Đơn yêu cầu công nhận SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 2 xác định đúng mẫu câu Ai làm gì trong phân môn Luyện từ và câu

 1
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
 Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Đại Từ
 Tôi ghi tên dưới đây:
 Tỉ lệ (%) 
 Ngày Trình độ 
 Nơi công Chức đóng góp 
STT Họ và tên tháng năm chuyên 
 tác danh vào việc tạo 
 sinh môn
 ra sáng kiến
 Nguyễn Thị Trường TH Giáo 
 1 26/06/1977 Cao đẳng 100%
 Quế Tiên Hội viên
 Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến:
 “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 xác định đúng mẫu câu: Ai làm gì? 
trong phân môn Luyện từ và câu” 
 1. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Không có
 2. Lĩnh vực áp dụng của sáng kiến: 
 Áp dụng đối với lớp 2, trường Tiểu học Tiên Hội và có thể vận dụng cho tất 
cả các lớp khác trong trường và các trường tiểu học khác.
 3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 
 Từ ngày 05/9/2020 đến ngày12/5/2021
 4. Mô tả bản chất của sáng kiến: 
 4.1. Tính mới của sáng kiến: 
 Sáng kiến có cải tiến, bổ sung, phát hiện và xây dựng được nội dung, phương pháp 
mới, có tính đột phá phù hợp và nâng cao hiệu quả, chất lượng trong công việc.
 Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tạo hứng thú trong học tập để 
học sinh phát huy hết khả năng tìm tòi.
 Sáng kiến đưa ra được các giải pháp cụ thể giúp học sinh lớp 2 nâng cao khả 
năng thực hành, óc quan sát nhạy bén. Tăng cường khả năng hoạt động trí óc, lẫn 
tay chân cho học sinh. 3
 Giáo viên bộ môn: Có 4 thầy, cô giáo dạy Thể dục, Mĩ thuật, Âm nhạc, 
Tiếng Anh.
 Giáo viên dạy buổi 2: Nguyễn Thị Hằng
 c) Về cơ sở vật chất: 
 Lớp học có đầy đủ các trang thiết bị cần thiết phục vụ cho việc dạy và học 
của cô và trò.
 d) Thuận lợi: 
 Trường, lớp sạch sẽ, thoáng mát, có nhiều cây xanh xung quanh. Thư viện 
của trường có đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách tham khảo và các thiết bị 
dạy và học khác cho tất cả các môn . Các em học sinh đều là con em của người địa 
phương. Cán bộ quản lí của trường thường xuyên tạo điều kiện cho chúng tôi dự 
giờ thăm lớp, rút kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau về các phương pháp dạy học đổi 
mới hiện nay.
 Giáo viên có kinh nghiệm trong dạy học, có kiến thức vững vàng và được chỉ 
đạo thực hiện theo chuẩn kiến thức - kĩ năng, theo đúng chương trình của khối lớp.
 Có sách giáo khoa, tài liệu tham khảo khi dạy học, có bàn bạc thống nhất 
trong sinh hoạt chuyên môn.
 e) Khó khăn: 
 Ở lớp 1 các em chỉ được rèn đọc và viết, lên lớp 2 các em được làm quen với 
phân môn Luyện từ và câu, nên gặp nhiều khó khăn trong việc xác định mẫu câu, 
các bộ phận câu, có em chưa biết viết câu, chưa biết cấu tạo mỗi câu gồm những 
gì, cách trình bày một câu.
 Phân môn Luyện từ và câu số lượng bài học và bài tập thực hành ít nên học 
sinh nắm không chắc chắn.
 Cha mẹ của học sinh lớp phần đông là công nhân và nông dân. Việc làm 
của họ đã chiếm hết thời gian trong ngày. Do đó, họ ít có thời gian để quan tâm 
việc học tập của con em mình. 
 Khi tôi được phân công dạy và chủ nhiệm lớp 2B, tôi cảm thấy rất khó khăn 
về nhiều mặt, song bản thân tôi luôn tìm mọi cách để khắc phục và hy vọng sẽ giúp 5
học để các em yêu thích môn học hơn? Làm thế nào để tất cả học sinh hoàn thành 
tốt bài tập, nắm chắc cách xác định các kiểu câu theo mẫu?... Từ những băn khoăn, 
trăn trở trên tôi đã tự xây dựng cho mình một chương trình hành động và đã tìm ra 
giải pháp nâng cao chất lượng phân môn Luyện từ và câu mà đặc biệt là phần xác 
định mẫu câu: Ai làm gì?.
 4.2.3. Các phương pháp dạy học tích cực phân môn Luyện từ và câu lớp 2:
 a) Phương pháp phân tích mẫu:
 Bước 1: Đọc và xác định yêu cầu bài tập
 Giáo viên cho học sinh đọc thầm toàn bộ bài tập. Gọi một học sinh đọc to 
bài tập trong sách giáo khoa. Nhằm giúp học sinh nắm vững yêu cầu bài tập, giáo 
viên có thể sử dụng lệnh và câu hỏi. Giáo viên cũng có thể giúp học sinh nắm yêu 
cầu bài tập bằng lời giải thích.
