Sáng kiến kinh nghiệm Hình thành thói quen đạo đức cho học sinh Lớp 2

 PHẦN I: LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Giáo dục đạo đức là một bộ phận rất quan trong của quá trình sư phạm, đặc 
biệt là ở tiểu học. Nó nhằm hình thành những cơ sở ban đầu về mặt đạo đức cho 
học sinh tiểu học, giúp các em ứng xử đúng đắn qua các mối quan hệ đạo đức hàng 
ngày. 
 Có thể nói, nhân cách của học sinh tiểu học thể hiện trước hết qua bộ mặt đạo 
đức. Điều này thể hiện qua thái độ cư xử đối với ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột 
trong gia đình, với thầy cô giáo, bạn bè qua thái độ với học tập, rèn luyện hàng 
ngày... 
 Đó là cơ sở quan trọng của việc hình thành những nguyên tắc, chuẩn mực đạo 
đức cao hơn ở trung học cơ sở.
 Đạo đức là một một bộ phận quan trọng trong các lĩnh vực ý thức xã hội, là 
một mặt hoạt động xã hội của con người và là một hình thái ý thức chuyên biệt của 
quan hệ xã hội, thực hiện chức năng xã hội hết sức quan trọng là điều chỉnh hành 
vi con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
 Đạo đức trang bị cơ bản những chuẩn mực đạo đức, lối sống lành mạnh, sống 
có lý tưởng, đồng thời đạo đức nảy sinh từ nhu cầu xã hội nhằm điều hoà và thống 
nhất các mâu thuẫn giữa lợi ích riêng với lợi ích chung nhằm đảm bảo trật tự xã 
hội và sự phát triển của xã hội nói chung và của từng cá nhân nói riêng.
 Trong nhà trường hiện nay, việc giáo dục đạo đức cho học sinh nhằm giúp các 
em có những hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật 
phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia đình và 
cộng đồng, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện các chuẩn mực đó 
nhằm phát triển nhân cách của các em một cách trọn vẹn, là nền 
tảng cơ bản để hình thành cho các em ý thức đạo đức, tình cảm đạo đức và thói 
quen đạo đức, nguyên tắc đạo đức xã hội chủ nghĩa.
 Đối với nước ta hiện nay, trong điều kiện nền kinh tế thị trường và cạnh tranh, 
xã hội xuất hiện một bộ phận dân cư sống vì lợi nhuận cá nhân chạy theo đồng tiền 
 1 Chính vì thế mà tôi chọn nghiên cứu và thực nghiệm đề tài “Hình thành thói 
quen đạo đức cho học sinh lớp 2”. 
 PHẦN II: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 
 Với vai trò là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi nhận thấy rằng: muốn có 
những công dân tốt có ích cho xã hội, có ích cho nước, có lợi cho nhà thì trước tiên 
cần phải giáo dục đạo đức cho học sinh. Đặc biệt, là học sinh ở bậc học tiểu học, vì 
đây là bậc học nền tảng, bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Bậc 
tiểu học tạo những cơ sở ban đầu rất cơ bản và bền vững cho trẻ tiếp tục học lên 
những bậc trên, hình thành những cơ sở ban đầu của nhân cách. Những gì thuộc về 
tri thức kỹ năng, về hành vi con người ... được hình thành và định hình ở học sinh 
tiểu học sẽ theo suốt cuộc đời mỗi người. 
 Mặt khác, học sinh tiểu học dễ tiếp thụ sự nuôi dưỡng, sự giáo dục. Chính vì 
vậy, muốn hình thành cho trẻ những thói quen đạo đức cần bắt đầu từ bậc tiểu học.
 Đồng thời, ở lứa tuổi này các em bắt đầu được tiếp thu các kiến thức về tự 
nhiên, về xã hội và bước đầu đã có ý thức. Trong hoạt động nhận thức, lứa tuổi này 
có tâm sinh lý riêng dễ bắt chước, chưa ý thức rành mạch việc gì đúng, việc gì sai, 
việc gì nên làm và việc gì không nên làm. Vì vậy, giáo viên cần phải nắm rõ những 
đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này sẽ giúp các em có ý thức hành động đạo đức 
đúng đắn chuẩn mực.
 Việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 2 không chỉ đơn thuần là những bài 
học đạo đức ở trên lớp; những lý thuyết chung chung học mà không hành. 
 Do vậy, lời nói việc làm của người lớn (ông, bà, cha, mẹ, thầy cô giáo ...) 
trong cuộc sống giao tiếp hàng ngày là khuôn mẫu, là gương sáng cho trẻ em ở bậc 
tiểu học. Để làm được điều đó, giáo viên chủ nhiệm không nên làm một mình mà 
cần tích cực kết hợp với phong trào đoàn thể trong nhà trường như phong trào Đội, 
sinh hoạt sao, các bậc phụ huynh và các phong trào đoàn thể ngoài nhà trường. 
 3 PHẦN III: ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
 1. Thuận lợi:
 - Được sự quan tâm của chính quyền địa phương, Phòng GD & ĐT, của Ban 
giám hiệu nhà trường, giúp cho tôi an tâm công tác và cố gắng nỗ lực hết sức mình 
vào sự nghiệp giảng dạy và giáo dục học sinh.
