Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức Lớp 2

 ======================================Một vài biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức lớp 2– Năm học 2021- 2022
 Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức Lớp 2
 A. PHẦN MỞ ĐẦU.
 Ở tiểu học nói chung và ở lớp 2 nói riêng, mỗi môn học đều góp phần hình thành 
0một con người mới, đặc biệt là môn Đạo đức góp phần vào việc hình thành cơ sở ban 
đầu nhân cách học sinh, Bác Hồ đã từng nói:
 "Hiền giữ phải đâu là tính sẵn
 Phần nhiều do giáo dục mà nên"
 Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học là nhiệm vụ quan trọng trong các nhiệm vụ 
chính của trường tiểu học, góp phần giáo dục học sinh toàn diện theo mục tiêu của giáo 
dục tiểu học là giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho phát triển đúng đắn 
và lâu dài về đạo đức, trí tuệ...Vì thế, người giáo viên tiểu học phải hết sức quan tâm 
đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh. 
 Môn Đạo đức còn giúp cho học sinh có những hiểu biết ban đầu về những chuẩn 
mực hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản, phù hợp với lứa tuổi trong mối quan hệ giữa 
các em với bản thân, gia đình, nhà trường, xã hội. Hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá 
hành vi của bản thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đã học, biết nhắc nhở 
bạn bè cùng thực hiện.
 Ngoài ra, môn Đạo đức còn từng bước hình thành cho các em thái độ tự trọng, tự 
tin vào khả năng của bản thân, có trách nhiệm với hành động của mình, yêu thương tôn 
trọng con người, mong muốn đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người; yêu cái thiện, 
cái đúng, cái tốt; không đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu. 
 Việc nâng cao chất lượng hiệu quả của giờ dạy đạo đức trong trường Tiểu học là 
trách nhiệm và là việc làm vô cùng cần thiết của người giáo viên. Với đặc đểm tâm sinh 
lý học sinh Tiểu học thì giáo dục đạo đức cho trẻ không thể nào là thuyết giảng hay, 
nhồi nhét các bài học đạo đức mà cần phải sử dụng nhiều phương pháp. Một trong 
những phương pháp đạt hiệu quả cao trong tiết học đạo đức là phương pháp tổ chức trò 
chơi cho học sinh.
 Trò chơi là hoạt động rất quen thuộc gần gũi với con người. Bất cứ ai trong cuộc đời 
cũng từng tham gia các trò chơi. Cũng như lao động, học tập, trò chơi là một loại hình 
hoạt động của con người. Trò chơi có chứa đựng chủ đề, nội dung nhất định, có những 
 1 ======================================Một vài biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức lớp 2– Năm học 2021- 2022
 Với đề tài này tôi không nghiên cứu tất cả các phương pháp dạy học môn Đạo 
đức mà chỉ đi sâu vào nghiên cứu cách tổ chức trò chơi học tập cho các em trong môn 
Đạo đức. Để từ đó giúp các em hứng thú hơn khi học đến môn này.
 THỰC TRẠNG
 Qua quá trình giảng dạy, môn Đạo đức, tôi thấy các em còn chưa mạnh dạn, tự 
tin, còn rụt rè nhút nhát khi tham gia học và chơi trong các hoạt động ở môn Đạo đức. 
Qua thời gian theo dõi ở đầu năm học 2010-2011 cho đến tuần 5 của chương trình, quan 
sát thái độ học tập của các em tôi thống kê được kết quả sau:
 Sĩ số học Học sinh tích cực học tập Học sinh còn thụ động
 sinh Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ
 24 10 41,7 14 58,3
 Từ bảng số liệu trên cho thấy năm học 2011-2011 có 10 em tích cực học tập 
chiếm 41,7%. Có14 em còn thụ động tham gia trò chơi chưa tích cực và xử lý tình 
huống Đạo đức chưa đạt, chiếm, 58,3%. Qua tìm hiểu tình hình trên tôi nhận thấy do 
những nguyên nhân sau:
 - Về phía giáo viên: 
 Ở tiết đạo đức có sử dụng nhiều hoạt động nên một số giáo viên ngại tổ chức các 
hoạt động như sắm vai, trò chơi, thảo luận.......vì sợ mất thời gian. Do vậy dẫn đến học 
sinh còn thụ động trong giờ học.
 Đồ dùng dạy học cho phân môn Đạo đức còn rất ít, tranh ảnh trong thiết bị chưa 
phục vụ hết các bài học trong chương trình.
 Giáo viên chưa chú ý lồng ghép việc giáo dục đạo đức học sinh vào các môn học 
khác.
 -Về phía học sinh: 
 Tâm lý học sinh tiểu học là thích “ bắt chước” nên hành vi đạo đức các em có thể 
thụ động qua việc giao tiếp, qua tranh ảnh, truyện, đài, phim, kịch,....nhưng các em chưa 
biết phân biệt để lựa chọn hành vi đạo đức phù hợp cho mình. Chính vì vậy những 
chuẩn mực hành vi đạo đức giáo dục trẻ phải được cung cấp và uốn nắn ngay từ những 
lớp đầu cấp nhất là lớp 2.