 Giáo viên phải hướng dẫn học sinh biết khái niệm câu bằng đưa ra ngữ liệu 
và phân tích ngữ liệu với mục đích làm rõ những dấu hiệu bản chất của khái niệm. 
Giáo viên đưa ra mẫu câu cụ thể để hướng dẫn học sinh 
 Bước 2: Hướng dẫn học sinh giải một phần bài tập để làm mẫu
 * Xác định hai bộ phận của câu.
 Muốn xác định được câu kể đó thuộc mẫu câu nào, thì trước tiên ta phải xác 
định được đâu là bộ phận câu thứ nhất, đâu là bộ phận câu thứ hai. 
 Khi hướng dẫn học sinh làm bài tập này, tôi tiến hành như sau: 
 + Tìm bộ phận thứ nhất của câu 
 - Trong câu nói đến Ai (con gì, cái gì ?....)?
(Bộ phận trả lời cho câu hỏi này chính là bộ phận thứ nhất của câu.)
 - Bộ phận thứ nhất của câu trong câu do từ nào tạo thành?
 - Do từ chỉ sự vật (Người, cây cối, con vật, đồ vật) tạo thành.
 Ví dụ: Bạn Mạnh đang đá cầu ngoài sân.
 Trong câu này Bạn Minh là bộ phận thứ nhất
 + Tìm bộ phận câu thứ hai 
 - Ta đặt câu hỏi làm gì ? (bộ phận trả lời cho câu hỏi này là bộ phận thứ hai 
của câu.) 7
 Ai (Cái gì, con gì?...) Làm gì?
 Từ chỉ sự vật Do từ/cụm từ chỉ hoạt động tạo thành 
 (người, cây cối, con vật, đồ vật) .
 Cuối cùng cho học sinh lấy ví dụ để kiểm tra xem học sinh nắm chắc cấu 
trúc tới đâu 
 Ví dụ: 
 - Hoa / trông em giúp mẹ.
 - Đàn bò / ăn cỏ trên cánh đồng.
 - Chùm phượng vĩ / đu đưa theo gió.
 Ở hoạt động này tôi có thể cho học sinh thảo luận nhóm 4 để các em cùng 
trao đổi.
 Tôi yêu cầu học sinh nắm chắc cấu trúc cơ bản của câu trên và viết ra bảng 
phụ, vở.
 Ai (cái gì , con gì?...) làm gì ?
 Hoa Trông em giúp mẹ.
 Đàn bò ăn cỏ trên cánh đồng.
 Chùm phượng vĩ đu đưa theo gió.
 Từ đó tôi lưu ý học sinh dấu hiệu nhận biết câu thuộc mẫu Ai làm gì? Dấu 
hiệu nhận biết câu thuộc mẫu Ai làm gì? là câu dùng để chỉ người hoặc vật 
 b) Phương pháp dạy học dạng bài tập vận dụng kiến thức:
 Cũng giống như ở dạng bài tập nhận diện, quy trình dạy học dạng bài tập vận 
dụng cũng phải trải qua các bước: Đọc và xác định yêu cầu bài tập; giúp học sinh 
chữa một phần bài tập làm mẫu; giáo viên tổ chức cho học sinh làm bài; giáo viên 
tổ chức cho học sinh trao đổi, nhận xét về kết quả, rút ra những điểm ghi nhớ về 
kiến thức. Cụ thể như sau:
 Bước 1: Đọc và xác định yêu cầu bài tập
 Các thao tác thực hiện ở bước này gồm: Đọc nội dung bài tập; xác định dữ 
liệu đã cho; xác định yêu cầu của bài tập. 9
 - Trong lúc học sinh thực hành, giáo viên nên đến từng bàn, từng nhóm ngay 
từ khi học sinh bắt đầu thực hành để vừa kiểm tra,vừa giám sát tốc độ thực hành 
của học sinh.
 - Giáo viên nên thường xuyên cổ vũ, khen ngợi hoặc động viên học sinh 
trong quá trình học sinh thực hành.
 - Đối với những học sinh có kết quả thực hành tốt, thể hiện được tính tích 
cực trong giờ học. Giáo viên cần biểu dương, khen ngợi kịp thời nhằm động viên, 
khuyến khích học sinh học tập. 
 Hoạt động này giáo viên nên đưa ra hệ thống bài tập đi từ thấp đến nâng cao, 
phù hợp từng đối tượng học sinh, đưa vào dạy ở các tiết bổ sung( tiết hướng dẫn 
học). Đối với những bài tập khó tôi cho các em thảo luận nhóm hoặc các em hỗ trợ 
nhau trong học tập).
 Nếu học sinh nhận thức chậm hơn giáo viên có thể trao đổi với phụ huynh để 
giúp các em tiến bộ.
 Sau khi học sinh đã có vốn kiến thức về xác định mẫu câu trên, tôi tập trung 
xây dựng hệ thống bài tập để học sinh thực hành.