 - Ban giám hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm, chỉ đạo đến công tác giáo dục 
đạo đức cho học sinh.
 - Môn học đạo đức gắn liền với thực tiễn cuộc sống nên được sử dụng thường 
xuyên, có những ví dụ cụ thể trong cuộc sống hằng ngày để giáo dục và từ đó hình 
thành nên những thói quen, chuẩn mực hành vi cho các em.
 - Bản thân tôi đã trực tiếp giảng dạy nhiều năm ở bậc tiểu học.
 2. Khó khăn:
 - Đa số các em học sinh là con em nông dân, công nhân nên thiếu sự quan tâm 
của gia đình, đồ dùng học tập còn thiếu, chưa được trang bị đầy đủ.
 - Tuy rằng hiện nay, Đạo đức là một trong những môn học chính nhưng thời 
lượng của môn học này chưa nhiều, chỉ 01 tiết / tuần.
 - Chưa kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành.
 - Trình độ học sinh không đồng đều, kiến thức thực tế để xây dựng hành vi 
đạo đức cho các em còn hạn chế.
 PHẦN IV: NỘI DUNG THỰC HIỆN 
 Dạy học môn đạo đức ở lớp 2 cần đạt được ba mục tiêu: kiến thức, tình 
cảm thái độ và kĩ năng hành vi đạo đức. Ba mục tiêu này có quan hệ biện chứng và 
thống nhất với nhau; trong đó mục tiêu về hành vi là đích cuối cùng của giáo dục 
đạo đức nói chung và dạy học môn đạo đức nói riêng (bởi vì kiến thức, tình cảm 
thái độ của hoc sinh đều được thể hiện qua hành vi). Chương trình môn đạo đức ở 
lớp 2 hiện nay được thiết kế theo quan điểm tiếp cận lý thuyết hoạt động. Trong 
đó, sách giáo khoa đạo đức ở lớp 2 mới được thiết kế dưới dạng vở bài tập. Ở đó, 
hệ thống bài tập rất đa dạng như: bài tập mẫu hành vi qua tranh, từ việc phân tích 
 5 PHẦN V: BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH
 1/ Giáo dục, hình thành thói quen đạo đức cho học sinh thông qua môn 
Đạo đức :
 Để thực hiện tốt việc giáo dục và hình thành nên những thói quen hành vi 
chuẩn mực đạo đức cho học sinh thông qua môn Đạo đức, tôi luôn thực hiện đầy 
đủ và nghiêm túc các bài dạy đạo đức, không mang tâm lý xem nhẹ môn học này 
vì cho rằng đó là môn phụ và không phải thi cử nên có tâm lý chủ quan, dạy qua 
loa, chiếu lệ. 
 Đối với 3 tiết dạy dành cho địa phương, tôi tiến hành khảo sát xem những vấn 
đề nào cần phải tăng cường giáo dục để từ đó biên soạn các tiết dạy này cho sát với 
tình hình thực tế ở địa phương.
 Khi giảng dạy môn đạo đức, tôi thường xuyên đổi mới phương pháp, hình 
thức dạy học để tạo hứng thú cho các em khi tham gia học tập. Bên đổi mới 
phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá là một khâu quan trọng, nó ảnh hưởng sâu 
sắc đến chất lương và hiệu quả dạy học. Việc đánh giá kết quả học tập có nhiều 
hình thức khác nhau như: quan sát thái độ học tập, kiểm tra vấn đáp, trắc nghiệm, 
bày tỏ thái độ
 Từ đó, học sinh có điều kiện thể hiện được bản thân và đặc biệt thực hiện được 
hành vi đạo đức của mình trong cuộc sống hằng ngày. 
 Do đó, việc đánh giá phải được thể hiện trên tất cả các mặt: kiến thức, tình 
cảm thi độ và kỹ năng hành vi ứng xử của các em ở gia đình, nhà trường, cộng 
đồng. 
 Năm học 2005 – 2006, Bộ GD – ĐT đã ra quyết định số 30/2005/BGD&ĐT 
về việc ban hành quy định đánh giá và xếp loại học sinh tiểu học trong đó môn đạo 
đức không đánh giá bằng định lượng (điểm số) mà được đánh giá bằng nhận xét 
theo hai hình 
thức: hoàn thành tốt (xếp loại A+) – hoàn thành (xếp loại A) và hình thức thứ hai là 
chưa hoàn thành (xếp loại B). Vì thế, giáo viên cần có kỹ năng và tinh thần thái độ 
 7 lụt, vùng khó khăn, ủng hộ các bạn nghèo vui xuân; hoạt động văn nghệ, thể thao, 
tham quan du lịch, thăm các gia đình chính sách; hoạt động bảo vệ môi trường...). 
Các hoạt động ngoài giờ lên lớp có vai trò giúp học sinh củng cố, mở rộng, khắc 
sâu tri thức khoa học nói chung và tri thức đạo đức nói riêng. 
 Ngoài ra, Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với Liên đội hình thành các câu lạc 
bộ, đội nhóm sở thích như Câu lạc bộ cờ vua, Đôi bạn cùng tiến, Nói lời hay làm 
việc tốt, Hoa bé ngoan, Nét chữ nết người hướng các em đến các hoạt động vui 
chơi bổ ích và giúp nhau cùng tiến bộ.
 Qua hoạt động ngoài giờ lên lớp, học sinh có cơ hội được vận dụng kiến thức 
vào thực tiễn, rèn luyện các phẩm chất đạo đức, các giá trị nhân văn và kĩ năng ứng 
xử trong cuộc sống...
 Do đó, có thể khẳng định hoạt động ngoài giờ lên lớp là một hình thức quan 
trọng để giáo dục học sinh.
 Để tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp đạt được kết quả như mong muốn, 
việc xây dựng kế hoạch là rất cần thiết, bao gồm kế hoạch hoạt động cho từng 
ngày, từng tuần, từng tháng, từng chủ điểm, từng học kì và từng năm học. Trong 
đó cần nêu rõ nội dung giáo dục đạo đức được thể hiện trong từng hoạt động được 
tổ chức. Vì thế muốn tổ chức tốt hoạt động ngoài giờ lên lớp tôi phải học hỏi, tìm 
hiểu thu thập thông tin về thực tế cuộc sống, tình hình chính trị xã hội để cung cấp 
triển khai nội dung cho các em học sinh. Tuy nhiên, để có 
được bản kế hoạch khoa học, phù hợp với đặc điểm nhà trường thì cần phối hợp 
chặt chẽ giữa tổng phụ trách đội , nhà trường, nên thiết kế và tổ chức một số hoạt 
động mẫu có lồng ghép nội dung giáo dục đạo đức để học sinh học tập. Có thể 
chọn hoạt động hàng ngày, hàng tuần, hoặc hoạt động theo chủ điểm để làm hoạt 
động mẫu. 
 Ví dụ: chọn hoạt động theo mẫu ở chủ điểm tháng 11: “Biết ơn thầy cô giáo”. 
Nội dung của chủ điểm bao gồm nhiều hoạt động đa dạng như thi đua nề nếp học 
tập tốt, giờ học tốt, giành nhiều điểm 10 kính tặng thầy cô, mit - tinh kỉ niệm và 
biểu diễn văn nghệ, thi viết chữ đẹp, thi kể chuyện... Mục tiêu của các hoạt động 
 9 Ngoài những việc làm trên, chúng ta có thể sử dụng thêm những gương danh 
nhân, những gương đạo đức thực tế trong cuộc sống sẽ trở nên cụ thể hơn, sinh 
động hơn và có sức thuyết phục hơn để kích thích các em bắt chước theo.
 Đối với các học sinh chưa ngoan, có những biểu hiện lệch lạc về mặt nhận 
thức đạo đức, tôi luôn tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân, phân tích những sai trái cho 
học sinh hiểu đồng thời nhắc nhở nhẹ nhàng, trao đổi trực tiếp với các em. Khi các 
em có tiến bộ tôi khuyến khích, động viên để các em phấn khởi, tự tin thêm vào 
năng lực của mình và từ đó mong muốn cố gắng tiếp tục thực hiện tốt hoạt động 
hành vi đó, đồng thời tạo nên dư luận tập thể lành mạnh khi các em biết ủng hộ, 
tán thành, khen ngợi việc làm tốt, hành vi tích cực của bạn. 
 Bên cạnh đó, kết quả giáo dục đạo đức của học sinh còn chịu sự ảnh hưởng 
của gia đình. 
 Vì thế, trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, tôi phải thực hiện liên 
kết với gia đình các em để tìm hiểu, nắm vững hoàn cảnh sống , đặc điểm về thể 
chất, tâm sinh lý của các em. Nhờ đó, mà giúp các em phát huy những mặt mạnh 
của bản thân như giúp đỡ bạn, nhân hậu, vị tha khi bạn không phải với 
mìnhĐồng thời, tôi cũng trao đổi với gia đình qua điện thoại, hoặc gặp trực tiếp 
thông báo về trường hợp học sinh có những biểu hiện cá biệt để cùng phối hợp 
giáo dục đạo đức đạt kết quả tốt hơn. 
 Qua đó, tôi sẽ làm công tác tư vấn giúp cha mẹ các em hiểu rõ về giáo dục đạo 
đức cho học sinh với những vấn đề cơ bản sau:
 - Trách nhiệm của gia đình trong việc phối hợp với nhà trường để giáo dục đạo 
đức cho con em họ .
 - Do khả năng nhận thức của học sinh còn hạn chế, nặng về cảm tính, chưa 
biết độc lập phân tích và đưa ra những đánh giá, nhận xét của riêng mình về các 
hiện tượng diễn ra trong cuộc sống, vì vậy gia đình cần hiểu và thống nhất với nhà 
trường về mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục học sinh. Nếu thiếu sự thống 
nhất đó thì rất dễ dẫn tới việc sai lầm các giá trị đạo đức ở các em .
 11