 3 ======================================Một vài biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức lớp 2– Năm học 2021- 2022
 - Đảm bảo tính hấp dẫn đối với học sinh, thu hút được nhiều học sinh tham gia chơi, 
tạo được không khí thi đua, sôi nổi hào hứng trong lớp học.
 - Trò chơi phải phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tiễn của lớp học, trường (về 
quỹ thời gian, về không gian, về các phương tiện cần thiết cho trò chơi)
 - Đảm bảo an toàn, không gây nguy hiểm cho học sinh.
 * Thiết kế đồ dùng, thiết bị phục vụ cho trò chơi.
 Các đồ dùng thiết bị phục vụ cho trò chơi phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
 - Tiện dụng (dễ sử dụng).
 - Dễ làm (ai cũng có thể làm được, làm nhanh).
 - Rõ ràng, đẹp mắt, nổi bật nội dung trò chơi.
 - Tiết kiệm (sử dụng được nhiều lần, làm bằng các vật liệu dễ kiếm, rẻ tiền...).
 * Tổ chức trò chơi phải đảm bảo các nguyên tắc.
 - Nguyên tắc 1: Bảo đảm cho học sinh hiểu rõ yêu cầu, nội dung và cách thức tổ chức 
trò chơi.
 Yêu cầu đối với trò chơi có tác dụng định hướng đối với toàn bộ quá trình tổ 
chức trò chơi, nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục của bài đạo đức tương ứng.
 Nội dung trò chơi giúp cho học sinh biết cần làm những gì và cách thức tổ chức 
trò chơi giúp cho học sinh cần phải làm như thế nào trong khi chơi: Từ đó học sinh sẽ 
thực hiện trò chơi được đúng hướng, với nội dung đầy đủ, với cách thức hoạt động phù 
hợp. Vì vậy trước khi chơi tôi thường giải thích rõ ràng những yêu cầu cần đạt , nội 
dung và cách thức hoạt động cần thực hiện. Bởi nếu không thì các em sẽ tiến hành chơi 
một cách vô ý thức, tuỳ tiện và không thu được kết quả giáo dục mong muốn.
 Ví dụ : Bài “Quan tâm giúp đỡ bạn tiết 2” (Đạo đức lớp 2)
 Trong hoạt động 1: Khi tôi cho học sinh chơi trò chơi “Đồng ý hay không đồng 
ý”. Tôi chuẩn bị cho các em các thẻ màu. Thẻ màu đỏ biểu thị đồng ý, thẻ màu xanh 
biểu thị không đồng ý.
 Tôi sẽ cho các em dùng thẻ màu đỏ ( đồng ý), thẻ màu xanh ( không đồng ý).Khi 
tôi nêu nội dung ý kiến như là: “Chỉ cần quan tâm giúp đỡ bạn khi họ ốm đau, hoan 
nạn”. Nếu các em thấy đồng ý thì đưa thẻ đỏ, mà không đồng ý thì đưa thẻ xanh. Cứ thế 
và tôi cho các em giải thích ý kiến của mình...Tôi rút kết luận cho các em.
 5 ======================================Một vài biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức lớp 2– Năm học 2021- 2022
- Nguyên tắc 5 : Bảo đảm tổ chức trò chơi với tinh thần thi đua đồng đội.
 Trong khi tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi có tính chất đồng đội tôi luôn quan 
tâm đến yếu tố thi đua có chuẩn và thang đánh giá thành tích của cá nhân cũng như 
thành tích chung của đồng đội.
 Ví dụ: Bài “ Giữ trật tự vệ sinh nơi công cộng”- tiết 2 hoạt động 3-Trò chơi
 Tôi chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm 8 em.
 Trò chơi có tên là: Sắp xếp nội quy. 
 Ví dụ: Không phá hoại cây cối
 Ba nhóm sẽ có 3 nội quy khác nhau.Nhóm 1 có các từ:
 làm hỏng cột đèn cấm bôi bẩn lên ghế đá không phá hoại
 cấm hái hoa cây cối ngắt lá, bẻ cành cây cấm trèo
 Đi nhẹ, nói khẽ
 Nhóm 2 có các từ: Không sờ mó làm hỏng các hiện vật trưng bày
 ăn quà trong phòng trưng bày Đi nhẹ, nói không đi lại lung tung, ăn 
 khẽ quà
 Giữ im lặng nghe hướng dẫn viên giới thiệu
Nhóm 3 có các từ: 
 đi trên vỉa hè không đi dưới lòng đường
 vào thùng bỏ vỏ bánh, kẹo đi bộ dàn hàng ngang
 rác
 Các em sẽ sắp xếp những từ này lại thành nội quy của nhóm mình và đính lên 
bảng nhóm như sau:
 7 ======================================Một vài biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức lớp 2– Năm học 2021- 2022
 Bước 3: Đối chiếu nội dung và khả năng giáo dục của trò chơi (vừa chọn thử) với yêu 
cầu giáo dục hành vi đạo đức.
 Nếu thấy không phù hợp thì trở lại bước 2: Chọn thử trò chơi khác và tiến hành lại 
công việc theo các bước đã quy định. Nếu thấy phù hợp thì quyết định chọn trò chơi đã 
phân tích.
 Ví dụ: Bài “ Học tập sinh hoạt đúng giờ” 
 Tôi cho các em chơi trò chơi là: “Chạy đua với thời gian”. Chuẩn bị 3 bảng nhóm 
có ghi như sau:
 STT Thời gian Tên việc
 1 Từ......giờ đến ...........giờ....... ...phút
 2 Từ......giờ đến ...........giờ....... ...phút
 3 Từ......giờ đến ...........giờ....... ...phút
 3 Nhóm sẽ cùng thực hiện trò chơi. Các em trong cùng đội sẽ nối tiếp nhau viết 
thời gian, tên việc làm thích hợp. Đội thắng cuộc sẽ là đội ghi được nhiều việc làm hợp 
lý.
 * Giai đoạn thứ 2: Chuẩn bị tổ chức trò chơi.
 Bước 4: Thiết kế giáo án.
 + Tên trò chơi. 
 + Mục đích giáo dục của trò chơi: Qua trò chơi cần đạt những yêu cầu giáo dục gì về 
tri thức, thái độ và hành vi?
 + Các phương tiện phục vụ cho viêc tổ chức trò chơi (tuỳ thuộc vào trò chơi) nêu lên 
những phương tiện vật chất. 
 + Các giải thưởng (nếu có).
 + Nội dung trò chơi, các hoạt động cụ thể với cách tiến hành cụ thể.
 + Chuẩn và thang điểm đánh giá, (nếu cần) chuẩn đánh giá là phần trả lời đúng, rõ 
ràng mạch lạc và thang đánh giá từ 1 điểm đến 10 điểm.
 Ví dụ: Đối với trò chơi "Giữ gìn trường lớp sạch đẹp" 
+Tên trò chơi là: Giữ gìn trường lớp sạch đẹp.
+Mục đích: Giáo dục các em có ý thức giữ sạch trường, lớp.
 9 ======================================Một vài biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức lớp 2– Năm học 2021- 2022
 Trao phần thưởng (nếu có)
 Lưu ý: Không chê học sinh trong khi tiến hành tổ chức trò chơi. 
 Để minh hoạ cho quy trình trên sau đây tôi xin nêu một số ví dụ về tổ chức trò chơi 
trong giờ dạy Đạo đức lớp 2. Bắt đầu từ giai đoạn thứ hai.
 VÝ dơ : Trß ch¬i trong bµi : “ B¶o vƯ loµi vt c Ých” tin hµnh ho¹t ®ng 1 cđa tit 
2.
 Mơc ®Ých: Giĩp hc sinh c thªm hiĨu bit vỊ c¸c loµi vt vµ thªm yªu quý, gÇn gịi víi loµi 
vt.
 T¹o kh«ng khÝ vui vỴ, s«i nỉi trong gi hc.
 Bước 1: Chun bÞ: Nh¾c hc sinh sưu tÇm trước c¸c bµi h¸t ni vỊ con vt như: Con chim 
vµnh khuyªn; Con cß bÐ bÐ; Rưa mỈt như mÌo; Chĩ ch con; ...
 Tôi chia lớp thành 3 nhóm mỗi nhóm 8 em.
 Bước2 : Nêu tên trò chơi.
 Trß ch¬i mang tªn: “H¸t vỊ c¸c con vt”
 Bước 3 :Phổ biến luật chơi :Tôi chia lớp thành 3 nhóm, ba bàn quay mặt vào nhau. 
Các nhóm cử đại diện lên bóc thăm để xác định thứ tự nhóm hát trước, nhóm hát sau. 
Sau khi nhóm thứ nhất hát một đoạn của bài hát nói về một con vật nào đó thì nhóm thứ 
hai phải tiếp tục hát ngay một đoạn của bài hát khác nói về một con vật khác. Rồi tiếp 
theo đến nhóm thứ 3 hát. Sau đó lại quay lại nhóm thư nhất hát, không được hát lại bài 
hát mà đã có nhóm hát rồi.Nhóm nào không tìm ra bài hát khác để hát hoặc phản ứng 
chậm sẽ bị loại. Nhóm nào còn lại đến sau cùng, nhóm đó sẽ thắng cuộc.. 
 Bước 4: Tiến hành trò chơi.
 Khi tôi hô: “ Trò chơi – Bắt đầu” Các nhóm bắt đầu thực hiện. 
 Bước5: Tổng kết trò chơi: Nhóm nào hát được nhiều bài hơn thì nhóm đó thắng cuộc.
 Tôi rút ra kết luận: Cuộc sống con người không thể thiếu các loài vật có ích. Loài 
vật không chỉ có ích cụ thể mà còn mang lại cho chúng ta niềm vui và giúp chúng ta 
hiểu thêm nhiều điều kì diệu.
* Ví dụ bài “Chăm làm việc nhà tiết 2 hoạt động 4”
 Bước 1: Học sinh kể tên những việc em làm phụ giúp cha, mẹ. 
 11