 Bài 1. Kể tên những việc em đã làm ở nhà giúp cha mẹ (Hướng dẫn học sinh 
làm theo nhóm đôi).
 Đáp án: quét nhà, trông em, nấu cơm, rửa bát, tưới cây, gấp quần áo, lau 
nhà, chăn gà, .....
 Bài 2. Hãy tìm bộ phận Ai, (cái gì, con gì) và bộ phận làm gì? để ghi vào 
cột sau:
 a) Bạn Vân đang đọc sách.
 b) Cả lớp cười rộ lên thích thú.
 c) Cây xòa cành ôm cậu bé.
 Ai (cái gì, con gì?...) làm gì? 11
 Đáp án: 
 a) Những con cá sộp, cá chuối quẫy tóe nước, mắt thao láo.
 Những con cá sộp, cá chuối làm gì?
 b) Hai anh em đem hạt đào gieo lên mộ bà.
 Ai đem hạt đào gieo bên mộ bà?
 Bài 6. Đặt câu theo mẫu Ai làm gì?
 ............................................................................................................
 Đáp án: Linh xếp sách vở./ Em làm ba bài tập toán./ ...
 Bài 7. Tìm mẫu câu Ai làm gì? trong đoạn văn sau: 
 Bác nhẹ tay kẻo cháu đau. Cháu này là học sinh lớp tôi. Cô nhẹ nhàng kéo 
Nam lùi lại rồi đỡ em ngồi dạy. Cô phủi đất cát lấm lem trên người Nam và đưa 
em về lớp. 
 Đáp án: 
 Cô nhẹ nhàng kéo Nam lùi lại rồi đỡ em ngồi dạy
 Cô phủi đất cát lấm lem trên người Nam và đưa em về lớp. 
 d) Phương pháp tổ chức trò chơi:
 Để giảm áp lực học tập cho học sinh, tạo được không khí học tập thoải mái 
vui vẻ gây hứng thú học tập cho học sinh, trong các tiết học Luyện từ và câu nói 
chung và các tiết học xác định mẫu câu Ai làm gì? nói riêng tôi thường áp dụng các 
trò chơi ứng với mỗi dạng bài tập trên.
 *Trò chơi: Thi đặt câu với từ cho trước
 Mục đích:
 - Luyện cho học sinh biết dựa vào ý cho trước , đặt được câu đúng ngữ pháp, 
đúng mẫu câu.
 - Rèn kĩ năng tìm ý, đặt câu, luyện tác phong nhanh nhẹn.
 Chuẩn bị :
 - Các từ cần dùng để đặt câu theo chủ đề đã học (theo yêu cầu của bài tập 
trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2).
 - Số học sinh tham gia.
 Cách tiến hành : 13
 Qua nghiên cứu một số biện pháp dạy học tích cực trong phân môn Luyện từ 
và câu, trường Tiểu học Tiên Hội, tôi nhận thấy rằng, muốn đạt hiệu quả cao cần: 
 Sự quan tâm, chỉ đạo chuyên môn của Phòng giáo dục và Đào tạo, của cụm 
chuyên môn, nhà trường, tổ chuyên môn có vai trò tích cực, giúp giáo viên đi đúng 
nội dung, chương trình phân môn Luyện từ và câu nói chung và phần giúp học sinh 
xác định đúng kiểu câu Ai làm gì?
 Để dạy tốt mảng kiến thức này nói riêng và trong quá trình dạy học nói 
chung người giáo viên cần phải có sự nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi để:
 + Nắm chắc chương trình sách giáo khoa.
 + Có hệ thống kiến thức liền mạch, vững vàng. 
 + Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tạo hứng thú trong học tập 
để học sinh phát huy hết khả năng tìm tòi.
 + Mỗi bài dạy cần phải có mở rộng và khắc sâu kiến thức cho học sinh để 
làm tiên đề cho bài sau.
 + Sọan bài đầy đủ và có chất lượng.
 + Thường xuyên đọc các tài liệu, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy, trao dồi 
kiến thức với các đồng nghiệp.
 + Tổ chức học tập bằng nhiều hình thức: Học cá nhân, học nhóm, hái hoa dân 
chủ đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh.
 + Sử dụng đồ dùng trực quan đa dạng phong phú, làm tranh minh họa, mô 
hình, sưu tầm nhiều tài liệu (tranh ảnh, truyện kể, ca dao, tục ngữ, thơ ca) có liên 
quan đến từng bài tập để tạo hứng thú học tập cho học sinh và cũng chính là giúp 
học sinh ghi nhớ nhanh nội dung bài học.
 + Vận động học sinh siêng năng đọc sách để nhận biết tốt hơn kiểu câu: Ai 
làm gì? và phân biệt được với các kiểu câu khác.
 + Bên cạnh đó, sự quan tâm của cha mẹ học sinh đối với việc học tập của 
con em mình sẽ chính là điều kiện quan trọng để khi áp dụng sáng kiến sẽ mang lại 
hiệu quả nhất.
 7. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng 
sáng kiến theo ý kiến của tác giả: