 
pháp này.
 7.1.3.3. Giải pháp 3: Phương pháp trực quan
 Đây là phương pháp tạo hiệu quả cao nhất cả về nội dung và hình thức. Nhà 
Sư phạm người Nga A.H.Leonchiepo đã chỉ ra rằng: “Bản chất tâm lý của trực 
quan trong giảng dạy là tạo chỗ dựa bên ngoài để hỗ trợ, tác động tiềm thức bên 
trong của các em dưới sự chỉ đạo của thầy trong quá trình thu nhập kiến thức.” 
Điều này đủ để ta thấy tác dụng to lớn của phương pháp trực quan. Các đồ dùng 
ta thường sử dụng trong phương pháp này là: Đàn phím điện tử, đài catsset hoặc 
 13 7.1.3.5. Giải pháp 5: Đảm bảo tính vừa sức, phù hợp với trình độ từng 
học sinh
 Với kiến thức của người có chuyên môn (ở đây là người thầy), thường 
phong phú gấp bội với trình độ của học sinh. Đó là điều tất nhiên nhưng khi lên 
lớp nhiều người lại dồn hết kiến thức của mình vào bài giảng, cố nhồi nhét cho 
học sinh đầy ắp những điều mà thầy muốn học sinh cần phải hiểu, phải biết. Điều 
đó đã dẫn đến sự quá tải không phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh.
 Cơ sở của sự “vừa sức” phải căn cứ vào thực tế của nhà trường ở đây tôi 
muốn nhắc đến là trường Tiểu học Hoàng Lâu nơi mà đa số học sinh là con em 
nông thôn chưa được gia đình qua tâm và đầu tư nhiều vào việc học hành và tham 
gia vào các chương trình văn hóa, văn nghệ. Chính vì vậy cũng không thể đòi hỏi 
quá cao ở sự tiếp thu của các em, tuy nhiên cũng không nên hạ thấp yêu cầu của 
bài dạy. Vấn đề này hoàn toàn phụ thuộc vào người thầy giáo.
 Tiểu kết
 Biện pháp này có quan hệ mật thiết với việc đảm bảo tính khoa học và đánh 
giá học sinh nhằm động viên, khích lệ mọi khả năng trong cùng trình độ học sinh 
trong lớp cùng tiếp thu bài giảng một cách hứng khởi. Vì vậy tôi dã lựa chọn sử 
dụng biện pháp này.
 7.1.3.6. Giải pháp 6: Phát huy tích cực - độc đáo sáng tạo của học sinh
 Muốn làm được điều này giáo viên phải quan tâm đến hứng thú của học 
sinh và tìm cách gây hứng thú cho các em trong các giờ học. Quan hệ của thầy và 
của trò phải thực sự được cởi mở. Nói cách khác là phải thật hấp dẫn, thu hút được 
học sinh vào bài giảng. Đó là nghệ thuật sư phạm vô cùng tế nhị trong đó có cả 
việc động viên khen chê kịp thời....
 Trong những năm gần đây, tư tưởng “dạy học tích cực” hay còn gọi là “tích 
cực hoạt động dạy học” là một chủ trương quan trọng của ngành giáo dục nước 
ta, trong đó người thầy giữ vai trò chủ đạo và học sinh chủ động trong việc tiếp 
 15